• Silniejszy dolar ameryka?ski nie wystarczy, by opanowa? inflacj? w USA – wynika z analiz Allianz Trade. Cho? wzrost warto?ci USD obni?y inflacj? o -1,4pp na przestrzeni kolejnych trzech miesi?cy, a USA jako pa?stwo s? mniej nara?one na rosn?ce w zawrotnym tempie ceny energii, nadal przewidujemy utrzymywanie si? inflacji znacznie powy?ej 2% w przysz?ym roku. W tym kontek?cie Administracja prezydenta Bidena rozwa?a zniesienie cz??ci ?rodków taryfowych narzuconych na Chiny za czasów prezydenta Trumpa i zwi?kszenie wysi?ków ku wzmocnieniu ?a?cuchów dostaw.
• Tym niemniej w Allianz Trade uwa?amy, i? pe?na liberalizacji taryfowa handlu w USA i UE nie b?dzie przyczynkiem do rewolucji w prognozach inflacyjnych. Gdyby stawki taryfowe dla g?ównych partnerów importowych (w tym Chin) zosta?y zredukowane do zera, inflacja spad?aby o jedynie -0,4pp w USA i -0,1pp w UE, maj?c na wzgl?dzie wysoki udzia? ju? bezc?owego importu (72% w USA dla towarów innych ni? rolne, 56% w UE).
• Przeciwnie za?, obni?enie pozataryfowych barier handlowych mog?oby mie? istotny wp?yw. ?rodki pozataryfowe wp?ywaj? na niemal?e 80% handlu w USA i niemal?e 95% w UE. W Allianz Trade uwa?amy, i? redukcja ?rodków pozataryfowych na?o?onych na handel do poziomu poni?ej 50% spowodowa?aby obni?enie mar? firm i, co za tym idzie, zbicie inflacji o -2pp w USA i -4,5pp w UE. Obni?enie ochrony zapewnianej producentom lokalnym mog?oby wi?c przynie?? znacz?ce korzy?ci dla konsumentów, szczególnie w UE, gdzie -9% deprecjacja EUR spowoduje wzrost inflacji o ponad +1,0pp w ci?gu jednego roku.
• Wed?ug szacunków Allianz Trade zniwelowanie zak?óce? w ?a?cuchach dostaw mog?oby równie? obni?y? inflacj? o nawet -1,5pp zarówno w USA, jak i UE. Wymaga?oby to normalizacji poziomów produkcji przemys?owej i przep?ywów handlowych pomi?dzy kluczowymi partnerami importowymi w sytuacji, w której Chiny najprawdopodobniej utrzymaj? swoj? polityk? zero Covid do II kw. 2023 r. Oddzielnie, pomóc mog?yby polityki krajowe, takie jak plan infrastrukturalny skoncentrowany na portach i/lub wzro?cie konkurencyjno?ci w bran?y transportu morskiego, wraz z odpowiednimi politykami dla rynku pracy.
Liberalizacja handlu wraca na stó?.
Cho? wzrost warto?ci USD obni?y inflacj? o -1,4pp na przestrzeni kolejnych trzech miesi?cy dzi?ki obni?onym cenom importowym, a USA jako pa?stwo s? mniej nara?one na rosn?ce w zawrotnym tempie ceny energii, nadal przewidujemy utrzymywanie si? inflacji na poziomie sprzed pandemii przez co najmniej pierwsz? po?ow? 2023 r. Utrzymuj?ca si? wysoka inflacja rodzi coraz wi?ksze obawy polityków co do widocznie rosn?cych kosztów dla gospodarki i rosn?cego niezadowolenia spo?ecznego. W tym kontek?cie ameryka?ska administracja rozwa?a zniesienie cz??ci ?rodków taryfowych narzuconych na chi?skie towary za czasów prezydenta Trumpa Pomóc w tym mo?e obowi?zkowy czteroletni przegl?d taryf, który mo?e skutkowa? ich wygaszeniem w lipcu i sierpniu. W opinii Allianz Trade wycofanie cz??ci ?rodków taryfowych na?o?onych na towary importowane z Chin postrzegane jest jako sposób na z?agodzenie kryzysu, jaki dotyka gospodarstwa domowe w zakresie kosztów ?ycia poprzez obni?enie cen towarów konsumenckich.
