Media spo?eczno?ciowe s? postrzegane przez 58 proc. polskich u?ytkowników Internetu jako jedno z g?ównych ?róde? informacji. Dzisiaj ka?dy mo?e kreowa? rzeczywisto?? udost?pniaj?c w swoich kana?ach social media tre?ci w?asne lub innych u?ytkowników. Na fali popularno?ci tego trendu ro?nie te? negatywne zjawisko, którym jest fake news.
Nieprawdziwe informacje towarzysz? nam w?a?ciwie od zawsze, ale obecnie docieraj? do wyj?tkowo szerokiego grona odbiorców za spraw? nowych technologii i metod komunikacji, przez co stanowi? realne zagro?enie dla biznesu. Systemy wykorzystuj?ce sztuczn? inteligencj? pomagaj? lokalizowa? i zwalcza? fake newsy, a tak?e boty odpowiedzialne za ich generowanie.
W zwi?zku z rosn?c? popularno?ci? fake newsów, twórcy brytyjskiego s?ownika Collins Dictionary uznali je za „s?owo 2017 roku”. Wed?ug oficjalnej definicji najpopularniejszy obecnie wyraz oznacza fa?szyw?, cz?stokro? sensacyjn? wiadomo??, rozpowszechnian? jako przekaz informacyjny. Szersz? definicj? przygotowali twórcy raportu „Fake news, czyli jak k?amstwo rz?dzi ?wiatem”, definiuj?c fake news jako informacj? opublikowan? przez media, sprawiaj?c? wra?enie zweryfikowanej oraz opisuj?cej fakty, która w rzeczywisto?ci wprowadza opini? publiczn? w b??d, uwiarygadniaj?c zawarte w niej niepotwierdzone informacje, dane oraz niezweryfikowane ?ród?a.
Brak kontroli tre?ci w social media
Osoby aktywne w mediach spo?eczno?ciowych cz?sto maj? ?wiadomo??, ?e codziennie przekazuj? do sieci dane, które s? zapisywane i b?d? u?ywane w przysz?o?ci przez w?a?cicieli serwisów np. do wyboru tre?ci, które nast?pnego dnia wy?wietl? si? na stronie g?ównej u?ytkownika. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy, ?e informacje te mog? zosta? wykorzystane do stworzenia ich bardzo intymnego profilu, zawieraj?cego zarówno informacje ogólne takie jak wiek, rasa, p?e?, poziom edukacji czy zawód, ale tak?e dane psychologiczne, np. dotycz?ce emocji, pogl?dów politycznych, postaw, a nawet inteligencji czy osobowo?ci. Profile te mog? sta? si? narz?dziem doboru odbiorców fa?szywych tre?ci, za których publikacje odpowiadaj? boty, automatycznie klasyfikuj?ce u?ytkowników jako potencjalnie zainteresowanych konkretn? nieprawdziw? informacj?.
Jednym z powodów, dla których media spo?eczno?ciowe ciesz? si? popularno?ci? w?ród twórców fa?szywych informacji jest fakt, ?e nie zawieraj? one ?adnych systemów kontroli jako?ci i wiarygodno?ci zamieszczanych tre?ci. Przyk?adowo algorytmy Facebooka odpowiadaj? za dobieranie tre?ci w taki sposób, ?eby by?y one potencjalnie atrakcyjne dla u?ytkowników, co sprzyja nadu?yciom. Ich zasi?g jest ogromny, jak wynika z raportu Reuters Institute for the Study of Journalism 58 proc. polskich u?ytkowników mediów spo?eczno?ciowych uwa?a je za istotne ?ród?o codziennych informacji. Problemem Twittera jest natomiast du?a liczba fa?szywych profili, za pomoc? których boty publikuj? nieprawdziwe tre?ci. Wed?ug szacunków, odsetek zautomatyzowanych kont na Twitterze waha si? od 9 do 15 proc., co przy 328 milionach u?ytkowników tego mikrobloga daje a? 29-49 milionów kont. Twitter jest narz?dziem powszechnie wykorzystywanym przez dziennikarzy, a potencjalne promowanie przez nich fa?szywych tre?ci mo?e kszta?towa? fikcyjn? rzeczywisto??.
Jak zwalcza? fake newsy w social media?
Co ciekawe, analityka i automatyzacja procesów jest narz?dziem stosowanym nie tylko przez twórców nieprawdziwych tre?ci, ale równie? organizacje, które chc? zwalcza? zjawisko fake newsów. Wed?ug ekspertów z firmy SAS, administratorzy mediów spo?eczno?ciowych powinni wykorzysta? potencja? platform analitycznych oraz technologii machine learning do usuwania lub blokowania botów rozpowszechniaj?cych fake newsy. Dzi?ki automatyzacji procesów analitycznych i samodzielnym wykrywaniu wzorców zawartych w danych, zastosowanie metod uczenia maszynowego pozwala na identyfikowanie kont publikuj?cych fa?szywe informacje. System analizuje m.in. cz?stotliwo?? i rodzaj publikowanych tre?ci, a nast?pnie wykorzystuj?c algorytmy, samodzielnie klasyfikuje konto jako prawdziwe lub stworzone na potrzeby rozpowszechniania nieprawdziwych informacji. Program ocenia m.in. wag? publikowanych newsów, mierz?c ich wspó?czynnik wp?ywu. Najbardziej wp?ywowe informacje wymagaj? dog??bnej analizy pod k?tem prawdziwo?ci tre?ci.
Fake newsy zagro?eniem dla biznesu
W zwi?zku z rosn?c? popularno?ci? fake newsów biznes musi podejmowa? dzia?ania maj?ce na celu zwalczanie nieprawdziwych informacji, gdy? konsekwencje ich rozpowszechniania mog? by? wyj?tkowo dotkliwe. Potwierdza to przypadek ameryka?skiego giganta bran?y spo?ywczej PepsiCo, który wci?? odczuwa skutki wywo?ane jedn? fa?szyw? wiadomo?ci? dotycz?c? zaka?enia wirusem HIV napojów firmy. Informacja spowodowa?a spadek cen akcji, które nawet po potwierdzeniu, ?e informacja nie jest prawdziwa, normowa?y si? przez kilka kolejnych miesi?cy.
Chc?c walczy? z fake newsami firmy musz? przede wszystkim nauczy? si? skutecznie je lokalizowa?. Po wykryciu takich informacji przedsi?biorstwa powinny umiej?tnie zarz?dza? ich wp?ywem oraz zg?asza? je administratorom portali lub mediów spo?eczno?ciowych jako „zakwestionowane przez zewn?trznego kontrolera faktów”.
Pierwsze próby unormowania zwalczania fake newsów wida? ju? w strategiach rz?dów niektórych pa?stw. W Danii zosta?a utworzona specjalna jednostka dzia?aj?ca w celu ujawniania dezinformacji. Zadaniem powo?anej przez rz?d komórki „The 3 FTY” jest zapobieganie rozpowszechnianiu fa?szywych informacji dyskredytuj?cych i os?abiaj?cych warto?ci zachodnich demokracji. W celu wykrywania fake newsów zosta?a ona wyposa?ona w narz?dzia wykorzystuj?ce zaawansowan? analityk?. Je?eli dalej b?dziemy obserwowali rozwój zjawiska celowego umieszczania w Internecie fa?szywych informacji, mo?emy spodziewa? si? podobnych dzia?a? ze strony innych krajów oraz instytucji mi?dzynarodowych.
