Kryzys zwi?zany z pandemi? koronawirusa SARS-CoV-2mo?e spowodowa? problemy z p?ynno?ci? finansow? u wielu przedsi?biorców. Zaburzenia te mog? z kolei poci?gn?? za sob? naruszenie przez nich postanowie? cz?sto dawno nieodkurzanych umów kredytu. Trzeba pami?ta?, ?e tak?e przej?ciowe problemy z frekwencj? pracowników lub dost?pno?ci? na rynku okre?lonego rodzaju us?ug mog? doprowadzi? do czasowej lub trwa?ej niemo?no?ci wywi?zania si? z obowi?zków przez kredytobiorc?. W zwi?zku z tym warto wiedzie?, jakie prawa mu przys?uguj?, jak wygl?da proces potencjalnego wypowiedzenia umowy kredytu przez bank i jak tego unikn??.
Zak?ócenia w prowadzeniu dzia?alno?ci gospodarczej zwi?zane z trwaj?c? pandemi? koronawirusa z pewno?ci? spowoduj? co najmniej przej?ciowe zaburzenia w przychodach i przep?ywach pieni??nych wielu przedsi?biorstw. Kredytodawcy oczywi?cie dostrzegaj? nadzwyczajn? sytuacj? panuj?c? w gospodarce i staraj? si? wdro?y? specjalne ?rodki pozwalaj?ce kredytobiorcom pokona? czasowe trudno?ci finansowe.
U?atwienia
Jednym z przejawów takich dzia?a? jest opublikowany 16 marca 2020 r. komunikat Zwi?zku Banków Polskich w sprawie dzia?a? pomocowych podejmowanych przez banki w zwi?zku z pandemi? koronawirusa SARS-CoV-2. Zwi?zek Banków Polskich jest organizacj?, która zrzesza znaczn? wi?kszo?? banków w Polsce, a zatem komunikat nale?y potraktowa? jako oddoln? inicjatyw?, b?d?c? odpowiedzi? kredytodawców na sytuacj? kryzysow?.
Zgodnie z nim w zwi?zku z pandemi? planowane jest podj?cie przez banki dzia?a? polegaj?cych m.in. na odroczeniu (zawieszeniu) sp?aty rat kredytów i w zwi?zku z tym wyd?u?eniem o ten okres terminu sp?aty, umo?liwieniu odnowienia istniej?cego finansowania i u?atwieniu dost?pu do kredytu krótkoterminowego. Do pomys?ów pozytywnie odnios?a si? Komisja Nadzoru Finansowego wydaj?c 18 marca 2020 r. Pakiet Impulsów Nadzorczych na rzecz Bezpiecze?stwa i Rozwoju. Jest to opracowanie polskiego nadzoru finansowego dotycz?ce dzia?a? dodatkowo wzmacniaj?cych odporno?? sektora bankowego i mo?liwo?ci finansowania gospodarki w zwi?zku z pandemi? koronawirusa SARS-CoV-2.
Przed za??daniem sp?aty ca?o?ci kredytu bank musi wypowiedzie? umow? kredytu, a to, wbrew pozorom, do?? skomplikowany i niejednokrotnie przed?u?aj?cy si? proces. Niezale?nie od tego, umowy dopuszczaj? te? zazwyczaj mo?liwo?? naprawienia przez kredytobiorc? zaistnia?ego naruszenia, dzi?ki czemu zniknie podstawa do jej wypowiedzenia. Terminy te s? jedn? z najintensywniej negocjowanych cz??ci umów kredytu. Pozwalaj? one kredytobiorcy w ?ci?le okre?lonym czasie np. poprawi? wska?niki finansowe dzi?ki wniesieniu wk?adów pieni??nych przez wspólników, skutkiem czego naruszenie b?dzie traktowane jako niezaistnia?e. Warto na tym etapie podj?? rozmowy z bankiem – cz?sto jest to bowiem jeden z ostatnich momentów, w których mo?na nie tylko poprawi? sytuacj? przedsi?biorcy, ale i dostosowa? sam? umow? do nieoczekiwanie zmienionej sytuacji. Cz?sto rozmowy z bankiem finansuj?cym podj?te na tym w?a?nie etapie przynosz? najlepszy rezultat, cho?by w postaci zmiany harmonogramu sp?aty zad?u?enia.
Zanim bank wypowie umow? – restrukturyzacja zad?u?enia
Procedura wypowiedzenia umowy kredytu rozpoczyna si? od z?o?enia przez bank o?wiadczenia o wypowiedzeniu umowy. Zgodnie z art. 75 ustawy Prawo bankowe, termin wypowiedzenia wynosi co najmniej 30 dni, a w razie zagro?enia upad?o?ci? kredytobiorcy – 7 dni. Termin wypowiedzenia zaczyna biec od dnia nast?puj?cego po dniu, w którym kredytobiorca otrzyma? o?wiadczenie banku. Dopiero po up?ywie tego terminu kredyt staje si? w ca?o?ci wymagalny.