??czna ameryka?ska stawka celna mog?aby spa?? nawet o -2,5pp, je?li administracja zetnie do zera wszystkie dwustronne stawki celne stosowane w transakcjach z dziewi?cioma najwi?kszymi partnerami importowymi (którzy odpowiadaj? ??cznie za oko?o 75% importu ameryka?skiego). Patrz?c na stosowane (efektywne) stawki celne, tzn. uwzgl?dniaj?c struktur? importowanych towarów, stawka obowi?zuj?ca dla Chin wynosi 12,8%, czyli znacznie powy?ej stawki celnej w ramach klauzuli najwi?kszego uprzywilejowania (stawka MFN) wynosz?cej 1,5%, która obowi?zywa?aby w razie braku odwetowych ?rodków taryfowych w ramach ?wiatowej Organizacji Handlu (WTO). Stawca celna w wysoko?ci 1,6% stosowana dla towarów indyjskich równie? przekracza stawk? MFN (0,7%), poniewa? taryfy odwetowe na?o?one w czasach prezydenta Trumpa na indyjsk? stal i aluminium nie zosta?y nadal zniesione. Stawki celne stosowane dla pozosta?ych du?ych partnerów importowych s? bardzo niskie i zgodne ze stawkami MFN. Stawki dla towarów kanadyjskich i meksyka?skich nie istniej?, poniewa? oba kraje prowadz? handel w ramach unii celnej z zerowymi stawkami celnymi z USA (zgodnie z Umow? Stany Zjednoczone-Meksyk-Kanada (USMCA), która w roku 2020 zast?pi?a umow? NAFTA). W opinii Allianz Trade w przypadku obni?enia stawek celnych dla towarów chi?skich i indyjskich przez USA do odpowiednich poziomów MFN, ??cza (ogólna dla ca?ego ?wiata) ameryka?ska stawka celna spad?aby o -2pp.
Nacisk na liberalizacj? handlu jako ?rodek obni?enia inflacji w UE jest ni?szy, poniewa? stawki celne na importowane towary s? ju? i tak bardzo niskie, co ogranicza pole dzia?ania w tym obszarze. ??czna stawka celna w UE mog?aby spa?? o jedynie -0,3pp, poniewa? sze?ciu najwi?kszych partnerów importowych UE obj?tych jest ju? zakresem Umowy o Wolnym Handlu (FTA) lub uni? celn? (Zjednoczone Królestwo, Turcja, Japonia, Norwegia i Korea Po?udniowa), gdzie obowi?zuj? zerowe lub zbli?one do zera stawki celne. Nawet w przypadku trzech krajów, z którymi UE nie zawar?a umowy o wolnym handlu (Chiny, Indie i USA), stosowane stawki celne s? raczej niskie i wahaj? si? w zakresie od 0,5% dla importu ameryka?skiego do 1,8% dla importu indyjskiego.
Nawet ambitne ci?cia taryfowe by?yby (prawie) nieskuteczne w obni?aniu inflacji. Wp?yw na inflacj? cen konsumenckich w “skrajnym” scenariuszu 0% stawki celnej dla g?ównych partnerów transportowych oceniamy przez pryzmat historycznej relacji mi?dzy cenami importowymi i cenami konsumenckimi (patrz Rysunek 4 dla USA). Maksymalne obni?enie stawki celnej w USA o -2,5pp spowodowa?oby obni?enie inflacji o -0,4pp, natomiast obni?enie stawki celnej w UE o -0,4pp doprowadzi?oby do obni?enia inflacji o -0,1pp. Jak wida?, nawet przy ma?o mo?liwym do zrealizowania ambitnym scenariuszu zak?adaj?cym eliminacj? stawek celnych, USA i UE osi?gn??yby niewielkie korzy?ci w zakresie obni?ania inflacji.
