W 2022 roku na ?wiecie wytworzono a? 62 miliony ton elektro?mieci. To ogromne wyzwanie, stoj?ce przed ca?? bran?? producentów urz?dze? elektrycznych i elektronicznych. Tym bardziej, ?e ju? w 2050 mamy funkcjonowa? w realiach gospodarki obiegu zamkni?tego – tak zak?ada plan Unii Europejskiej, realizowany póki co w formie rozlicznych rozporz?dze? i dyrektyw, wyra?nie wp?ywaj?cych na sposób prowadzenia biznesu. Jak si? w tym wszystkim odnale??? I co unijne rozporz?dzenia ?rodowiskowe oznaczaj? dla konsumentów, a co dla producentów?
62 miliony ton elektro?mieci brzmi? z?owieszczo, a co wi?cej, ten wykres ani my?li si? wyp?aszcza?. Jak szacuje Instytut ONZ do spraw Bada? i Szkole? UNITAR, do 2030 roku liczba elektroodpadów wzro?nie o kolejne 32 procent. Ale s? te? dobre wie?ci: szacowana masa metali zawartych w odpadach elektronicznych to a? 31 mln ton, a dodatkowo dochodz? mo?liwe do odzyskania tworzywa sztuczne (17 mln ton) oraz inne materia?y, takie jak szk?o, minera?y czy kompozyty (14 mln ton).
Wszystkie te cenne surowce umiemy coraz lepiej odzyskiwa?. W przetwarzaniu odpadów elektronicznych kryje si? zatem ?y?a z?ota (czasem wr?cz dos?ownie – wszak zdarza si?, ?e odpady zawieraj? tak?e ten cenny kruszec). Wraz z rozwojem technologii i ?wiadomo?ci spo?ecznej zyskowno?? recyklingu elektroodpadów b?dzie wzrasta?. Dwie rzeczy, o które musimy zadba?, to zapewnienie w wi?kszym stopniu ?wiatowej równowagi w dziedzinie elektroodpadów (w krajach afryka?skich nie odzyskuje si? dzi? nawet jednego procenta surowców!) oraz…
…oraz edukacja. Prawid?owe post?powanie konsumentów z elektroodpadami jest niezwykle istotne, aby w pe?ni wykorzystywa? mo?liwo?ci zbiórki i recyklingu. Dlatego co roku anga?ujemy si? w inicjatywy takie jak Dzie? Bez Elektro?mieci. W ubieg?ym roku slogan tego ?wi?ta brzmia? „Do recyklingu oddaj wszystko, co na baterie albo z wtyczk?”. W ten sposób chcieli?my zwróci? uwag? na drobne urz?dzenia elektroniczne. Czyli mi?dzy innymi gad?ety elektroniczne, urz?dzenia do piel?gnacji cia?a, zabawki elektroniczne, s?uchawki, myszki, e-papierosy, czujki dymu, piloty, powerbanki, pendrive’y czy po prostu ?adowarki. Te drobne sprz?ty cz?sto s? pod?wiadomie pomijane w procesie recyklingu.
Unia reguluje rynek. Ale to nie musz? by? z?e wiadomo?ci
Du?o wi?cej obowi?zków ?rodowiskowych, ni? tylko poprawna zbiórka odpadów, nak?adane jest dzi? na producentów. Unia Europejska, realizuj?c swoj? ambitn? polityk? klimatyczn? i ?rodowiskow?, wdro?y?a pakiet ró?norodnych ?rodków prawnych. W dziedzinie sprz?tów elektrycznych i elektronicznych jest to mi?dzy innymi wsparcie dla bardziej ekologicznych baterii oraz cyfrowy paszport produktu, który b?dzie obowi?zywa? ju? od 2026 roku.
Bodaj najwi?cej zainteresowania w kr?gach niezwi?zanych profesjonalnie z bran?? odzysku elektro?mieci wzbudzi?a natomiast regulacja u?atwiaj?ca napraw? zu?ytych urz?dze?, czyli tak zwane „prawo do naprawy”. Promuj?c wyd?u?anie ?ycia produktów, dyrektywa ta przynosi wiele konkretnych rozwi?za? dla konsumentów: producenci zostaj? wprost zobowi?zani do naprawy produktów, które z technicznego punktu widzenia wci?? si? do niej nadaj?. Konsument powinien te? mie? dost?p do dobrowolnego formularza o naprawie, zawieraj?cego jasne informacje na temat procesu naprawy (w tym terminy, ceny, szczegó?y ca?ego procesu). A je?eli konsument zdecyduje si? na napraw? zamiast wymiany, sprz?t ma uzyska? przed?u?enie gwarancji prawnej o 12 miesi?cy.
Trudno nie zauwa?y?, ?e takie rozwi?zania mog? by? potencjalnie problematyczne dla bran?y opieraj?cej swoj? dzia?alno?? o sprzeda? nowych urz?dze?. Prosta biznesowa logika podpowiada?aby, ?e wyd?u?ony okres ?ywotno?ci starych sprz?tów b?dzie za sob? niós? za?amanie sprzeda?y nowych urz?dze?. Osobi?cie jestem jednak optymist?. Po pierwsze, bran?a nowych technologii zmienia si? na tyle dynamicznie, ?e konsumenci pr?dzej czy pó?niej b?d? chcieli wymieni? sprz?t na nowsz? generacj?. Czy kto? z nas chcia?by dzi? korzysta? do pracy z dziesi?cioletniego smartfona?
Po drugie, logika biznesowa nie jest jednotorowa. Tam, gdzie pojawiaj? si? wyzwania, zazwyczaj wyrastaj? i szanse. Wielu producentów po prostu dostosuje swoj? ofert? do realiów rynkowych, oferuj?c na przyk?ad wi?cej us?ug w miejsce handlu detalicznego.
Wi?cej ju? wkrótce na ECO Digital Forum 2024
To zaledwie kilka najwa?niejszych punktów w obszernej dyskusji dotycz?cej styku gospodarki cyfrowej z potrzebami ?rodowiskowymi. Gdybym mia? nieograniczone miejsce, wspomnia?bym te? o bezpiecze?stwie surowcowym Europy, o kosztach ?rodowiskowych niewykorzystywania surowców z recyklingu, o inteligentnym ekoprojektowaniu, o infrastruturze zbierania elektroodpadów, o barierach prawnych, administracyjnych oraz inwestycyjnych…
Na szcz??cie ju? wkrótce b?dzie okazja, aby o tym wszystkim porozmawia?. 2 pa?dziernika w Warszawie odb?dzie si? ECO Digital Forum 2024 – najwi?ksze spotkanie administracji rz?dowej, przedstawicieli biznesu, specjalistów od szeroko rozumianego zrównowa?onego rozwoju oraz ekspertów organizacji pozarz?dowych, podczas którego kompleksowo przedyskutujemy wszystkie kwestie zwi?zane ze ?rodowiskiem w kontek?cie rozwoju bran?y elektronicznej. 2 pa?dziernika, godz. 9:00, Centralny Dom Technologii w Warszawie – serdecznie zapraszam do bezp?atnej rejestracji, której mo?na dokona? pod adresem https://ecodigitalforum.konfeo.com/ – tam te? znajduje si? pe?na agenda wydarzenia.
