Fundusze Europejskie wyró?niaj? si? szerokim wachlarzem instrumentów finansowych, do których, poza flagowymi konkursami w postaci bezzwrotnych grantów, zaliczaj? si? fundusze venture capital. Stanowi? one alternatywny rodzaj wspierania innowacji, kierowany do przedsi?biorstw typu start-up tj. innowacyjnych spó?ek, poszukuj?cych lub posiadaj?cych rentowny model biznesowy, d???cych do szybkiego wzrostu, dzia?aj?cych na rynku nie d?u?ej ni? pi?? lat. Z jakiego konkretnie wsparcia mog? skorzysta??
Start-up’y, rozpoczynaj?c swoj? dzia?alno??, ponosz? ryzyko zak?adaj?ce, ?e stworzona innowacja w postaci us?ugi czy produktu mo?e nie znale?? odbiorców na rynku. Niepewno??, jak? niesie za sob? nowa dzia?alno??, weryfikowana jest na etapie oceny modelu biznesowego przez potencjalnego inwestora. Start-up’y charakteryzuje zastosowanie w dzia?alno?ci nowych technologii i metod pracy dost?pnych na rynku od maksymalnie pi?ciu lat, co pozwala stworzy? przewag? technologiczn? i gwarancj? szybkiego wzrostu. – Stworzony w ten sposób nowy model biznesowy niesie ryzyko niepowodzenia przedsi?wzi?cia w pocz?tkowej fazie inwestycji, zwanej popularnie „faz? zasiewów”. Inwestycje tego typu maj? na celu wytypowanie najlepiej rokuj?cych, ale zarazem bardzo ryzykownych projektów, które w przysz?o?ci mog? zmieni? oblicze gospodarki ?wiatowej. – prognozuje Laura Kloch, Starszy Konsultant ds. projektów UE z Centrum Bada? i Rozwoju Technologii dla Przemys?u S.A.
Rynek start-upów Polsce
Dzia?alno?? start-up’ów na polskim rynku jest dosy? krótka, a ich ?róde? nale?y szuka? w Stanach Zjednoczonych czy w Wielkiej Brytanii. Do najbardziej znanych na arenie mi?dzynarodowej start-up’ów nale?? m.in. Facebook, Uber, Airbnb, Spotify.
W Polsce w 2021 r. liczb? start-upów szacowano na od 3 tys. do 6 tys. firm we wszystkich bran?ach. Najbardziej znane start-up’y w kraju to m.in.: Booksy – platforma us?ug fryzjerskich, kosmetycznych i innych, Callpage – oprogramowanie pozwalaj?ce na oddzwonienie do klienta w ci?gu 28 sec. od pozostawienia przez niego danych na formularzu internetowym czy Brainly – platforma edukacyjna.
Kim jest inwestor start-up’u i w jaki sposób skorzysta? z finansowania?
Najbardziej popularn? form? finansowania s? fundusze venture capital (VC) oraz ?rodki prywatnych inwestorów, tzw. anio?ów biznesu.
Venture capital to inwestycje kapita?owe dokonywane na rynku pozagie?dowym, inwestuj?ce w przedsi?wzi?cia we wczesnych fazach rozwoju, które realizowane s? przez wyspecjalizowane podmioty, tj. fundusze venture capital.
Wczesna faza rozwoju zak?ada rozpocz?cie prac maj?cych na celu przekszta?cenie pomys?u w model biznesowy. Obejmuje ona rozpoznanie rynkowe dla nowego produktu czy us?ugi. Na tym etapie rozwoju biznesowego przedsi?biorcy mog? liczy? na wsparcie w ramach funduszy venture capital.
Anio?y biznesu – kim s? i gdzie ich szuka??
Finansowanie dzia?alno?ci start-up’ów ze ?rodków prywatnych inwestorów, czyli Anio?ów Biznesu jest, obok bezzwrotnych dotacji z funduszy europejskich czy funduszy venture capital, jedn? z najbardziej znanych form finansowania. W Polsce tradycja anio?ów biznesu jest znacznie krótsza ni? na Zachodzie czy w Ameryce Pó?nocnej, a ze wsparcia anio?ów biznesu korzysta w Polsce zaledwie 17% rodzimych start-up’ów. Z definicji, anio?em biznesu jest przedsi?biorca lub osoba prywatna, która posiada do?wiadczenie w prowadzeniu z sukcesem biznesu w danej bran?y i chce zainwestowa? w?asne ?rodki w innowacyjne rozwi?zania przedsi?biorstw, b?d?cych we wczesnej fazie rozwoju. S? to najcz??ciej lokalni inwestorzy, pomagaj?cy firmom ze swojego regionu.
