Odczuwany przez inwestorów spadek cen oferowanych transakcji, spowodowany pogarszaj?c? si? kondycj? ekonomiczn? gospodarek w regionie Europy ?rodkowej, prowadzi do mniejszego popytu. 65 proc. przedstawicieli funduszy Private Equity spodziewa si? dalszego utrzymania tego trendu – wynika z ostatniego badania Central Europe Private Equity Confidence Survey, przygotowanego przez firm? doradcz? Deloitte. Jednocze?nie indeks nastrojów sektora PE dla regionu spad? poni?ej poziomów sprzed pandemii, odzwierciedlaj?c wp?yw sytuacji gospodarczej na narastaj?ce niepokoje inwestorów.
Ostatnie wskazania opracowanego przez firm? doradcz? Deloitte indeksu nastrojów sektora Private Equity dla regionu Europy ?rodkowej pokazuj? pogarszaj?ce si? oceny dotycz?ce sytuacji gospodarczej i otoczenia inwestycyjnego. Zdaniem respondentów rosn?ce stopy procentowe sprawiaj?, ?e wielu inwestorów w nadchodz?cych miesi?cach i w 2023 r. spodziewa si? wielu przeciwno?ci. D?ugoterminowy wp?yw pandemii, a ostatnio tak?e konsekwencje wojny w Ukrainie, przynosz? ryzyko strat zarówno na rynkach ?rodkowoeuropejskich, jak i ?wiatowych. Te czynniki spowodowa?y, ?e indeks spad? do zaledwie 58 pkt, jednego z najni?szych wskaza? w swojej historii, kontynuuj?c wyra?nie malej?cy trend, rozpocz?ty z ko?cem 2021 r.
Jeszcze w grudniu 2020 r. indeks wykazywa? najbardziej dynamiczny wzrost w swojej historii, by w czerwcu ubieg?ego roku osi?gn?? 149 pkt (tylko 10 pkt mniej od rekordu z kwietnia 2007 r.). Po kolejnym roku poziom zaufania ankietowanych powróci? do bardziej zrównowa?onych wskaza? – warto?? indeksu spad?a do 119 pkt, wci?? wyra?nie powy?ej 10-letniej ?redniej. Natomiast obserwowany teraz spadek jest tak gwa?towny i g??boki, jak ten trwaj?cy 12 miesi?cy po ?wiatowym kryzysie gospodarczym w 2008 r., gdy z poziomu 118 pkt zmala? do zaledwie 48.
Chwil? po poprawie nastrojów inwestorów, spowodowanej okresem mniejszych pandemicznych restrykcji, ?wiatowe rynki i konsumenci musz? mierzy? si? z rosn?c? inflacj? i innymi gospodarczymi skutkami wojny w Ukrainie. Nasze badanie, prowadzone ju? niemal od 20 lat, pokazuje, ?e po ka?dym takim kryzysie nast?puje okres wzmo?onej aktywno?ci transakcyjnej, a po nim z kolei poprawa deklarowanych nastrojów i warunków gospodarczych. Spodziewamy si?, ?e teraz te? tak si? stanie. Tym razem jednak inwestorzy mog? wyci?gn?? wnioski z sytuacji wywo?anej kryzysem pandemicznym – mówi Micha? Tokarski, partner zarz?dzaj?cy dzia?em doradztwa finansowego Deloitte w Polsce, lider zespo?u M&A Corporate Finance.
W zaistnia?ej sytuacji nie jest zaskakuj?ce, ?e wyra?ane przez ankietowanych oczekiwania gospodarcze s? przede wszystkim pesymistyczne. Powa?ny wzrost spodziewaj?cych si? dalszego pogorszenia warunków rynkowych (z 41 proc. do 86 proc.) jest wy?szy nawet ni? po pierwszym uderzeniu kryzysu wywo?anego przez COVID-19. ?aden z respondentów nie spodziewa si? obecnie poprawy, a wi?cej ni? co siódmy – utrzymania obecnej sytuacji. Zdaniem ekspertów takie odczucia nie s? jednak wyj?tkowe dla przedstawicieli regionu, a raczej odzwierciedlaj? globalne podej?cie bran?y Private Equity. Cho? z pewno?ci? geograficzna blisko?? wojny ma znacz?cy wp?yw na opinie w?ród pytanych z Europy ?rodkowej.
Mniejsza ch?? inwestowania, s?absze oczekiwania dotycz?ce aktywno?ci rynkowej
Mimo tych negatywnych nastrojów, uczestnicy badania Deloitte wyra?aj? ch?? podejmowania inwestycji – przy czym odsetek planuj?cych skupi? si? na nowych transakcjach spad? w ostatnim czasie do 49 proc. (o 12 p.p.). Ten popyt inwestycyjny mo?e w znacznym stopniu wynika? z przewidywa? dotycz?cych spadaj?cych cen oferowanych aktywów. 14 proc. respondentów zauwa?a, ?e oferenci ograniczyli swoje oczekiwania cenowe w ci?gu ostatnich sze?ciu miesi?cy – to dwukrotnie wi?cej ni? podczas poprzedniego badania. Jednocze?nie, niemal dwie trzecie spodziewa si?, ?e taka sytuacja utrzyma si? w przysz?o?ci.
