W jednej z du?ych i wa?nych korporacji wykryto niedawno, ?e w systemie komputerowym czas cofn?? si? o dwadzie?cia lat – gdzie? do roku dwutysi?cznego. Po skontaktowaniu si? z serwisem, informatycy dowiedzieli si?, ?e padli ofiar? tzw. b??du GPS WNRO (GPS Week Number Roll Over).
Okaza?o si?, ?e dbaj?c o dok?adno?? nanosekundow? ?atwo pomyli? si? dzi? o znacznie grubsze miana godzin i lat. Standard GPS od samego pocz?tku u?ywa 10-bitowego binarnego licznika s?u??cego do reprezentowania GPS Week Number (numeru tygodnia). Z tego powodu co 19,7 roku (co odpowiada 1024 tygodniom – 210) licznik si? resetuje i ustawia z powrotem na zero. Pierwszy raz zdarzy?o si? to w roku 1999, a kolejny w 2019. Brak kontroli nad czasem, w instalacjach korzystaj?cych z czasu podawanego przez GNSS (Global Navigation Satellite System – jak np. GPS czy Galileo), powoduje takie niespodzianki. Jak wida? jedna z podstawowych funkcji systemów satelitarnych – dostarczanie dok?adnego i wiarygodnego czasu – dzia?a, ale tak nie do ko?ca. Dodatkowo, za niewielkie pieni?dze mo?na obecnie ?atwo zak?óci? prac? odbiorników GPS (tzw. spoofing i jamming) i wprowadzi? je w b??d. Znane s? ju? przyk?ady takich zdarze?, na razie za granic?, ale nie nale?y wykluczy?, ?e podobne sytuacje mog? tak?e zaistnie? w pa?stwie Polan. Niepokoj?ce jest u?pienie czujno?ci rynku obdarzaj?cego zaufaniem projekty oparte o GPS, podczas gdy on nadal pozostaje swoist? „pi?t? Achillesa” zautomatyzowanych konfiguracji. Wszystko to powoduje, ?e najprostsze/najta?sze rozwi?zania nie zdaj? egzaminu – szczególnie w krytycznych infrastrukturach energetyki, administracji, telekomu czy sektora finansowego.
Powy?szy przyk?ad to tylko jeden z problemów zwi?zanych z czasem w sieciach informatycznych. W erze komputerowego handlu papierami warto?ciowymi, po??czonych centrów danych (w ró?nych zak?tkach ?wiata) oraz nadchodz?cych gigantycznych pr?dko?ci przesy?u danych zwi?zanych z 5G, dok?adny, godny zaufania i zsynchronizowany czas jest niesamowicie istotny. Jego brak eksperci porównuj? do „cichej dywersji”, która niezauwa?ona, w d?ugim okresie mo?e doprowadzi? do du?ych awarii infrastruktury. Chocia?by w systemach energetycznych (smart-grid), gdzie wspó?praca wielu urz?dze? wymaga dok?adnego czasu (np. do wykrywania usterek czy ich lokalizacji), zak?ócenie mo?e spowodowa? nie tylko b??dy w rozliczeniach, ale tak?e problemy pracy ca?ej sieci, a nawet w ekstremalnych przypadkach blackout. Z kolei w centrach danych b?d?cych elementem ogólno?wiatowej infrastruktury, od Polski do Nowej Zelandii, destabilizacja czasu grozi nie tylko obni?eniem wydajno?ci pracy, ale wr?cz utrat? danych. Brak zgodnego z kolejno?ci? stempla czasu powoduje na pocz?tku niepozorne, ma?o gro?ne turbulencje. Gdy pozostawi si? je bez korekcji, mog? doprowadzi? do efektu domina uruchamiaj?c lawin? niezgodnych z zadanymi algorytmami zlece?. Przecie? takie centra mog? obs?ugiwa? instytucje finansowe i urz?dy pa?stwowe. A to ju? nie tylko jest niedotrzymaniem zasad okre?lonych w dyrektywach takich jak MIFID II. To grozi gigantycznymi stratami dla korzystaj?cych oraz w?a?cicieli i zarz?dców DataCenter.
Dlatego w newralgicznych miejscach powinno si? dzia?a? w pe?nej ?wiadomo?ci ryzyka i nie wolno oszcz?dza?. Mam nadziej?, ?e tak?e w rodzimej administracji, polskich finansach i swojskiej energetyce problem wiarygodnego czasu i jego synchronizacji jest znany i uwzgl?dniany. Zw?aszcza bior?c pod uwag?, ?e od lat firmy znad Wis?y odnosz? w temacie profesjonalnej synchronizacji liczne mi?dzynarodowe sukcesy. Zauwa?y?em, ?e polskim specjalistom powierza si? misj? synchronizacji ca?ych pa?stw o czym pisz? nawet ró?ne agencje mi?dzynarodowe (https://www.gsa.europa.eu/newsroom/news/demetra-delivers-dividends-elproma). Decydenci nie oszcz?dzajcie – tak aby frajda z 5G czy w??czania OZE do ogólnokrajowej sieci energetycznej – nie zmieni?a si? kiedy? w rozczarowanie nowymi technologiami.
