Jak wynika z danych Intrum, mimo i? 76 proc. Polaków deklaruje, ?e oszcz?dza pieni?dze co miesi?c, to jednocze?nie a? 65 proc. z nich nie jest zadowolonych z tego, ile odk?ada. To nie dziwi, je?eli blisko 1/4 (23 proc.) ankietowanych przyznaje, ?e po zap?aceniu priorytetowych rachunków zostaje im w portfelu od 5 do 20 proc. wysoko?ci wynagrodzenia. Jeszcze mniej osób (16 proc.) mo?e dysponowa? 20-35 proc. pensji. Oznacza to, ?e w sytuacji nag?ej utraty pracy, wypadku albo chocia?by wi?kszego niespodziewanego wydatku, np. naprawy auta, niema?a grupa osób jest zmuszona si?gn?? po kredyt lub po?yczk?. Posiadanie poduszki finansowej przydaje si? jednak nie tylko w „czarnej” godzinie.  Coraz g?o?niej mówi si? o tym, ?e galopuj?ca inflacja i rosn?ce stopy finansowe mog? przynie?? kolejny kryzys finansowy. A wtedy b?dzie trzeba zacisn?? pasa, dlatego warto postara? si? o zgromadzenie oszcz?dno?ci. Jest to mo?liwe nawet przy ni?szych dochodach, pod warunkiem, ?e… nie wpadniemy w pu?apki, które sprawiaj?, ?e pieni?dze „nie chc? si? nas trzyma?”. Na czym polegaj? najcz?stsze b??dy w oszcz?dzaniu i jak je wyeliminowa?, by stan naszego konta skutecznie si? powi?ksza?? O tym w kolejnym materiale Intrum z cyklu „Ogarniam finanse”.

B??d nr 1: podej?cie – „ale ja nie mam z czego”

Panuje b??dne przekonanie, ?e na oszcz?dzanie mog? pozwoli? sobie tylko osoby, które otrzymuj? wysokie wynagro-dzenie, a odk?adanie niewielkich kwot nie ma zbyt du?ego sensu, albo cz??ciej po prostu uwa?amy, ?e nie mamy z czego od?o?y?. 200, 300 z?otych trzymane na koncie oszcz?dno?ciowym mo?e nie przyniesie spektakularnych odsetek i nie pomno?y naszych ?rodków, ale nie taki jest cel oszcz?dzania. Ma ono zapewni? nam spokojny sen i „mi?kkie l?dowanie” w razie nag?ych problemów finansowych. W oszcz?dzaniu najwa?niejsza jest systematyczno??. Chodzi o to, by wykszta?ci?, a potem utrwali? w sobie odpowiedni nawyk. Metoda „ma?ych kroków” sprawdza si? w tym przypadku doskonale:

– Oszcz?dzanie ka?dej kwoty ma sens, nawet, je?li nie dysponujemy du?ymi „nadwy?kami” w bud?ecie. Kluczem do sukcesu jest systematyczno??. Ona jest wa?niejsza ni? to, ile odk?adamy. Nawet drobne kwoty pozwalaj? z czasem zbudowa? „poduszk? finansow?”, która mo?e skutecznie ochroni? nas przed popadni?ciem w d?ugi. Warto odk?ada? nawet 100, 200 z? miesi?cznie. Prawdopodobnie takie kwoty nie zrobi? dziury w naszym domowym bud?ecie, a ju? dadz? oszcz?dno?ci w wysoko?ci 1200-2400 z? w skali roku, które zgromadzone zosta?y bez wysi?ku i wi?kszych wyrzecze?. Przydadz? si?, gdy np. nagle b?dzie trzeba kupi? now? pralk? lub mog? sta? si? zacz?tkiem poka?niejszej poduszki finansowej – radzi Agnieszka Jarmo?owicz, ekspert Intrum.

B??d nr 2: gdy pieni?dze przeciekaj? przez palce

Czasem powodem problemów z oszcz?dzaniem nie s? wcale zbyt niskie zarobki, tylko… za du?e wydatki. Chodzi o sytuacj?, kiedy nie kontrolujemy naszych wydatków, kupujemy kompulsywnie, rzeczy, których cz?sto nie potrzebu-jemy, a zapytani sami nie do ko?ca potrafimy okre?li?, na co wydali?my pensje… Pierwszym krokiem, aby „wypro-stowa?” ten b??d, jest planowanie wydatków z wyprzedzeniem. Mo?na skorzysta? w tym celu np. z aplikacji do prowadzenia bud?etu domowego, któr? zainstalujemy na naszym smartfonie, arkusza w Excelu albo zwyk?ej kartki i o?ówka. Aby u?atwi? sobie zadanie, nasze wydatki warto podzieli? je na kategorie, zaczynaj?c od najwa?niejszych potrzeb. Przyk?adowa lista mog?aby wygl?da? nast?puj?co:

• podstawowe codzienne wydatki (jedzenie, napoje, ?rodki czysto?ci, leki itp.),
• sta?e op?aty (czynsz i rachunki za media, op?aty za telefon i Internet, ubezpieczenie itp.),
  raty kredytów/po?yczek,
• koszty transportu (np. do pracy),
• ubrania i kosmetyki,
• drobne przyjemno?ci/rozrywka.