Je?li kredytobiorca opó?nia si? ze sp?at? zobowi?zania, przed za??daniem sp?aty ca?o?ci kredytu (a zatem przed wypowiedzeniem umowy) bank jest zobowi?zany do umo?liwienia kredytobiorcy restrukturyzacji zad?u?enia na podstawie art. 75c ust. 3 ustawy Prawo bankowe. W tym przypadku bank musi wezwa? kredytobiorc? do dokonania sp?aty, wyznaczaj?c termin nie krótszy ni? 14 dni roboczych od dnia otrzymania pisma. Pismo to musi równie? zawiera? informacj? o mo?liwo?ci z?o?enia przez kredytobiorc? do banku wniosku o restrukturyzacj? zad?u?enia. Art. 75c ust. 3 ustawy Prawo bankowe zobowi?zuje bank do umo?liwienia kredytobiorcy restrukturyzacji zad?u?enia poprzez zmian? okre?lonych w umowie warunków lub terminów sp?aty kredytu, je?eli jest to uzasadnione dokonan? przez bank ocen? sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Jest to wi?c kolejna okazja do podj?cia rozmów z bankiem finansuj?cym, w którego interesie bynajmniej nie jest upad?o?? jego klientów. Ponadto, odrzucenie przez bank wniosku kredytobiorcy o restrukturyzacj? zad?u?enia wymaga przekazania mu szczegó?owych wyja?nie? dotycz?cych przyczyn odrzucenia. Je?li ta – co najmniej druga okazja do zrestrukturyzowania zad?u?enia – nie przyniesie rezultatów, bank mo?e z?o?y? wobec kredytobiorcy o?wiadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu najwcze?niej równocze?nie z przekazaniem kredytobiorcy wyja?nie? dotycz?cych przyczyn odrzucenia wniosku o restrukturyzacj?.
Nawet jednak na tym etapie, kredytobiorca mo?e zdecydowa? o wszcz?ciu s?dowej restrukturyzacji swojego przedsi?biorstwa. Taka mo?liwo?? jest przewidziana przepisami ustawy Prawo restrukturyzacyjne.
Post?powanie restrukturyzacyjne. Co dalej?
Brak wywi?zania si? ze zobowi?za? okre?lonych umow? kredytu rzadko pozostaje oderwany od ogólnej kondycji finansowej kredytobiorcy. W przypadku kredytobiorców, wzgl?dem których toczy si? post?powanie restrukturyzacyjne (przyspieszone uk?adowe, uk?adowe lub sanacyjne) zastosowanie znajd? jednak przepisy szczególne okre?lone ustaw? Prawo restrukturyzacyjne. Zgodnie z art. 256 ust. 1 i 2 ustawy Prawo restrukturyzacyjne (oraz odpowiednimi odniesieniami zawartymi w art. 273 i 297 tej ustawy), od dnia otwarcia przyspieszonego post?powania uk?adowego, post?powania uk?adowego lub sanacyjnego, do dnia zako?czenia ka?dego z nich (lub uprawomocnienia si? postanowienia o jego umorzeniu), nie jest dopuszczalne, bez zgody rady wierzycieli, wypowiedzenie przez bank umowy kredytu w zakresie ?rodków pozostawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia odpowiedniego post?powania restrukturyzacyjnego. Wyj?tek od powy?szej regu?y stanowi art. 256 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Zgodnie z nim, gdy podstaw? wypowiedzenia umowy kredytu jest niewykonywanie przez d?u?nika po dniu otwarcia odpowiedniego post?powania zobowi?za? nieobj?tych uk?adem lub inna okoliczno?? przewidziana w umowie zaistnia?a po dniu otwarcia post?powania, opisany powy?ej zakaz wypowiadania umowy kredytu nie ma zastosowania.
Naruszenie postanowie? umowy kredytu powoduje komplikacje nie tylko dla kredytobiorcy, ale równie? dla banków. W najbli?szych miesi?cach ryzyko tych ostatnich zwi?zane z udzielonymi lata temu kredytami ulegnie istotnemu zwi?kszeniu. W takiej sytuacji najlepsz? rad? dla kredytobiorców jest sta?e monitorowanie wype?niania swoich zobowi?za? (równie? niepieni??nych) okre?lonych postanowieniami umów kredytu, a w razie wyst?pienia problemów mo?liwie szybkie podj?cie rozmów z bankami. Nie warto czeka? z rozwi?zaniem tych kwestii na ostatni moment, bowiem wczesne ich zidentyfikowanie daje najszerszy wachlarz ?rodków s?u??cych poprawie sytuacji.
