Rozwój sztucznej inteligencji (SI) oraz zintegrowanych systemów marketingowych u?atwi?y rozprzestrzenianie nieprawdziwych informacji w internecie. Boty rozprzestrzeniaj? sfabrykowane informacje, powstaj? systemy SI do manipulowania obrazami i tekstami, a wi?kszo?? spo?ecze?stwa nie weryfikuje prawdziwo?ci pozyskiwanych informacji. Korporacje technologiczne i przedstawiciele administracji publicznej pracuj? nad narz?dziami, które pozwol? skutecznie zidentyfikowa? tre?ci o charakterze dezinformacyjnym.
Europa stara si? broni? przed dezinformacj?, która sta?a si? bardzo du?ym elementem dzia?ania w sieci. Kiedy? dzia?anie dezinformacyjne zwi?zane by?o przede wszystkim z polityk?, s?u?bami, wojskiem, teraz rozla?o si? na ca?? cyberprzestrze? i bardzo trudno jest walczy? bezpo?rednio z tym zjawiskiem. Trudno te? wskaza? organy odpowiedzialne za tak? walk?. Parlament Europejski podejmuje dzia?ania, s? wskazywane pewne drogi i aspekty walki z dezinformacj? – mówi dr Piotr Potejko z Wydzia?u Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Z danych Komisji Obywatelstwa, Sprawowania Rz?dów, Spraw Instytucjonalnych i Zewn?trznych wynika, ?e blisko 80 proc. internautów nie weryfikuje informacji pozyskiwanych z sieci, tym samym dzia?aj?c na korzy?? osób rozpowszechniaj?cych nieprawd? w internecie. W odpowiedzi na skoordynowan? akcj? dezinformacyjn?, jak? zaobserwowano przy okazji wyborów do Parlamentu Europejskiego, przedstawiciele Komisji Europejskiej wyszli z inicjatyw? stworzenia narz?dzi, które u?atwi? weryfikacj? wiarygodno?ci informacji pozyskiwanych z sieci.
Aby zminimalizowa? skutki dzia?a? dezinformacyjnych przeprowadzanych przy okazji wyborów, Unia Europejska powo?a?a grup? zadaniow? ds. komunikacji strategicznej i Komórki UE ds. Syntezy Informacji o Zagro?eniach Hybrydowych w ramach Europejskiej S?u?by Dzia?a? Zewn?trznych. Jej celem by?o stworzenie systemu wczesnego ostrzegania, który pozwoli identyfikowa? ?ród?a dezinformacji. Na wniosek unijnych urz?dników uda?o si? przekona? takie firmy jak Google, Facebook czy Twitter do wdro?enia rozwi?za? u?atwiaj?cych zwalczanie botów internetowych, fa?szywych kont spo?eczno?ciowych czy kont rozprzestrzeniaj?cych materia?y, które mia?y spolaryzowa? wyborców.
Dezinformacja to nie tylko stricte polityczne oddzia?ywania na ludzi, lecz tak?e ca?y aspekt socjotechnik, które dzia?aj? na nas z perspektywy biznesu, pozycjonowania nas w ró?nych aspektach dzia?a? informacyjnych – t?umaczy dr Piotr Potejko.
Z bada? przeprowadzonych przez naukowców Uniwersytetu Nowojorskiego wynika, ?e w przysz?ym roku kolejnym narz?dziem dezinformacyjnym mo?e sta? si? Instagram, który mo?e pos?u?y? do manipulowania opini? publiczn? w celu wypaczenia wyniku wyborów prezydenckich w 2020 roku. Wszystko za spraw? upowszechnienia si? technologii deepfake wykorzystuj?cej sztuczn? inteligencj? do podmiany twarzy osoby uwiecznionej na nagraniu. Narz?dzia tego typu umo?liwi? stworzenie sfa?szowanych filmów, które mog? skompromitowa? przeciwników politycznych.
Pot??n? broni? w wojnie dezinformacyjnej mog? si? okaza? tak?e systemy automatycznego generowania tekstu. Narz?dzie tego typu opracowali m.in. in?ynierowie z OpenAI i w wersji okrojonej opublikowali w internecie. Oprogramowanie GPT-2 okaza?o si? tak skuteczne, ?e Elon Musk, wspó?za?o?yciel OpenAI, postanowi? opu?ci? firm?, aby nie sygnowa? swoim nazwiskiem projektu, który móg?by pos?u?y? do manipulowania opini? publiczn?. Z kolei niedawno Microsoft postanowi? zainwestowa? w firm? miliard dolarów.
