2023 rok b?dzie dla bran?y cyfrowej rokiem dalszej transformacji technologicznej. Na to na?o?y si? kilka niezwykle istotnych zmian. Przede wszystkim ten rok up?ynie pod znakiem dalszego rozwoju sieci 5G, a tak naprawd? realnego jej wdro?enia. Do tego dojdzie ca?y szereg implementacji unijnych przepisów. Nie mo?na zapomina? o sztucznej inteligencji, rozwój AI wejdzie na jeszcze wy?szy poziom. W tym roku powinni?my spodziewa? si? te? wi?kszego upowszechnienia rozwi?za? chmurowych, dalszych prac nad popraw? cyberbezpiecze?stwa oraz post?pu cyfryzacji o?wiaty i administracji.
Sie? 5G z prawdziwego zdarzenia
Rok 2023 b?dzie prze?omowy przede wszystkim dlatego, ?e – wszystko na to wskazuje – wreszcie uda si? rozdysponowa? cz?stotliwo?ci do wdro?enia w Polsce sieci pi?tej generacji z prawdziwego zdarzenia. Czeka na to bran?a i czekaj? u?ytkownicy, a poprawi to jako?? us?ug prywatnych i publicznych. Dlatego to w?a?nie rozwój sieci 5G b?dzie determinowa? transformacj? cyfrow? Polski.
Urz?d Komunikacji Elektronicznej (UKE) og?osi? start konsultacji dokumentacji aukcyjnej pasma C (3480-3800 MHz) od 20 grudnia 2022 roku. Bran?a odetchn??a z ulg?, bo czeka?a na to bardzo d?ugo. Warto przypomnie?, ?e UKE pierwotnie og?osi? uruchomienie post?powania konsultacyjnego w sprawie aukcji 5G na pocz?tku grudnia 2019. Dzi?ki temu uwolnione i rozdysponowane mia?y zosta? 4 bloki cz?stotliwo?ci z tak zwanego pasma C. Aukcj? og?oszono 5 marca 2020 roku, tu? przed wybuchem pandemii COVID-19 w Polsce. Niespe?na trzy miesi?ce pó?niej aukcj? odwo?ano.
Dobrze, ?e wreszcie uda?o si? wróci? do tak wa?nego w wielu wymiarach tematu. Sprawne przeprowadzenie aukcji 5G jest niezwykle istotne zarówno dla bran?y cyfrowej, jak i u?ytkowników, bo to jedyna droga do prawdziwie szybkiego i szeroko dost?pnego internetu oraz ca?ego katalogu nowych us?ug cyfrowych.
2023 b?dzie te? rokiem szans prorozwojowych, zarówno dla biznesu, jak i samorz?dów. Firmy i miasta powinny jak najlepiej wykorzysta? ten czas, by przygotowa? si? do wdro?enia sieci 5G i móc zaoferowa? nowe us?ugi i rozwi?zania klientom (w przypadku firm) oraz mieszka?com (w przypadku w?odarzy miast). To takie us?ugi, jak na przyk?ad smart cities, Internet Rzeczy, smart home, ale te? nowoczesne rozwi?zania obejmuj?ce rozrywk?, pozwalaj?ce na wcze?niej niespotykane do?wiadczenia w tej dziedzinie.
Sie? pi?tej generacji to tak?e ewolucja w motoryzacji, w tym w komunikacji publicznej, za spraw? rozwoju autonomicznych pojazdów. Ogólnie przemys? wielce skorzysta na 5G, przede wszystkim za spraw? rozwoju sztucznej inteligencji, automatyzacji procesów oraz rozwoju robotyki. Oznacza to tak?e przyspieszenie cyfryzacji s?u?by zdrowia, o?wiaty, ale i ogólnie administracji.
Dzi?ki sieci 5G równie? mniejsze podmioty z Polski b?d? si? rozwija?y, maj? nawet szans? by? dostrze?onymi globalnie. To niezwykle istotne równie? dla ca?ej naszej gospodarki, szczególnie w obecnym czasie, gdy ocieramy si? o recesj?, a na pewno b?dziemy zmagali si? ze znacznym spadkiem wzrostu PKB i konsekwencjami wysokiej inflacji. To mo?e pomóc przetrwa? ten trudny czas.
Cyberbezpiecze?stwo ponad wszystko
W tym roku mocno na znaczeniu przybierze rozwój cyberbezpiecze?stwa, g?ównie poprzez zwi?kszenie zabezpieczenia infrastruktury sieciowej. Poprzednie lata, a ju? z pewno?ci? 2022 rok, pokaza?y, jak istotne jest cyberbezpiecze?stwo. Kraje niedemokratyczne coraz ?mielej si?gaj? po wszelkie mo?liwe i coraz bardziej zuchwa?e sposoby s?u??ce nie tylko inwigilacji w?asnych obywateli, ale i ingeruj?ce w infrastruktur? krytyczn? innych pa?stw, uderzaj?c tak?e w obce firmy i obywateli. Tu mowa g?ównie o Rosji i Chinach. Do?wiadczenia pokazuj?, ?e musimy by? nie tylko czujni, ale i odpowiednio zabezpieczeni technologicznie.
