Wraz ze ?mierci? El?biety II i rozpocz?ciem w?adania przez Karola III nale?y spodziewa? si? nowego rozdania w kontaktach mi?dzynarodowych Wielkiej Brytanii. ?mier? El?biety II prawdopodobnie pogorszy ju? i tak trudne relacje w stosunkach z Irlandi? Pó?nocn?, zw?aszcza, ?e Unia Europejska ponownie wszcz??a post?powanie zwi?zane z protoko?em irlandzkim, który jest wa?nym elementem umowy brexitowej.
Jak na razie wielk? niewiadom? pozostaje, czy nowa premier Liz Truss i jej rz?d b?d? kontynuowa? dotychczasow? polityk? Wielkiej Brytanii i d??y? do uniewa?nienie Porozumienia Wielkopi?tkowego, co doprowadzi?oby do zerwania umowy brexitowej. Premier Truss w swoim pierwszym przemówieniu po obj?ciu stanowiska, na pocz?tku wrze?nia, nie wspomnia?a s?owa o Irlandii Pó?nocnej i tym samym nie odnios?a si? do konfliktu z Uni? Europejsk?, który „od?y?” w lipcu, kiedy to Komisja Europejska wszcz??a nowe (drugie) post?powanie przeciwko Wielkiej Brytanii za nieprzestrzeganie ustale? protoko?u irlandzkiego.
Do czego d??y Wielka Brytania
Irlandia Pó?nocna zgodnie z protoko?ami umowy brexitowej pozosta?a w swobodnym przep?ywie towarów w Unii Europejskiej, dzi?ki czemu towary trafiaj?ce do tego kraju i z niego do UE, traktowane s? jako towary unijne. Natomiast przep?yw towarów pomi?dzy Irlandi? Pó?nocn? a Wielk? Brytani? musi przechodzi? pe?en proces odprawy celnej i kontroli celnej, co oznacza obowi?zek zap?aty ce? za towary przeje?d?aj?ce z/do Wielkiej Brytanii. Ta sytuacja z kolei bardzo utrudnia handel na Wyspach. Dlatego dotychczas Wielka Brytania za wszelk? cen? chcia?a doprowadzi? do zerwania protoko?u dotycz?cego Irlandii i Irlandii Pó?nocnej i przy??czy? w zakresie przep?ywu towarów Irlandi? Pó?nocn? do Wielkiej Brytanii, Walii i Szkocji. Takie stanowisko mocno deklarowa? poprzedni premier Boris Johnson nie zwa?aj?c na to, ?e zerwanie protoko?u doprowadzi?oby do zerwania umowy handlowej UE – Wielka Brytania, poniewa? by?oby to zerwanie zawartej w 1998 roku mi?dzynarodowej umowy Wielkopi?tkowej.
Stanowiska nowych rz?dów
Wci?? nie wiadomo, jakie stanowisko w tej sprawie zajmie rz?d Liz Truss. Czy dalej Wielka Brytania nie b?dzie chcia?a zgodzi? si? na wprowadzenie kontroli celnych na granicy morskiej mi?dzy Irlandi? Pó?nocn? a reszt? Zjednoczonego Królestwa i tym samym unikn?? utworzenia fizycznej granicy mi?dzy Irlandi? Pó?nocn? a Irlandi??
Nie bez znaczenia jest tak?e stanowisko Irlandii Pó?nocnej. W maju partia Sinn Fein wygra?a tam wybory i wci?? mówi si? o prawdopodobnym referendum w sprawie zjednoczenia Irlandii i Irlandii Pó?nocnej. Pozytywny wynik oznacza?by opuszczenie przez Irlandi? Pó?nocn? Zjednoczonego Królestwa i pój?cie w?asn? drog?. Czy b?dzie to droga do Unii Europejskiej? W referendum brexitowym 56% mieszka?ców Irlandii Pó?nocnej deklarowa?o ch?? pozostania w UE. Po??czenie si? z Irlandi? spe?ni?oby te oczekiwania, a tym samym spowodowa?oby uniezale?nienie si? od Wielkiej Brytanii.
Co oznacza granica celna na wyspie Irlandii
Konsekwencj? przy??czenia terytorialnie Irlandii Pó?nocnej do Wielkiej Brytanii by?oby przesuni?cie granicy celnej z Morza Irlandzkiego na wysp?, pomi?dzy Irlandi? a Irlandi? Pó?nocn?. Wówczas przep?yw towarów mi?dzy tymi pa?stwami odbywa?by si? tak jak pomi?dzy krajami trzecimi, czyli ze zg?oszeniami celnymi oraz z obowi?zkiem zap?aty ce? i podatków wynikaj?cych z przep?ywu towaru przez granic?. Dodatkowo towary przeje?d?aj?ce przez granice celne musia?yby przechodzi? kontrol? fitosanitarn?, sanitarn? i weterynaryjn? i spe?nia? ?rodki polityki handlowej okre?lone przez UE i Zjednoczone Królestwo dla wprowadzenia i wyprowadzenia towarów z ich terytorium.
O Autorze:
dr Izabella Tymi?ska, ekspert ds. celnych, prawa celnego, handlu zagranicznego. Zajmuje si? doradztwem z zakresu przepisów prawa celnego, importu i eksportu towarów i us?ug, analiz? finansowo-ekonomiczn? kontraktów mi?dzynarodowych. Specjalizuje si? w sprawach z tzw. „górnej pó?ki trudno?ci” – zawi?ych i nietypowych. Wieloletni pracownik Urz?du Celnego. Przez wiele lat pracowa?a dla firm logistycznych i spedycyjnych, gdzie piastowa?a m.in. funkcj? cz?onka zarz?du. Jest wyk?adowc? na Akademii Sztuki Wojennej na Wydziale Zarz?dzania i Dowodzenia w Instytucie Logistyki w Warszawie. Wyk?ada?a w Szkole Wy?szej w Warszawie ALMAMER, Wy?szej Szkole C?a i Logistyki czy Uczelni Techniczno – Handlowej. Absolwentka Ekonomii, Logistyki, Stosunków Mi?dzynarodowych, Zarz?dzania oraz Ekonomiki Obronno?ci.
