A? 67 proc. firm z Europy ?rodkowej deklaruje, ?e w ci?gu najbli?szych 3-5 lat zwi?kszy wydatki na dzia?alno?? badawczo-rozwojow?. W Polsce odsetek ten wynosi 79 proc. Nale?y wzi?? jednak pod uwag?, ?e wci?? jedna pi?ta firm przyznaje, ?e obecnie dzia?alno?ci B+R nie prowadzi. Jak t?umacz? eksperci firmy doradczej Deloitte, autorzy raportu „Central European Corporate R&D Report 2018”, ten wzrost zainteresowania innowacjami wynika przede wszystkim z faktu, ?e ?rodkowoeuropejskie przedsi?biorstwa w d?u?szej perspektywie czasowej nie b?d? mog?y ju? czerpa? przewagi konkurencyjnej z niskich kosztów pracy.
Tegoroczne badanie przeprowadzono w dziewi?ciu krajach Europy ?rodkowej (Chorwacja, Czechy, Estonia, W?gry, Litwa, Polska, Rumunia, S?owacja, S?owenia). ??cznie wzi??o w nim udzia? 329 firm. Jest to ju? szósta edycja raportu. Partnerami badania w Polsce by?a Polsko-Niemiecka Izba Przemys?owo-Handlowa, oraz Skandynawsko-Polska Izba Gospodarcza (SPCC).
Polska innowacyjno?? wci?? w powijakach
Innowacyjno?? w Polsce kszta?tuje si? na poziomie zdecydowanie ni?szym, ni? ?rednia dla Unii Europejskiej. W najnowszym Globalnym Indeksie Innowacji Polska zajmuje 38 miejsce na 127 krajów. Dla porównania Czechy znalaz?y si? w tym zestawieniu na 24 pozycji. Nale?y przypuszcza?, ?e ostatnie zmiany w zakresie zach?t podatkowych oraz dalsze wspieranie B+R bezzwrotnymi dotacjami, spowoduj? w najbli?szych latach wi?ksze zainteresowanie ze strony polskich przedsi?biorstw dzia?alno?ci? badawczo-rozwojow?, co w konsekwencji poprawi innowacyjno?? polskiej gospodarki.
Wy?sze wydatki na B+R
Ponad po?owa ankietowanych firm (52 proc.) deklaruje, ?e w ci?gu nast?pnych 12-24 miesi?cy wyda wi?cej na dzia?alno?? badawczo-rozwojow?, ni? w 2017 roku. To o 7 pp. wi?cej, ni? dwa lata temu. Z kolei 67 proc. zwi?kszy inwestycje na ten cel w perspektywie trzech do pi?ciu lat (wzrost o 10 pp. w porównaniu do ostatniej edycji badania). W Polsce odsetek ten wynosi 79 proc.
Trzeba jednak pami?ta?, ?e a? 21 proc. polskich firm deklaruje, ?e nie wydaje na B+R ani z?otówki. Odsetek ten jest dwa razy wy?szy, ni? w ca?ym regionie. Startujemy wi?c z niskiego progu, nale?y jednak bra? pod uwag?, ?e deklaracje te wynikaj? z braku ?wiadomo?ci, jak definiuje si? dzia?alno?? B+R – mówi Dominika Orzo?ek, Starszy Mened?er, Zespó? ds. sektora publicznego, innowacji i zach?t inwestycyjnych Deloitte. – Czynnikami, które sprzyja? mog? zwi?kszaniu wydatków na B+R jest rosn?ca ?wiadomo?? konieczno?ci dostosowywania sposobu dzia?ania i oferty do zmieniaj?cego si? otoczenia, ze wzgl?du na post?p technologiczny, inwestycje konkurentów i rosn?ce oczekiwania rynku – dodaje.
Zach?ty, ale i bariery
G?ówne czynniki, które mog? spowodowa?, ?e firmy zwi?ksz? swoje wydatki na badania i rozwój, s? od kilku lat takie same. Respondenci wskazuj?, ?e pozytywnie na zakres dzia?alno?ci B+R wp?ywa szeroki zakres zach?t (63 proc.) i wi?ksza dost?pno?? do do?wiadczonych kadr naukowych (62 proc).
Brak wykwalifikowanych naukowców, którzy wyemigrowali do innych krajów unijnych, jest obecnie powa?nym wyzwaniem dla firm w Europie ?rodkowej, dlatego rz?dy powinny robi? wi?cej, by zach?ci? ich do powrotu. Alternatyw? jest umo?liwienie zatrudnienia, w wi?kszym ni? dotychczas stopniu, naukowcom spoza krajów unijnych, takich jak Rosja, Ukraina czy Indie – mówi Dominika Orzo?ek.