Dezinformacja stosowana jest bardzo powszechnie. To nie zawsze musi by? negatywny aspekt tego zjawiska. W ka?dym pa?stwie s? organy, które zajmuj? si? przeciwdzia?aniem zjawisku dezinformacji i jego oddzia?ywaniu na spo?ecze?stwo. Tak naprawd? ka?dy podmiot, który przetwarza informacje, powinien równie? mie? na uwadze walk? z dezinformacj?. Ka?dy z elementów pa?stwa powinien wdra?a? pewne polityki walki z dezinformacj?, bo sam te? podlega takiej dezinformacji w sieci czy w polityce – zauwa?a ekspert.
Na zagro?enia ze strony systemów dezinformacyjnych reaguj? wielkie korporacje, których oprogramowanie b?d? narz?dzia wykorzystuje si? do szerzenia nieprawdziwych informacji. Facebook, Google oraz BBC zawi?zali wspó?prac? przy projekcie, który ma u?atwi? rozpoznanie zmanipulowanych materia?ów. W ramach nowo zawi?zanej organizacji do zwalczania fake newsów wypracuj? narz?dzia do zautomatyzowanego oznaczania tre?ci dezinformacyjnych, przeprowadzania szkole? u?atwiaj?cych ich wykrywanie oraz dzielenie si? wiedz? na temat prowadzenia etycznych dzia?a? informacyjnych.
Google ju? wcze?niej na w?asn? r?k? rozpocz?? walk? z dezinformacj?. Korporacja postanowi?a drastycznie ograniczy? zasi?g filmów prezentuj?cych teorie spiskowe w swoim serwisie filmowym. W ramach czystki dezinformacyjnej zdecydowano si? ograniczy? zasi?g organiczny takich materia?ów, usuwaj?c je z list polecanych filmów. Z kolei Facebook ju? w 2017 roku wprowadzi? narz?dzie u?atwiaj?ce zg?aszanie administratorom nieprawdziwych tre?ci, a w 2018 roku wzbogaci? swoje narz?dzie szybkiego wykrywania fake newsów – pod informacjami o w?tpliwej warto?ci informacyjnej serwis za??cza linki do Wikipedii t?umacz?ce kontrowersyjne kwestie.
Tymczasem powstaj? ju? pierwsze edukacyjne narz?dzia demonstruj?ce, w jaki sposób nieprawdziwe informacje rozprzestrzeniaj? si? w sieci. Holenderska organizacja DROG w 2017 roku zaprojektowa?a minigr? dezinformacyjn? Bad News, a nast?pnie poprosi?a naukowców z Uniwersytetu w Cambridge o przet?umaczenie jej na dziesi?? j?zyków. W tym roku narz?dzie zadebiutowa?o w polskiej wersji j?zykowej, dzi?ki czemu ka?dy Polak mo?e si? przekona?, czy nie zosta? nigdy zmanipulowany podczas korzystania z internetu.
Nie mo?emy ju? powiedzie?: Nie jestem dezinformowany, do mnie te negatywne informacje nie docieraj?. Ka?dy podlega tej dezinformacji w mniejszy lub wi?kszy sposób. Widzimy m?odzie?, która nie odk?ada telefonów komórkowych, nie wylogowuje si? z sieci. Ju? od najm?odszych lat powinni?my w szko?ach na ka?dym szczeblu edukacji wyja?nia?, czym jest dezinformacja i jakie mamy mo?liwo?ci jej weryfikowania. Najwa?niejsze jest, ?eby?my wiedzieli, gdzie mo?emy sprawdzi?, czy informacja jest prawdziwa, czy kto? wprowadza nas w b??d. Bo dezinformacja to tak naprawd? element manipulowania zachowaniami cz?owieka b?d? ca?ych grup spo?ecznych – podsumowuje dr Piotr Potejko.
Wed?ug analityków Gemius PBI w sierpniu z internetu korzysta?o 28 mln Polaków, ka?dego dnia sp?dzaj?c w sieci ?rednio 1 godz. 43 min. Najcz??ciej korzystano z witryn Google, Facebooka, Grupy WP, Grupy RAS Polska oraz YouTube.
