Jak wynika z najnowszego raportu komórki ONZ, je?eli chodzi o innowacyjno??, od lat stoimy w miejscu. W najnowszej edycji za 2022 r. Polska zaj??a 38. miejsce na 132 sklasyfikowane kraje. To kolejny rok z rz?du, gdy zamykamy czwart? dziesi?tk? presti?owego rankingu GII.
Horyzont Europa i Sie? Badawcza ?ukasiewicz to olbrzymie wsparcie dla nadwi?la?skich innowacji. Na stole le?? miliony, jak nie miliardy z?otych, które s? w zasi?gu rodzimych pomys?odawców. Jednak bezpo?rednich efektów jeszcze nie wida?, o czym ?wiadczy najnowsze wydanie presti?owego rankingu GII (Globalny Indeks Innowacji), którego autorem jest WIPO (?wiatowa Organizacja W?asno?ci Intelektualnej), wyspecjalizowana komórka Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Kryzys twórczy
Ranking GII wykorzystywany jest zarówno przez rz?dy, jak i prywatnych inwestorów, którzy dzi?ki niemu s? w stanie oceni? potencja? i atrakcyjno?? danego regionu. Dlatego informacja o tym, ?e Polska – kolejny rok z rz?du – nie odnotowa?a progresu, mo?e niepokoi?. Szczególnie ?e przed nami znalaz?y si? inne kraje z naszego regionu, jak Bu?garia, S?owenia, Czechy czy W?gry.
Na 132 pa?stwa, które zosta?y uwzgl?dnione w rankingu, Polska zaj??a 38. miejsce. W poprzednich edycjach by?y to odpowiednio lokaty: 40, 38 i 39. Bior?c pod uwag? szczegó?owe oceny, sk?adaj?ce si? na finalny wynik, najgorzej wypadli?my pod k?tem instytucji wspieraj?cych innowacje (65. miejsce). Za? nasz? siln? stron? s? bez w?tpienia kapita? ludzki i badania, które sklasyfikowano na 36 pozycji. Liderem zestawienia zosta?a… Szwajcaria. Ich plecy ogl?daj? Stany Zjednoczone i Szwecja. Ca?e zestawienie zamyka za? Gwinea.
Spójrzmy na wska?nik, który mo?e nam co? powiedzie? o poziomie innowacyjno?ci, tj. na liczb? zg?osze? patentowych… W 2021 r. polskie instytuty, uczelnie i przedsi?biorstwa z?o?y?y do Europejskiego Urz?du Patentowego (EPO) 539 zg?osze? patentowych. To niewiele wi?cej ni? jedna szwajcarska firma – ABB, technologiczny gigant, z?o?y? 522 zg?osze? patentowych. To liczba nieosi?galna dla jakiegokolwiek polskiego podmiotu (najwi?cej zg?osze? mia?a Politechnika ?l?ska – 11). Na pocieszenie dodajmy, ?e w patentowej aktywno?ci szwajcarskiej firmy ma swój udzia? centrum badawcze ABB w Krakowie. Polscy naukowcy wspó?pracowali m.in. przy tworzeniu inteligentnego czujnika, mierz?cego cyfrowo parametry silników elektrycznych.
“Z perspektywy biznesu innowacje to filar, na którym budowana jest przewaga konkurencyjna. W?asne zasoby i strategia to jedno, ale istotna jest równie? wspó?praca z podmiotami zewn?trznymi, jak instytuty badawcze czy uczelnie, rozwijanie tej wspó?pracy i d?ugoletni pomys? na ni?. Wiele innowacji wdra?amy te? wspólnie z naszymi klientami, w przypadku inteligentnego czujnika np. z jedn? z firm ubezpieczeniowych, która chcia?a oferowa? ubezpieczonym technologie monitoringu ograniczaj?ce ryzyko awarii urz?dze? i maszyn. Innowacje nie s? – i nie mog? by? – wi?c zamkni?te pod jednym dachem. A w Polsce cz?sto niestety tak si? dzieje.”
