Jak wynika z najnowszej, drugiej polskiej edycji badania EY Future Consumer Index, Polacy s? bardziej zaniepokojeni swoj? sytuacj? finansow? ni? jeszcze w czerwcu. Ponad jedna trzecia badanych mierzy si? ze spadkiem dochodów w zwi?zku z COVID-19, co wp?ywa nie tylko na ocen? bie??cej sytuacji finansowej, ale równie? na bardziej pesymistyczne spojrzenie w przysz?o??. Co jednak ciekawe, rosn?ce obawy o sytuacj? finansow? nie przek?adaj? si? na silniejsz? redukcj? wydatków.
Bardzo zaniepokojeni stanem swoich finansów stanowi? blisko 22% uczestników polskiej edycji badania EY Future Consumer Index, z kolei ?adnego zaniepokojenia t? kwesti? nie wykazuje blisko 7% badanych. Zestawiaj?c ze sob? wyniki badania przeprowadzonego w czerwcu z badaniami z pa?dziernika wida?, ?e zmala?a liczba osób, które nie odczuwaj? ?adnego zaniepokojenia stanem swoich finansów, b?d? ich zaniepokojenie jest niewielkie i tym samym wzrós? odsetek osób bardziej niepokoj?cych si? o swoje domowe bud?ety.
Rys. 1. Stopie? zaniepokojenia wp?ywem pandemii COVID-19 na finanse osobiste. Oceny w skali 1-7, gdzie 1 = “Nie jestem w ogóle zaniepokojony” a 7 = “Jestem bardzo zaniepokojony”
Wi?ksze zaniepokojenie sytuacj? materialn? to efekt finansowych skutków pandemii COVID-19. W zwi?zku z ni?, ponad 37% ankietowanych dotkni?tych zosta?o spadkiem dochodów, a straty finansowe ponios?o ponad 31%. Co wi?cej, ponad 16% ankietowanych w ramach polskiej edycji badania EY Future Consumer Index deklaruje, ?e ich wynagrodzenie jest ni?sze, cho? godziny pracy pozosta?y bez zmian, co w praktyce oznacza na przyk?ad, ?e za prac? przez 5 dni w tygodniu otrzymuj? wynagrodzenie o równowarto?ci pracy za 4 dni.
Ni?sze dochody i obawy o sytuacj? finansow? nie wp?ywaj? natomiast istotnie na zmian? podej?cia do wydatkowania pieni?dzy z domowych bud?etów. Z wi?ksz? rozwag? ni? przed pandemi? pieni?dze wydaje obecnie blisko 59% ankietowanych, podczas gdy w czerwcowej edycji badania tak? postaw? deklarowa?o 64,4% badanych. Nie zmieni? si? natomiast odsetek ankietowanych, którzy nie zmienili podej?cia do swoich wydatków – wci?? nie ogranicza ich, ani nie zwi?ksza 26% badanych. W ci?gu najbli?szych 6-12 miesi?cy 17,5% ankietowanych zamierza zmniejszy? kwot?, któr? wydaje na produkty inne ni? podstawowe (np. na odzie?, buty, kosmetyki), 39% nie zamierza dokonywa? w tym aspekcie ?adnych zmian. Z kolei 41,5% planuje od?o?y? zakup samochodu, nowych mebli, czy sprz?tu RTV AGD do czasu zako?czenia pandemii.