Podobnie jak w poprzedniej edycji badania najwi?ksz? barier? w korzystaniu z zach?t na prowadzenie dzia?alno?ci B+R jest dla firm ?rodkowoeuropejskich zmienna interpretacja przepisów reguluj?cych zasady korzystania z dost?pnych instrumentów wsparcia. Prawie jednej trzeciej respondentów trudno jest zidentyfikowa?, które projekty badawczo-rozwojowe s? kwalifikowalne do odlicze?. Taki sam odsetek wskazuje na niejasn? ocen? organów podatkowych. Tylko 11 proc. badanych firm z Polski zna i aktywnie korzysta z ulgi podatkowej z tytu?u prowadzenia dzia?alno?ci B+R. Kolejne 39 proc. jest ?wiadomych istniej?cych zach?t, ale ich nie u?ywa.
W?adze powinny podj?? odpowiednie kroki, by stworzy? bardziej przyjazne ?rodowisko regulacyjne dla innowacyjnych firm. Chodzi nie tylko o atrakcyjne stawki podatkowe, ale te? niski poziom ryzyka regulacyjnego – mówi Adam Wac?awczyk, Partner w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte.
W jego opinii, zmiany wprowadzone od pocz?tku 2018 roku w Polsce w zakresie ulgi podatkowej na B+R, istotnie zwi?kszaj?ce warto?ci kosztów podlegaj?cych odliczeniu od podstawy opodatkowania, stanowi? krok w dobrym kierunku.
Ochrona w?asno?ci intelektualnej i wspó?praca z partnerami zewn?trznymi
Najcz??ciej wykorzystywanym sposobem ochrony w?asno?ci intelektualnej, zarówno w Polsce, jak i w pozosta?ych krajach bior?cych udzia? w badaniu, jest tajemnica przedsi?biorstwa. Wskaza?o na ni? 82 proc. polskich badanych, a w regionie 67 proc. Ochrona znaku towarowego znalaz?a si? na drugiej pozycji w?ród ?rodkowoeuropejskich ankietowanych (47 proc.). Zbli?ony odsetek firm (44 proc.) deklaruje, ?e inwestuje w ochron? patentow? – to o 4 pp. wi?cej ni? w ostatniej edycji badania. Martwi jednak, ?e wci?? 12 proc. firm nie korzysta z ?adnej formy ochrony w?asno?ci intelektualnej.
Prawdopodobnie wychodz? one z za?o?enia, ?e koszty takiej ochrony, wci?? jeszcze wysokie, s? niewspó?mierne do korzy?ci. Jednak w porównaniu do poprzedniej edycji badania wida? progres je?eli chodzi o podej?cie firm do ochrony w?asno?ci intelektualnej, co jest bardzo pozytywnym sygna?em – mówi Adam Wac?awczyk.
Oko?o trzy czwarte (76 proc.) respondentów deklaruje, ?e prowadz?c dzia?alno?? B+R wspó?pracuj? z partnerami zewn?trznymi. Najcz?stszym czynnikiem motywuj?cym podj?cie takiej wspó?pracy jest jej niezb?dno?? do przeprowadzenia projektu badawczego (65 proc.). Z kolei ponad po?owa firm, które nie wspó?pracuj? z partnerami zewn?trznymi, ma w?asne centrum badawczo-rozwojowe lub mo?e korzysta? z infrastruktury innej firmy nale??cej do ich grupy.
O ile innowacyjno?? gospodarki jest silnie powi?zana z wydatkami na badania i rozwój, o tyle sukces danego kraju w zakresie innowacji nie zale?y wy??cznie od wydatków ponoszonych na ten cel. Czynniki instytucjonalne, takie jak jako?? i zrozumia?e przepisy prawne oraz to, czy ?rodowisko inwestorów jest przyjazne lub wrogie, równie? maj? na to wp?yw – wyja?nia Dominika Orzo?ek. – Tegoroczne badanie pokazuje, ?e firmy z Europy ?rodkowej cz?sto skar?? si? na niejasne regu?y dotycz?ce wsparcia projektów badawczo-rozwojowych i jest to kwestia, któr? w?adze pa?stwowe powinny wzi?? pod uwag?, aby pobudzi? i zach?ci? przedsi?biorców do inwestycji w tym obszarze – dodaje.
