Od kilku dni w Katowicach go?cie z ca?ego ?wiata dyskutuj? o mo?liwo?ciach i regu?ach wdro?enia porozumienia paryskiego. O swoich wra?eniach po szczycie klimatycznym opowiada Komentarz ekonomiczny Julia Patorska – Liderka zespo?u ds. analiz ekonomicznych, Deloitte.
Czym jest szczyt klimatyczny?
Szczyty klimatyczne organizowane s? od 1992 r. na mocy Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ds. Zmian Klimatu (ang: United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC), podpisanej na tzw. Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro. Konwencja ta okre?la zasady wspó?pracy mi?dzynarodowej w zakresie ograniczenia emisji odpowiedzialnych za zjawisko zmian klimatu. Ju? po raz trzeci szczyt klimatyczny jest organizowany w Polsce, tym razem wydaje si?, ?e ma on wyj?tkowe znaczenie. Po porozumieniu paryskim, gdzie strony konwencji zobowi?za?y si? ograniczy? emisj? CO2 w taki sposób, by wzrost temperatury na ?wiecie ograniczy? do 1,5-2 st. C. do 2100 r., nadszed? czas na konkretne ustalenia jak to zrobi?. Trudno?? polega na tym, ?e cho? cel jest zbie?ny i wydaje si?, ?e powszechnie zrozumia?y, to jednak sposoby jego realizacji b?d? musia?y by? ró?ne i uzale?nione od specyfiki ka?dego kraju. Do rozstrzygni?cia wci?? pozostaje tak?e kwestia, kto poniesie ci??ar finansowy koniecznej zmiany, bo cho? w d?ugiej perspektywie jest to przedsi?wzi?cie, którego korzy?ci ekonomiczne przewy?sz? koszty, to jednak niezb?dne s? inwestycje ju? teraz, aby doprowadzi? do koniecznych zmian.
Niejednoznaczna rola Polski na COP24
Na tegorocznym szczycie klimatycznym na uwag? zas?uguje rola Polski. Jest ona szczególna, cho?by ze wzgl?du na to, ?e to my go?cimy uczestników szczytu. Mog?oby to wskazywa? na dobre intencje i pe?ne poparcie dla celów tego ogromnego przedsi?wzi?cia. Ale wybór miejsca i niektóre deklaracje przedstawicieli naszego kraju zaskakuj? nawet najwi?kszych sceptyków. Równocze?nie w kuluarach wida? coraz wi?ksze zrozumienie dla zmian i wewn?trzne przekonanie wielu przedstawicieli du?ego biznesu, ?e transformacja my?lenia o korzystaniu ze ?rodowiska pr?dzej czy pó?niej si? zrealizuje. Nie jeste?my bowiem samotn? wysp? i je?li chcemy by? cz??ci? globalnej gospodarki, to musimy przyjmowa? jej regu?y. Potwierdzi? to sam premier, podkre?laj?c, ?e zale?no?? Polski od w?gla b?dzie coraz mniejsza, wskazuj?c jednocze?nie ch?? inwestycji w morskie farmy wiatrowe, elektromobilno??, fotowoltaik? oraz energetyk? j?drow?.
COP to nie tylko klimat
Cho? podstawowym celem konwencji jest ustanowienie zasad wspó?pracy i dzia?ania na rzecz ograniczenia zmian klimatycznych, jest to tak?e ?wietna okazja do wymiany wiedzy w zakresie stosowanych narz?dzi, najnowszych technologii czy idei wspieraj?cych osi?gni?cie g?ównego za?o?enia. Szereg pa?stw, instytucji mi?dzynarodowych, organizacji pozarz?dowych dzieli si? swoimi do?wiadczeniami oraz strategiami dzia?a?. Gigantyczna logistycznie operacja tym samym mo?e przynie?? nie tylko konkretne ustalenia w zakresie doj?cia do ograniczenia globalnego ocieplenia, ale tak?e wspiera kontakty mi?dzynarodowe i transfer wiedzy. W trakcie pobocznych wydarze?, projekcji filmowych, prezentacji i dyskusji dostrzeg?am ten wspólny mianownik – my?l o zrównowa?onym rozwoju. I to bez wzgl?du, czy mowa by?a o smogu, elektromobilno?ci, lasach czy gospodarce o obiegu zamkni?tym. Ta ostatnia to temat szczególnie wa?ny.