Tu te? du?a szansa prorozwojowa dla polskich firm z sektora cybersecurity. W trwaj?cej i nieustaj?cej transformacji technologicznej to w?a?nie ta ga??? cyfrowego biznesu b?dzie jedn? z najbardziej intratnych, bo firmy i administracja publiczna b?d? ?o?y?y coraz wi?ksze ?rodki na popraw? zabezpiecze? cyfrowych. Z potrzeby i z konieczno?ci.
Przepisy do wdro?enia
Wychodz?c od poziomu ca?ej UE, tu czeka nas m.in. wdro?enie Dyrektywy NIS2 oraz prace nad Resillance Act. Ta pierwsza ma zwi?kszy? obowi?zki w obszarze cyberbezpiecze?stwa, dzi?ki czemu kraje UE b?d? lepiej chronione przed cyberatakami. Dla polepszenia mi?dzykrajowej wspó?pracy powo?ana do ?ycia zostanie EU-CyCLONe, czyli europejska sie? zarz?dzania kryzysami cyfrowymi. Z kolei Resillance Act ma ustanowi? wspólne standardy cyberbezpiecze?stwa dla urz?dze? pod??czonych do sieci. Po implementacji tych przepisów wyeliminowane zostan? luki w zabezpieczeniach. Przepisy maj? te? s?u?y? lepszemu informowaniu u?ytkowników o dobrych praktykach w celu zwi?kszenia ich bezpiecze?stwa.
Do tego Europejski Program Certyfikacji Cyberbezpiecze?stwa w zakresie Us?ug Chmurowych, czyli EUCS. Z t? spraw? jest sporo kontrowersji. Dokument ma obowi?zywa? w ca?ej UE i by? norm? dostarczania us?ug chmurowych. Rzecz w tym, ?e za?o?enia projektu nios? znaczne ryzyko dla rozwoju sprawiedliwego, otwartego rynku cyfrowego, a tak?e powstawania innowacyjnych us?ug korzystaj?cych z technologii chmury obliczeniowej i wzrostu ambitnych przedsi?biorstw, pragn?cych konkurowa? na ?wiatowych rynkach. Nale?y zrobi? wszystko, by zosta? on stworzony przejrzy?cie oraz w ramach konsultacji z podmiotami, na które b?dzie mia? wp?yw.
Trwaj? te? prace nad Dyrektyw? o sztucznej inteligencji (AI Act, AIA). Przepisy te b?d? mia?y znacz?cy wp?yw na cyfrowe otoczenie, w którym funkcjonuj? firmy i konsumenci w krajach Wspólnoty oraz na rozwój przemys?u cyfrowego, kluczowego dla naszego regionu.
Warto zaznaczy?, ?e w?a?nie 2023 rok ma szans? by? dla AI rokiem prze?omowym. Znaczenie sztucznej inteligencji stale przybiera na sile, jednak obecnie dostrzega to ju? nie tyko biznes, ale i u?ytkownicy. Zaczynaj? rozumie?, ?e AI staje si? pomocna w ich codzienno?ci bardziej ni? kiedykolwiek wcze?niej, poprzez ogólnodost?pne i darmowe narz?dzia oparte o cloud computing i machine learning. Daje to wygod?, jest proste i szybkie oraz odpowiada na potrzeby. Wa?ne, by i w tym aspekcie nie zapomina? o podnoszeniu standardów cyberbezpiecze?stwa, a do tego eliminowa? wszelkie w?tpliwo?ci etyczne ju? na samym etapie prac nad narz?dziami opartymi o AI.
Biznes potrzeb? rozwoju sztucznej inteligencji dostrzeg? ju? znacznie wcze?niej, ale to dobrze, bo dzi?ki temu, ?e zaczyna osi?ga? synergi? z rosn?cymi potrzebami u?ytkowników, mo?liwy b?dzie jeszcze wi?kszy wzrost tego sektora. Zgodnie ze starym porzekad?em: jest popyt, jest poda?. A wi?c w 2023 b?dziemy mieli do czynienia z rosn?cymi nak?adami firm na budow? i rozwój narz?dzi opartych o sztuczn? inteligencj?, w niej rozwi?zania chmurowe i uczenie maszynowe. To rozszerzy oferty o nowe us?ugi i pomo?e w dotarciu do jeszcze wi?kszej grupy konsumentów.