Wyniki badania pokazuj? te? wyra?nie, ?e kilkakrotnie wzrós? odsetek osób, które spodziewaj? si? zmniejszenia aktywno?ci rynkowej – z 9 proc. do 59 proc., cho? nadal ponad jedna trzecia (35 proc.) ocenia, ?e utrzyma si? ona na dotychczasowym poziomie. Jednocze?nie mocno spad?a liczba patrz?cych optymistycznie na aktywno?? rynkow? i oczekuj?cych jej rozwoju – z 30 do 6 proc. Zdaniem ekspertów Deloitte takie prognozy wyra?ane przez ankietowanych odzwierciedlaj? szersze spojrzenie uczestników rynku, w którym niepewno?? inflacyjna skutkuje s?abszymi wycenami aktywów. Na to nak?ada si? bardzo mo?liwe ryzyko pogorszenia sytuacji wynikaj?ce z doniesie? o pojawiaj?cych si? nowych wariantach koronawirusa i rozwoju wojny w Ukrainie.
Gorszy dost?p do ?róde? finansowania, przy utrzymaniu wielko?ci transakcji
Jak wynika z badania, wyra?nie wzrós? odsetek inwestorów spodziewaj?cych si? ograniczenia dost?pno?ci ?róde? finansowania transakcji – tak wskazuje wi?cej ni? dwóch na trzech ankietowanych (71 proc.) i jest to du?y wzrost z 30 proc. deklarowanych w poprzedniej ankiecie. Zaledwie mniej ni? jedna trzecia respondentów (29 proc.) spodziewa si? utrzymania dotychczasowej dost?pno?ci, co stoi w sprzeczno?ci z wi?kszo?ci? odpowiedzi uzyskiwanych w badaniach od 2003 r., w których takie oceny przewa?a?y. Tak niski poziom pytani ostatnio wyra?ali jesieni? 2011 r., tak?e w czasie wyra?nego spadku nastrojów wyra?anego w indeksie. Zdaniem ekspertów Deloitte, ten popyt mo?e zaspokoi? powstaj?cy w regionie Europy ?rodkowej rynek po?yczek pozabankowych.
Jednocze?nie jednak ponad dwie trzecie inwestuj?cych (69 proc.) spodziewa si? utrzymania w nadchodz?cych miesi?cach dotychczasowych wielko?ci prowadzonych inwestycji, mimo pogarszaj?cych si? warunków rynkowych. Zmniejszenie skali transakcji prognozuje 24 proc. pytanych, co mo?e wynika? z zacie?niania polityki kredytowej przez banki w regionie. Wzrostów spodziewa si? zaledwie 8 proc. respondentów.
Cho? tragiczne wydarzenia w Ukrainie maj? powa?ny wp?yw na nastroje rynkowe, fundusze PE z regionu Europy ?rodkowej musz? przede wszystkim mierzy? si? z czynnikami ekonomicznymi, których konsekwencje s? odczuwalne w perspektywie globalnej – z wysok? inflacj? i rosn?cymi kosztami inwestycji. Niemal po?owa, bo 45 proc. ankietowanych wskazuje wr?cz, ?e wojna nie mia?a wp?ywu na stan ich portfeli, a kolejne 47 proc. ocenia, ?e te efekty dotyczy?y nie wi?cej ni? czwartej cz??ci ich aktywów – mówi Micha? Tokarski.
O badaniu
Badanie CE PE Confidence Survey od 2003 r. co 6 miesi?cy ?ledzi zmieniaj?ce si? nastroje inwestorów w Europie ?rodkowej. Obecna edycja skupia si? na oczekiwaniach obejmuj?cych okres od czerwca 2022 do grudnia 2022 r. PE Confidence Index obliczany jest na podstawie odpowiedzi otrzymanych od specjalistów PE skupionych na Europie ?rodkowej. Zadane im pytania dotycz?: klimatu gospodarczego, dost?pno?ci d?ugu, koncentracji inwestorów, wielko?ci transakcji, aktywno?ci rynkowej, zwrotu z inwestycji, dzia?a? inwestorów. Okresowe ?rednie wskaza? pozytywnych s? porównywane z wiosn? 2003 r. W ten sposób obliczany jest Indeks zaufania PE dla tego regionu. Ankieta zawiera równie? pytania dotycz?ce wojny w Ukrainie na bran?? PE, a tak?e agendy zrównowa?onego rozwoju i ESG oraz technologii.