Rys. 2. „Wydaj? pieni?dze z wi?ksz? rozwag? w porównaniu do czasu sprzed pandemii COVID-19”
– Patrz?c na wyniki drugiej polskiej edycji badania EY Future Consumer Index mo?na zaobserwowa? ciekaw? zale?no?? mi?dzy obawami o sytuacj? finansow? a podejmowanymi w ich obliczu dzia?aniami. Wydawa? by si? bowiem mog?o, ?e wraz z rosn?cym niepokojem o domowe bud?ety, powinni?my zauwa?a? zmniejszanie wydatków i zwi?kszanie oszcz?dno?ci. Tego jednak w naszych najnowszych danych nie wida?. Badanie przeprowadzone zosta?o pod koniec pa?dziernika, czyli ju? w momencie, kiedy sytuacja pandemiczna ulega?a stopniowemu pogorszeniu, liczba zaka?e? ros?a, a ograniczenia przybiera?y na sile. Cho? wi?c postawy, jakie prezentowali badani mog?yby si? wydawa? na pierwszy rzut oka niespójne, mo?na jednak wnioskowa?, ?e to swego rodzaju efekt do?wiadcze? kilku ostatnich miesi?cy, a zachowaniami nie rz?dz? ju? wy??cznie wzgl?dy ekonomiczne, ale równie? psychologiczne. Mo?na wi?c spróbowa? postawi? tez?, ?e w ostatnich miesi?cach sta?o si? jasne, ?e sytuacja pandemiczna jest d?ugotrwa?a i w krótkim terminie nie uda si? zwalczy? wirusa, który j? spowodowa?. Staramy si? wi?c oswoi? z now? rzeczywisto?ci? i ?y? w miar? „normalnie”, bo krótkoterminowe zaci?ni?cie pasa mo?e by? i tak niewystarczaj?ce, by zmitygowa? negatywne skutki wp?ywu pandemii na domowe bud?ety – mówi ?ukasz Wojciechowski, Partner EY, Lider Sektora Handlu i Produktów Konsumenckich.
Skoro mniej uwa?nie ni? przed kilkoma miesi?cami przygl?damy si? wydatkom, mniej ch?tnie równie? oszcz?dzamy. Z najnowszej edycji badania EY Future Consumer Index wynika, ?e niespe?na 60% ankietowanych stara si? oszcz?dza? wi?cej ni? w przesz?o?ci (w czerwcu takie deklaracje sk?ada?o blisko 74% badanych). W dalszej perspektywie bardziej oszcz?dza? planuje nieco ponad po?owa ankietowanych.
Je?li ju? o przysz?o?ci mowa, ta w oczach badanych nie jawi si? tak jasno, jak jeszcze w czerwcu. W pa?dziernikowej edycji badania ankietowani oczekuj?, ?e powrót do stabilno?ci finansowej sprzed pandemii potrwa d?u?ej. Obecnie 3,6% badanych spodziewa si? nawet, ?e sytuacja nigdy nie powróci do poprzedniego stanu (w czerwcu w ten sposób odpowiedzia?o 2,8% ankietowanych), a 18% oczekuje, ?e proces ten b?dzie trwa? latami. To z kolei wynik o ponad 3 pkt. proc. wy?szy ni? pokaza?y badania przeprowadzone w czerwcu. Zaw??aj?c t? perspektyw? do najbli?szych 12 miesi?cy, ponad jedna czwarta respondentów oczekuje pogorszenia swojej sytuacji finansowej w porównaniu do stanu aktualnego, a jej poprawy spodziewa si? blisko jedna trzecia respondentów. 39% ankietowanych nie oczekuje natomiast ?adnych zmian w tym zakresie.
Rys. 3. Kiedy po zako?czeniu pandemii COVID-19 stabilno?? finansowa powróci do poprzedniego stanu?
Patrz?c na postawy Polaków na tle globalnym, wida? wi?kszy optymizm. Ze ?wiatowego badania EY Future Consumer Index wynika, ?e niemal jedna trzecia ankietowanych zmaga si? ze skutkami COVID-19 i jest zaniepokojona swoj? sytuacj?, w Polsce w tej grupie znajduje si? niespe?na jedna czwarta respondentów. Z kolei patrz?c na odsetek „niedotkni?tych i niezatroskanych” ?rednia dla Polski to 38%, podczas gdy w skali globalnej to 26% badanych.
– Ju? w pierwszej, czerwcowej polskiej edycji badania EY Future Consumer Index obserwowali?my, ?e na tle ?wiatowym nastroje Polaków s? lepsze. Jak pokazuje pa?dziernikowe badanie, tendencja ta utrzyma?a si?. Pomimo tego, ?e perspektywy nie s? tak optymistyczne jak w czerwcu, wci?? w Polsce wi?cej respondentów ni? ?rednio na ?wiecie deklaruje, ?e cho? s? mocno dotkni?ci skutkami pandemii, s? nastawieni optymistycznie i staraj? si? funkcjonowa? w miar? normalnie, o ile jest to w obecnej sytuacji mo?liwe – mówi Grzegorz Przytu?a, Associate Partner, EY-Parthenon.