Wracaj?c do unijnych regulacji – sam fakt tocz?cych si? prac nad Dyrektyw? o sztucznej inteligencji powinien cieszy?, podstawowe za?o?enia zawarte w projekcie s? zgodne z celami bran?y cyfrowej. Jednak i tu nie mo?na dopu?ci? do przeregulowania. Doprecyzowanie niektórych aspektów zawartych w projekcie le?y w jak najlepszym interesie gospodarek i obywateli Europy ?rodkowo-Wschodniej. Wa?ne jednak, by zapewni? zgodno?ci z prawem co do zakresu ochrony i prywatno?ci, a tak?e spójno?ci z innymi przepisami. Tu przede wszystkim nale?y raz jeszcze przeanalizowa? definicje zawarte w projekcie dotycz?ce “elementów bezpiecze?stwa”, “istotnych zmian”, “systemu AI”, a tak?e podzia?u odpowiedzialno?ci pomi?dzy “dostawcami” i “u?ytkownikami”. Komisja Europejska powinna uwzgl?dni? ten g?os na dalszym etapie prac nad Dyrektyw?, je?li realnie zale?y jej na stworzeniu zdrowego i zrównowa?onego ?rodowiska opartego na sztucznej inteligencji.
Nie mo?emy te? zapomina? o tym, ?e wci?? w UE trwaj? prace nad Data Act, czyli Aktem w sprawie danych. Od pocz?tku 2023 roku przechodzi on przez wszystkie najwa?niejsze szczeble unijnych organów. Tu oczekiwania bran?y nie s? skomplikowane, chodzi o precyzyjne okre?lenie zakresu regulacji, ochron? instytucji tajemnicy przedsi?biorstwa, gwarancj? równego traktowania podmiotów rynku cyfrowego bez wzgl?du na pochodzenie oraz konsultowanie powstaj?cych specyfikacji i standardów technicznych z bran?? cyfrow?, a tak?e umocowanie prawa w realiach rynkowych.
Zagl?daj?c na w?asne podwórko – w Polsce równie wyczekiwana i istotna co aukcja cz?stotliwo?ci 5G jest te? nowelizacja ustawy o krajowym systemie cyberbezpiecze?stwa (KSC). Spodziewamy si? uchwalenia i wdro?enia nowych przepisów w?a?nie w 2023 roku. Dzi?ki tej nowelizacji mo?liwe b?dzie wykluczenie dostawców wysokiego ryzyka, co wprost prze?o?y si? na jeszcze sprawniejsze podniesienie cyberbezpiecze?stwa w naszym kraju, a przez ekspansj? rodzimych firm – równie? w regionie.
Dane w chmurze
Dla wspomnianego wcze?niej cloud computingu rok 2023 równie? b?dzie rokiem znacznego przyspieszenia i rozwoju. Rozwi?zania chmurowe przybieraj? na znaczeniu, co pokaza?o te? cho?by badanie na zlecenie Canon Polska. Wynika z niego, ?e coraz wi?cej firm rozumie cyfryzacj? i stawia na nowe technologie, jednak wci?? wyst?puje zbyt du?a dysproporcja mi?dzy podej?ciem do tego tematu przez du?e i ?rednie firmy. Z badania wynika, ?e 9 proc. polskich firm nadaje absolutny priorytet zagadnieniu paperless, czyli odej?cia od papieru. Z kolei odsetek firm, które nie rozwa?aj? wdro?enia nowych technologii spad? o 13 proc. Do tego a? 34 proc. ankietowanych deklaruje, ?e ich firma rozwa?a wprowadzenie elektronicznych formularzy w miejsce dokumentów papierowych.
Wyzwanie stanowi jednak przekonanie firm do rozwi?za? chmurowych, by uwa?a?y je za potrzebne i bezpieczne. Z ostatnich bada? przeprowadzonych dla Canon wynika, ?e a? 57 proc. przedstawicieli firm nie ufa rozwi?zaniom chmurowym i nie u?ywa ich w swoich przedsi?biorstwach. Tu potrzeba rozwoju tak zwanych kompetencji mi?kkich, by móc równie? w biznesie przeprowadzi? pe?n? transformacj? cyfrow?. Wci?? nie wszystkie firmy zdaj? sobie spraw? z korzy?ci, jakie mo?e im da? dobrze wdro?ony system do zarz?dzania dokumentacj?. Dlatego rol? producentów jest przede wszystkim dotarcie do przedsi?biorców z tymi informacjami.
Edukacja do cyfryzacji
Cho? temat cyfryzacji edukacji pojawia si? na ko?cu tej opinii, jest on nie mniej istotny jak jej pierwszy punkt. Ju? samo badanie “IT Fitness Test”, wykonane przy wspó?udziale Cyfrowej Polski, wykaza?o, ?e wiele w tej kwestii mamy do nadrobienia. Cho? bran?a podaje coraz lepsze rozwi?zania, to administracja – czyli pa?stwo – musi zacz?? dostrzega? potrzeb? ich wdra?ania.