Robert Szczotka, dyrektor biznesu Systemów Nap?dowych ABB w Polsce
Biznes domem innowacji
Czynnikiem, który utrudnia rozwój innowacji w Polsce, s? o wiele mniejsze ?rodki, jakimi dysponuj? ma?e i ?rednie firmy czy te? instytucje wspieraj?ce rozwój innowacji, a tak?e brak d?ugoletniej kultury ukierunkowanej na dzia?ania B+R. W wyniku tych oczywistych ogranicze? sk?onno?? do ryzyka jest o wiele mniejsza. Raport VMware wykaza?, ?e 65 proc. organizacji obawia si? przechowywania danych, które mog?yby pomóc w wype?nieniu luki innowacyjno-wykonawczej, ze wzgl?du na kwestie zgodno?ci, regulacji i lokalnych przepisów.
Ogólnie, wg danych GUS, na badania i rozwój przeznaczyli?my w 2020 r. 32,4 mld PLN, co stanowi 1,39 proc. ca?ego PKB. To wynik ponad dwukrotnie s?abszy ni? lideruj?cych w Europie Szwedów i Belgów (oba 3,5 proc.), a tak?e Austriaków (3,2 proc.) i Niemców (3,1 proc.).
Dzi? ci??ar pobudzania kreatywno?ci w Polakach spoczywa na barkach przedsi?biorców. Biznes wyda? w 2020 roku 20,4 mld PLN na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, czyli 62,8 proc. sumy nak?adów krajowych. Jednak w firmach wci?? drzemi? olbrzymie rezerwy, uwa?a ekspert ABB.
“Wielu mened?erów postrzega strategi? innowacyjno?ci w swojej firmie jak ka?dy inny projekt wdro?eniowy. Zadaj? pytania: “jaki b?dzie zwrot z inwestycji?”, “jakie efekty przyniesie?”, a nastawienie powinno by? zupe?nie inne. Powinni?my skupi? si? na tym, co mo?emy straci?, rezygnuj?c z d?ugofalowej strategii innowacji i traktowa? j? holistycznie, czyli w odniesieniu do ca?ej naszej dzia?alno?ci – tak wewn?trznych struktur, jak i tworzonych produktów. B??dem jest te? postrzeganie jej w kategoriach czasu, oznaczaj?c wyra?ny start i koniec, powinna ona mie? charakter ci?g?y i ewolucyjny.”
Robert Szczotka
Pobudzanie kreatywno?ci
Zbudowanie samej ?wiadomo?ci potrzeby innowacji to jeszcze za ma?o, by my?le? o sukcesie. Do tego potrzebne s? odpowiednie narz?dzia – np. pot??na chmura obliczeniowa, która pomo?e zrealizowa? skomplikowane analizy czy pojemne serwery, na których mo?na trzyma? zgromadzone dane, a nawet ?rodowisko pracy, które nikogo nie warto?ciuje i nie ogranicza ze wzgl?du na miejsce przebywania.
Mo?e si? przeliczy? ten, kto wierzy, ?e dzi?ki wywo?anej pandemi? fali cyfryzacji, wkrótce to si? zmieni. Kryzys energetyczny, inflacja, wojna – wszystko to mog?o wp?yn?? na ostatnie wyniki badania CBM Indicator i Konfederacji Lewiatan. Okazuje si?, ?e dwa na trzy przedsi?biorstwa (65 proc.) planuj? wstrzymanie inwestycji lub planów rozwoju firmy w najbli?szym roku.
“Dodajmy do tego, ?e ju? mniej ni? po?owa zg?osze? do EPO pochodzi z Europy, 25 proc. pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, a reszta to kraje azjatyckie, których udzia? w liczbie zg?oszonych patentów ro?nie z roku na rok. Stagnacja w otoczeniu, w którym nasi konkurenci id? do przodu, to najl?ejsza z kar, jaka mo?e nas spotka?, gdy rozwojowi powiemy “nie”. Istnieje wiele przyk?adów znanych firm, które swego czasu mogli?my uzna? za pot?gi rynkowe, a które stroni?y od innowacji, ufa?y przyzwyczajeniom konsumentów i ?le odczytywa?y nastroje rynkowe. W konsekwencji prawie z tego rynku znikn??y.”
Robert Szczotka