Aby zach?ci? inwestora projekt musi cechowa? si? du?ym potencja?em rozwoju i odpowiednim modelem biznesowym, zak?adaj?cym sukces rynkowy. W przypadku anio?ów biznesu wyró?niamy dwa rodzaje inwestycji. Jednym z nich jest inwestycja bezpo?rednia – anio? biznesu w zamian za zainwestowanie ?rodków obejmuje cz??? udzia?ów w spó?ce. Inn? opcj? jest utworzenie spó?ki celowej, której udzia?owcami mog? by? zarówno osoby fizyczne jak i prawne, przy za?o?eniu, ?e wszyscy inwestorzy zgadzaj? si? na wspóln? strategi? biznesow? i inwestycyjn?, tworz?c w rezultacie jeden podmiot. Progi kwotowe w przypadku anio?ów biznesu dobierane s? indywidualnie przez inwestorów.
Gdzie szuka? anio?ów biznesu?
W Polsce wielu inwestorów dzia?a w ramach ró?nych organizacji, które po?rednicz? w kontaktach pomi?dzy inwestorami, a pomys?odawcami innowacyjnych rozwi?za?. Najpopularniejsze sieci anio?ów biznesu to m.in.:
- Lewiatan Business Angels,
- Sie? anio?ów biznesu AMBER,
- PolBAN Business Angel Club,
- Kobieca Sie? Anio?ów Biznesu,
- Fundusz Kapita?owy Agencji Rozwoju Pomorza S.A.
- Business Angel Seedfund (BAS)
- ?l?ska Sie? Anio?ów Biznesu Silban
- Investin.
Program BRIdge Alfa – wsparcie innowacyjnych projektów B+R
Program BRIdge Alfa zosta? stworzony na pocz?tku perspektywy finansowej 2014–2020 i jest finansowany ze ?rodków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR). Nabór wniosków trwa do 2023 roku. Za?o?eniem programu jest wsparcie innowacyjnych projektów B+R i ich komercjalizacji ze ?rodków publicznych we wspó?pracy z funduszami kapita?owymi.
– Atrakcyjno?? Programu BRIdge Alfa pot?guje fakt, ?e liczba anio?ów biznesu na krajowym rynku jest wci?? znikoma, a niejednokrotnie spó?ki technologiczne maj? trudno?? w organicznym rozwini?ciu technologii do poziomu wzbudzaj?cego zainteresowanie tak wymagaj?cych uczestników rynku kapita?owego, jak fundusze inwestycyjne z wy??cznie prywatnym kapita?em. – zauwa?a Laura Kloch, Starszy Konsultant ds. projektów UE z CBRTP.
W ramach partnerstwa fundusze (alfa) otrzymuj? ?rodki na finansowanie konkretnych spó?ek i ich rozwi?za? w fazie „proof of concept”, które to przeznaczane s? na realizacj? okre?lonych w umowie inwestycyjnej zada?. Jednak tu oceniana jest realizacja prac rozwojowych ukierunkowanych na osi?gni?cie wy?szego poziomu gotowo?ci technologii. Katalog pozycji obj?tych wsparciem finansowania jest szerszy i bardziej elastyczny ni? w przypadku flagowego programu NCBR „Szybka ?cie?ka”.
?wiadomo?? alternatywnych form finansowania
Na wczesnym etapie rozwoju innowacyjnego przedsi?biorstwa wa?ne jest powierzenie procesu wsparcia biznesowego i organizacyjnego do?wiadczonym zespo?om zarz?dzaj?cym prywatnymi inwestycjami, co mo?e prze?o?y? si? na sukces projektów i dynamiczniejszy rozwój technologii. Do osi?gni?cia tego celu niezb?dne jest uwzgl?dnienie aspektów ekonomicznych przysz?ego produktu czy us?ugi, opartych na innowacyjnej technologii. Dodatkowo inwestowanie w start-up’y nie musi si? ogranicza? do ?rodków w?asnych czy prywatnych inwestorów.
W obecnej perspektywie finansowej warto skorzysta? ze ?rodków publicznych w ramach Funduszy Alfa finansowanych przez NCBR. Po??czenie mechanizmu alokacji ?rodków publicznych i prywatnych, w rezultacie oznacza, ?e instytucja publiczna przejmuje wi?ksz? cz??? ryzyka inwestycyjnego, co jest atrakcyjne dla inwestorów prywatnych. Skorzystanie z finansowania w ramach Funduszy Bridge Alfa nie wyklucza pozyskania dodatkowych ?rodków w ramach innych konkursów na dalszy rozwój technologii. Pami?ta? nale?y jednak o zakazie podwójnego finansowania czy ograniczeniu finansowania w ramach pomocy de minimis.