Drug? kategori? mog? stanowi? rzeczy, na które wydajemy pieni?dze, ale w razie potrzeby da?oby si? z nich zrezygnowa?. Zaliczaj? si? do nich m.in.:

• jedzenie na mie?cie,
• op?aty za serwisy streamingowe i inne abonamenty,
• hobby,
• wyj?cia na eventy, koncerty i inne imprezy,
• rzeczy, które nam si? podobaj?, ale aktualnie ich nie potrzebujemy (np. dziesi?ta para butów, kolejna buteleczka perfum, nowsza wersja elektronicznego gad?etu, który ju? mamy itp.).

Pami?tajmy równie?, aby nie tylko regularnie prowadzi? bud?et i spisywa? wydatki, ale te? sprawdza?, czy nasze za?o?enia s? realistyczne i czy udaje si? je realizowa?. Je?li np. widzimy, ?e na konkretn? kategori? wydajemy wi?cej lub mniej, ni? pocz?tkowo za?o?yli?my, uwzgl?dnijmy to w planie na kolejny miesi?c.

–  Oszcz?dzanie nie musi oznacza? wzbraniania si? przed ka?dym wydatkiem – to po prostu ?rodek do osi?gni?cia celu, jakim jest poczucie finansowego bezpiecze?stwa. Musimy jednak umie? kategoryzowa? wydatki, nadawa? im odpowiedni? rang? w naszym bud?ecie. Bywa, ?e z nawyku oszcz?dzania potrafi? nas te? wytr?ci? pojedyncze, wi?ksze wp?ywy na konto, np. podwy?ka czy premia. Aby w takiej sytuacji nie da? si? ponie?? pokusie natychmias-towego wydania tej dodatkowej kwoty, mo?emy „umówi? si? ze sob?”, ?e po?ow? przeznaczymy na oszcz?dno?ci, a drug? po?ow? na drobne przyjemno?ci. Dzi?ki temu z jednej strony nie „z?amiemy” przyj?tej strategii oszcz?dzania, a z drugiej zadzia?a psychologiczny mechanizm nagrody: bo to przecie? w?a?nie dzi?ki rozs?dnemu gospodarowaniu pieni?dzmi i ich skutecznemu oszcz?dzaniu, mo?emy sobie na te przyjemno?ci pozwoli? – podpowiada Agnieszka Jarmo?owicz, ekspert Intrum.

B??d 3: brak celu lub zbyt krótki czas na jego osi?gni?cie

Kolejnym b??dem, który ?atwo pope?ni?, jest ch?? oszcz?dzania, ale bez jasno sprecyzowanego celu. Zdecydowanie ?atwiej zmotywowa? si? do regularnego odk?adania pieni?dzy, je?li ju? na starcie wiemy, na co je przeznaczymy. Jak wyznaczy? dobry, naprawd? konstruktywny cel oszcz?dno?ciowy? Je?eli zgromadzenie poduszki finansowej nie jest dla nas wystarczaj?c? motywacj?, mo?e by? to co? namacalnego, np. wakacje marze?. Ale równie dobrze jest mie? cel d?ugoterminowy, np. spokojna emerytura. Oczywi?cie ka?dy plan, nawet ten zapisany i doskonale opracowany, to nie to samo, co plan konsekwentnie realizowany. Na pocz?tku mo?e wydawa? si?, ?e oszcz?dzanie idzie bardzo wolno, a nasze za?o?enia by?y zbyt optymistyczne. Nie przejmujmy si? tym i pami?tajmy, ?e tak d?ugo, jak nasze dochody przewy?szaj? wydatki i dok?adamy kolejne z?otówki do swojej „poduszki bezpiecze?stwa”, jeste?my w nieporówny-walnie lepszej sytuacji, ni? kto?, kto uwa?a, ?e „nie ma sensu oszcz?dza? i trzeba korzysta? z ?ycia, póki czas”. A co z osobami, którym na drodze do oszcz?dzania stoi posiadane zobowi?zanie finansowe? Czy w takiej sytuacji oszcz?dzanie jest w ogóle mo?liwe?