Usuni?cie ?rodków pozataryfowych (NTM) mog?oby mie? istotny wp?yw.
W ostatnich latach przyjmowano rosn?c? liczb? ?rodków pozataryfowych, w tym kwotowe ograniczenia importu, ograniczenia eksportu kluczowych surowców czy podstawowych towarów, uci??liwa biurokracja (która z pewno?ci? utrudnia handel pomi?dzy UE i Zjednoczonym Królestwie po Brexicie), czy – mówi?c bardziej ogólnie – wymogi regulacyjne. Na poziomie globalnym, towarami najmocniej dotkni?tymi przez ?rodki NTM s? samochody, wyroby stalowe i telefony. Je?li chodzi o wyroby stalowe, USA dzia?a najbardziej aktywnie w zakresie nak?adania takich ?rodków, odpowiadaj?c za jedn? trzeci? globalnych ?rodków NTM na?o?onych w tym obszarze. W Europie ?rodki NTM stosuje si? g?ównie w odniesieniu do towarów z sektora chemicznego i rolno-spo?ywczego, czasami wraz z wprowadzeniem wymogów koncesyjnych czy zupe?nych zakazów handlu. W badaniach przeprowadzonych przez Uniwersytet Aston wykazano, i? wymogi w zakresie unijnych norm zdrowotnych i bezpiecze?stwa dla takich produktów jak spo?ywcze i chemiczne, jak równie? specyfikacje techniczne dla maszyn to czynniki posiadaj?ce najbardziej negatywny wp?yw na brytyjski eksport do UE. Ju? same te ?rodki NTM odpowiadaj? za 15% spadek eksportu w porównaniu do scenariusza sprzed Brexitu.
W USA i UE udzia? importu obj?tego ?rodkami NTM wykracza znacznie poza globalny poziom 72%: 77% w USA i a? 94% w UE. Podobnie jak w przypadku ?rodków taryfowych, ?rodki pozataryfowe równie? przek?adaj? si? na wy?sze premie cenowe (lub mar?e) dla wyrobów produkcji krajowej (poniewa? s? chronione ?rodkami NTM) oraz wyrobów importowanych (w zwi?zku z na?o?onymi na nie ?rodkami NTM). W badaniu autorstwa Deana i in. dokonano kwantyfikacji tych premii cenowych dla du?ego zbioru towarów konsumenckich (pogrupowanych na cztery sektory) dla ponad 60 krajów. Oszacowane premie spowodowane na?o?eniem ?rodków NTM s?, jak mo?na by?o przewidzie?, wy?sze w krajach o wysokich wska?nikach pokrycia. W UE premia spowodowana ?rodkami NTM si?ga 36%. Natomiast w kraju o bardzo otwartej gospodarce, jakim jest Izrael, którego wska?nik pokrycia wynosi jedynie 22%, premia taka wynosi jedynie 8%. Stosunek pomi?dzy premi? cenow? spowodowan? ?rodkami NTM i wska?nikiem pokrycia wydaje si? by? wyk?adniczy, z premi? cenow? wzrastaj?c? ostro wraz z przekroczeniem 80% wska?nika pokrycia.
W przypadku obni?enia poziomu ?rodków NTM do izraelskiego, wska?nik cen towarów i us?ug konsumpcyjnych (CPI) w USA móg?by spa?? o -2pp, a w UE o -4,5pp. W opinii Allianz Trade rezygnacja ze ?rodków NTM by?aby praktycznie przydatna w strefie euro, szczególnie przy przewidywanej deprecjacji EUR -9%, która spowoduje wzrost inflacji w strefie euro o ponad +1,0pp w ci?gu jednego roku w zwi?zku ze wzrostem cen importowych o ponad +6pp zgodnie z szacowanym przez Europejski Bank Centralny wp?ywem kursu walutowego na inflacj?.