Chocia? w ostatnich dekadach nast?pi? skok w rozwoju gospodarek i jako?ci ?ycia ludzi na ?wiecie, mo?liwo?ci regeneracyjne Ziemi nie pozwalaj? ju? na rosn?c? konsumpcj? i niepo??dane skutki dla ?rodowiska. Konieczne s? kroki naprawcze. Gdyby ca?a populacja Ziemi ?y?a na tym samym poziomie co kraje o wysokich dochodach, to konsumowaliby?my blisko 4 razy wi?cej zasobów naturalnych ni? jest dost?pnych – to jeden z wniosków, który Deloitte przedstawi? w raporcie „Zamkni?ty obieg, otwarte mo?liwo?ci” przygotowanym we wspó?pracy z licznymi partnerami biznesowymi i instytucjonalnymi, dla których wa?na jest zmiana. Raport po raz pierwszy by? prezentowany na zako?czonej w?a?nie konferencji EEC Green w Katowicach.
Odpowiedzi? na stoj?ce przed nami wyzwania mo?e sta? si? w?a?nie gospodarka o obiegu zamkni?tym, bo umo?liwia wzrost gospodarczy przy jednoczesnym zmniejszeniu i optymalizacji zu?ycia zasobów, g??boko przekszta?ca schematy ?a?cuchów produkcji i konsumpcji oraz projektuje na nowo modele biznesowe.
Co wi?cej, korzy?ci mo?emy oczekiwa? nie tylko dla ?rodowiska, ale tak?e dla gospodarek krajowych i przedsi?biorstw. Szansa jest ogromna – szacunki pokazuj?, ?e stosuj?c zasady gospodarki o obiegu zamkni?tym w najbardziej perspektywicznych sektorach, Unia Europejska mog?aby si?gn?? po roczne oszcz?dno?ci rz?du 630 mld USD netto, tj. oko?o 3 proc. PKB. Uwolnione ?rodki b?d? mog?y by? zaanga?owane do dalszego wzrostu innowacyjno?ci w Polsce. Nasze wyliczenia pokazuj?, ?e w d?u?szym okresie, redukcja zu?ycia materia?ów i energii o 1 proc. we wszystkich sektorach mog?aby wygenerowa? dla polskiej gospodarki ca?kowit? warto?? dodan? równ? 19,5 mld z?. Model gospodarki o obiegu zamkni?tym sprzyja realizacji celów zrównowa?onego rozwoju i wpisuje si? w globaln? polityk? klimatyczn?. Przej?cie na GOZ mo?e doprowadzi? do obni?enia o co najmniej jedn? trzeci? emisji dwutlenku w?gla lub jego równowa?nika zwi?zanych z konsumpcj? w UE.
Podczas ?rodowego Dnia Innowacji w Pawilonie Europejskim COP24, minister Jadwiga Emilewicz zapowiedzia?a prace nad rozwi?zaniami legislacyjnymi wdra?aj?cymi za?o?enia gospodarki o obiegu zamkni?tym. Maj? one dotyczy?, np. polityki zarz?dzania odpadami czy odpowiedzialno?ci producenta za pe?en cykl ?ycia produktu. Doda?a, ?e kluczow? rol? w tym procesie odegraj? innowacje. To bardzo wa?ny punkt, bo choc? istniej?? ju? technologie umo?liwiaj?ce wprowadzenie w z?ycie niektórych rozwia?zan? gospodarki o obiegu zamknie?tym, wiele wyzwa?, takich jak np. koszty, koniecznos?c? przeprowadzenia zmian organizacyjnych i brak wykwalifikowanych pracownikówstanowi? trudne do pokonania bariery dla wielu zainteresowanych ide?. Wspólne dzia?ania sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarz?dowych mog? te bariery skutecznie zniwelowa? i doprowadzi? do wykorzystania pe?nego potencja?u gospodarki o obiegu zamkni?tym.
I chocia? nie wiemy jeszcze jaki b?dzie fina? g?ównych negocjacji szczytu klimatycznego, to sama ju? mnogo?? inspiruj?cych dyskusji, wa?nych deklaracji i konkretnych dzia?a? na rzecz lepszych relacji mi?dzy ?rodowiskiem naturalnym, dzia?alno?ci? cz?owieka oraz rozwojem technologicznym napawa optymizmem co do przysz?o?ci.