– Warto sobie u?wiadomi?, ?e w takim wypadku form? oszcz?dzania mo?e by? nadp?ata kredytu lub po?yczki, które posiadamy. Je?li umowa na to pozwala i nie przewiduje w tym wzgl?dzie ogranicze? lub dodatkowych kosztów, to gdy tylko nasza sytuacja finansowa ulega poprawie na tyle, ?e jeste?my w stanie pokry? jednorazowo wi?cej ni? jedn? rat?, wykorzystajmy t? mo?liwo??. Szybsza sp?ata to wi?cej pieni?dzy w domowej kasie, a wi?c w konsekwencji realna oszcz?dno??. Staraj?c si? o to, by zmniejszy? swoje zad?u?enie szybciej, ni? przewiduje to okres kredytowania, stopniowo b?dziemy przybli?a? si? do odzyskania wi?kszej „wolno?ci finansowej” i tego, by znów móc swobodnie móc odk?ada? pieni?dze – zauwa?a Agnieszka Jarmo?owicz, ekspert Intrum.

W przypadku osób, których takie zobowi?zania nie ograniczaj? i maj? komfort budowania nadwy?ek z bie??cych ?rodków, a potrzebuj? tylko motywacji, bardzo pomocnym narz?dziem mo?e si? okaza? aplikacja bankowa:

– Wi?kszo?? aplikacji, oferowanych teraz przez banki daje nam mo?liwo?? ustawiania celu oszcz?dzania. Wystarczy, ?e podamy parametry wyj?ciowe: zaznaczymy, na co oszcz?dzamy i jak? kwot? potrzebujemy od?o?y?, a aplikacja, uwzgl?dniaj?c wysoko?? naszych comiesi?cznych wp?ywów na konto, „podpowie” nam, ile b?dziemy potrzebowa? na to czasu i jak mo?emy to osi?gn??. Mo?emy wybra?, czy chcemy odk?ada? sta?? kwot? co miesi?c, czy te? wolimy oszcz?dzanie w wersji ”smart” , które polega na tym, ?e ka?dy przelew lub p?atno?? za zakupy jest zaokr?glana w gór? do pe?nej kwoty, np. do 5 z?, a ka?dy „naddatek” trafia na dedykowane konto oszcz?dno?ciowe i stopniowo buduje nasze oszcz?dno?ci. Oprócz tego, w aplikacjach mo?na ustawia? alerty, które przypominaj? o stopniu realizacji celu i o tym, ile jeszcze zosta?o do jego osi?gni?cia, a to mo?e dodatkowo doda? zapa?u do oszcz?dzania – dodaje Pawe? Starzycki, ekspert Zwi?zku Firm Po?rednictwa Finansowego, Notus Finanse.

B??d nr 4: droga na skróty, czyli zamiast oszcz?dza? na realizacj? marze?, od razu si?gasz po kredyt

Zaci?gamy kredyt na wymarzone wakacje. Brzmi dobrze, bo przecie? „kredyty s? dla ludzi” i sta? nas na sp?at? zobo-wi?zania. Realizujemy swoje marzenie „od r?ki”. To kolejna pu?apka, w któr? bardzo ?atwo wpa??. Mamy do wyboru dwie drogi. Pierwsza to oszcz?dzanie – proces, podczas którego licz? si? g?ównie wytrwa?o?? i sukcesywne realizowanie przyj?tej strategii. Kiedy si?gamy po po?yczk? lub kredyt (drugie wyj?cie), nigdy nie jeste?my w stanie przewidzie?, czy w trakcie sp?aty nie spotkaj? nas problemy. Je?eli z jakiejkolwiek przyczyny spó?nimy si? ze sp?at?, mo?emy wpa?? w powa?ne problemy finansowe – a? do takiego stopnia, ?e jedynym s?usznym sposobem na pozbycie si? zaci?gni?tych wcze?niej d?ugów mo?e wydawa? si? nam zaci?gni?cie kolejnej po?yczki. Zamiast wspomina? wymarzony wyjazd, b?dziemy zastanawia? si? nad tym, sk?d wzi?? pieni?dze na sp?at? rosn?cych zaleg?o?ci.

– To z pewno?ci? jeden z najwi?kszych b??dów, jakie mo?emy pope?ni? przy oszcz?dzaniu – szybko zniecierpliwi? si? brakiem efektów i w pierwszym odruchu si?gn?? po zewn?trzne finansowanie. Takie wyj?cie jest ?atwe, ale musimy do niego podchodzi? z rozwag?. Dora?nie, owszem – zyskujemy szybko potrzebne ?rodki, ale ka?de po?yczone pieni?dze trzeba b?dzie kiedy? odda?. A je?li nale?ymy do osób, które dopiero ucz? si? oszcz?dzania i maj? z nim k?opot, to tym bardziej powinni?my unika? pochopnego po?yczania, bo przy braku odpowiednich nawyków finansowych, mo?e ono szybko doprowadzi? do zad?u?enia przekraczaj?cego nasze mo?liwo?ci sp?aty – ostrzega Agnieszka Jarmo?owicz, ekspert Intrum.

Skutecznego oszcz?dzania mo?na si? nauczy?. Wa?ne, aby mierzy? si?y na zamiary, wyznaczy? sobie dostosowany do naszych mo?liwo?ci cel i zachowa? konsekwencj?!

Intrum, European Consumer Payment Report 2021, listopad 2021.

Tam?e.