Test sprawdza umiej?tno?ci cyfrowe uczniów i nauczycieli. W szko?ach podstawowych test wype?ni?o 14 715 osób, uzyskuj?c ?redni wynik – 45,32 proc. w?a?ciwych odpowiedzi. Najlepiej by?o na S?owacji – 54 proc.; w Czechach – 52 proc., a najgorzej na W?grzech – 43 proc. Natomiast w szko?ach ponadpodstawowych test wype?ni?o 15 676 uczestników. Tu ?redni wynik dla Polski by? znacznie gorszy – wyniós? 41,12 proc.
To, ?e dzieci rodz? si? z nowymi technologiami nie wystarczy. Scrollowanie Instagrama czy TikToka nie przek?ada si? na realne umiej?tno?ci. Z jednej strony smuci fakt, jaki wynik odnios?a Polska w “IT Fitness Test”, z drugiej strony, lepiej wiedzie? w jakim punkcie jeste?my i co trzeba zmieni?. Dlatego w tym roku odb?dzie si? kolejna edycja testu, bo dane, które z niego pozyskujemy, pozwalaj? skutecznie i w?a?ciwie podchodzi? do cyfryzacji o?wiaty.
Tezy te potwierdzi?y si? podczas CEE Edu Digital Summit, który odby? si? na pocz?tku grudnia 2022 roku w Lublinie. Na konferencji rozmawiali?my o tym, jak odpowiednio, skutecznie i m?drze cyfryzowa? polsk? szko??. Wyzwaniem w 2023 roku b?dzie dalsze podnoszenie kompetencji cyfrowych. Z kolei rozwój transformacji cyfrowej polskiej szko?y przyspieszy m.in. za spraw? rz?dowego programu, jakim jest zakup laptopów.
Uczestnicy CEE Edu Digital Summit zgodzili si? te? z tym, ?e transformacja cyfrowa o?wiaty jest procesem, który ju? z samego za?o?enia nigdy si? nie ko?czy, a inwestycje w nowe technologie i edukacj? cyfrow? powinny mie? charakter sta?y.
Cyfryzuj?c system o?wiaty powinni?my mie? na uwadze równie? ogólny poziom transformacji cyfrowej w pozosta?ych bran?ach. Trudno szkoli? m?odych ludzi bez inwestowania w startupy cyfrowe. Rozmawiaj?c o cyfrowej transformacji w szko?ach nie mo?na zapomina? o konieczno?ci transformacji cyfrowej ca?ego kraju czy szerzej regionu.
Wa?ne jest te?, by technologie wdra?ane w szko?ach by?y dopasowane do indywidualnych potrzeb uczniów i odpowiada?y na konkretne problemy systemu edukacji. Kluczow? rol? do odegrania w tej kwestii maj? tak?e rodzice. Obecnie dzieci maj? styczno?? z technologi? na d?ugo przed rozpocz?ciem edukacji. Dlatego tak wa?ne jest, aby pierwszymi nauczycielami cyberbezpiecze?stwa byli w?a?nie rodzice.
Rok wyzwa?, rok szans. Cyfrowy 2023
Zmierzaj? do podsumowania warto podkre?li?, ?e 2023 b?dzie rokiem zarówno wyzwa?, jak i szans prorozwojowych. Zacz?? musimy od postawienia sieci 5G z prawdziwego zdarzenia, dzi?ki czemu krajowe firmy mog? sta? si? kluczowymi graczami rynku europejskiego i ?wiatowego, a polska gospodarka – konkurencyjna w dobie spowolnienia. Do tego szereg implementacji, g?ównie unijnych regulacji i dyrektyw, oraz dalsza cyfryzacja biznesu, administracji publicznej i o?wiaty.
Mniej nale?y si? martwi? o biznes, bo ten z natury szybciej nad??a za zmianami, cho?by przez to, ?e w swym rdzeniu ma wpisan? potrzeb? rentowno?ci i zysków. Dlatego to w?a?nie biznes najszybciej i najwi?cej inwestuje w nowe technologie. Warto, by tym ?ladem pod??a?a w?a?nie administracja, w tym o?wiata, s?u?ba zdrowia, wszelkie urz?dy.
Ko?cz?c – rok 2023 b?dzie rokiem sieci 5G, sztucznej inteligencji i dalszej ewolucji cyfrowej. Wa?ne, by zmiany te by?y w?a?nie ewolucyjne, a nie nazbyt rewolucyjne, ale te? zrównowa?one, szanuj?ce prawa i poprawiaj?ce cyberbezpiecze?stwo. Coraz odwa?niej wchodzimy w er? w pe?ni cyfrowego spo?ecze?stwa, ?yj?cego w cyfrowym pa?stwie.