W tym scenariuszu – który mo?na osi?gn?? poprzez obni?enie wska?nika pokrycia do poziomu poni?ej 50% – mar?a na importowane towary spad?aby do 8%. Wa??c spadek mar? wska?nikiem pokrycia (tzn. udzia?em importowanych towarów, których mar?a by spad?a) uzyskujemy szacowany wp?yw na ceny importowe oraz, docelowo, na wska?nik CPI. Nale?y zauwa?y?, ?e s? to szacunki zachowawcze – mo?na równie? oczekiwa? spadku cen towarów produkcji krajowej (nie tylko towarów importowych, na które ?rodki NTM maj? wp?yw) wraz z usuni?ciem barier handlowych i wzrostem konkurencji na rynku krajowym.
Normalizacja ?a?cuchów dostaw mog?aby równie? pozwoli? obni?y? inflacj? w USA i UE o oko?o 1,5pp.
Znaczny wp?yw na pocz?tkowy wzrost inflacji w trakcie pandemii mia?a dyslokacja globalnych produkcyjnych ?a?cuchów dostaw (patrz Rysunek 7) w kontek?cie reorientacji wydatków ku towarom, a tak?e zak?ócenia dostaw kluczowych materia?ów (szczególnie z Azji i Chin). Szacujemy, i? pe?na normalizacja ?a?cuchów dostaw doprowadzi?aby do -1,5pp spadku wska?nika CPI w USA i UE. Powy?sze opiera si? na za?o?eniu zrównowa?enia sytuacji w zakresie dost?pno?ci wyprodukowanych wyrobów oraz skrócenia terminów dostaw przez dostawców. Wymaga?oby to normalizacji poziomów produkcji przemys?owej i przep?ywów handlowych pomi?dzy kluczowymi partnerami importowymi, w szczególno?ci w stosunku do Chin, gdzie kontynuacja polityki zero Covid w Kw II 2023 oznacza nieustaj?ce ryzyko dla funkcjonowania globalnych ?a?cuchów dostaw i globalnej bran?y transportu morskiego. Oddzielnie, polityki krajowe w USA i UE, takie jak plan infrastrukturalny skoncentrowany na portach i/lub wzro?cie konkurencyjno?ci w bran?y transportu morskiego, mog?yby pomóc w zwalczaniu zak?óce? w ?a?cuchach dostaw.
Tym niemniej wzmocnieniu ?a?cuchów dostaw przy pomocy wysokich wydatków na infrastruktur? towarzyszy? musz? odpowiednie polityki dla rynku pracy. Politycy prezentuj? ambitne plany inwestycyjne, które maj? wzmocni? gospodark? po pandemii po stronie dostaw, takie jak europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwi?kszenia Odporno?ci (RRF) w UE czy plan Build Back Better (Odbudujmy Lepiej) w USA. Jednak?e fizyczn? realizacj? przedsi?wzi?? infrastrukturalnych (takich jak porty) utrudnia? b?d? prawdopodobnie znaczne niedobory si?y roboczej i materia?ów, je?li nie b?d? im towarzyszy? odpowiednio zaprojektowane polityki dla rynku pracy (np. zwi?kszona elastyczno?? przepisów reguluj?cych rynek pracy celem u?atwienia alokacji zasobów, zwi?kszona elastyczno?? wymogów wizowych celem obni?enia liczby wolnych wakatów, tymczasowa elastyczno?? w zakresie obejmowania stanowisk w zawodach ograniczonych czy rozszerzenie programów szkole? zawodowych). Problemy z dostawami powoduj? zahamowanie budowy nowych domów w USA, gdzie liczba wydanych pozwole? na budow?, dla których proces budowy nie zosta? jeszcze rozpocz?ty jest rekordowo wysoka (na poziomie ok. 385.000).
