Pomimo wyzwa? takich jak inflacja, niestabilna sytuacja geopolityczna powoduj?ca zmiany w ?a?cuchach dostaw czy liczne zmiany legislacyjne, rynek handlowy w Polsce w dalszym ci?gu ro?nie. Sprzeda? detaliczna w pa?dzierniku 2023 r. by?a wy?sza o 2,8 proc. ni? przed rokiem. W przypadku e-commerce, pa?dziernikowy wska?nik w uj?ciu miesi?cznym wzrós? o 13,4 proc. 2023 by? okresem intensywnych wdro?e? technologii skupionych wokó? automatyzacji procesów i wykorzystania sztucznej inteligencji. Najwa?niejsze wydarzenia i kluczowe trendy na najbli?sze 12 miesi?cy podsumowuj? eksperci z Exorigo-Upos, Geis i Donateo.
Rok 2023 okaza? si? dla retailu pierwszym od 3 lat, na który tak znacznie nie wp?yn??a pandemia. Nie oznacza to jednak, ?e pozosta? wolny od wyzwa?. Z jednej strony rekordowa inflacja, która intensywnie ros?a od 2022 r. osi?gaj?c szczytowy poziom w lutym 2023 r. Z drugiej, szereg zmian prawnych, które mocno odbi?y si? na planach inwestycyjnych przedsi?biorców.
Zd??y? ze zmian?
Jedn? z pierwszych wdro?onych zmian legislacyjnych by?a obowi?zuj?ca od 1 stycznia 2023 r. unijna Dyrektywa Omnibus. Dotyczy ona informowania o promocyjnych cenach towarów i us?ug, co ma zapewni? wysok? ochron? konsumentów oraz jednolito?? praktyk stosowanych przez przedsi?biorców. Od po?owy roku Urz?d Ochrony Konkurencji i Konsumentów weryfikuje poprawno?? dzia?a? sklepów zwi?zanych z nowym obowi?zkiem. Jak informuje, dot?d postawiono zarzuty czterem przedsi?biorcom w zwi?zku z b??dnym prezentowaniem cen po obni?ce. UOKiK wystosowa? równie? ponad 70 wyst?pie? tzw. mi?kkich, w toku jest 14 post?powa? wyja?niaj?cych w sprawie sklepów stacjonarnych. W skrajnych przypadkach kara mo?e wynie?? nawet do 10 proc. rocznego obrotu.
Miniony rok up?yn?? jednak przedsi?biorcom g?ównie pod znakiem KSeF, czyli Krajowego Systemu e-Faktur. Po dwuletnim okresie pilota?u mia? on obowi?zywa? od 1 lipca 2024 r., jednak w ostatnich dniach Ministerstwo Finansów og?osi?o, ?e ze wzgl?du na powa?ne problemy techniczne w systemie, nie zostanie wprowadzony zgodnie z planowanym terminem. Wraz z nim zmieni si? niemal wszystko – papierowe faktury zostan? zast?pione ustrukturyzowanymi, a sposób ich emitowania, odbierania i dor?czania b?dzie przebiega? w systemie.
– KSeF zdecydowanie by? w?ród naszych klientów jednym z najgor?tszych tematów – szczególnie w drugiej po?owie 2023. Decyzja Ministerstwa Finansów z 19 stycznia o przesuni?ciu terminu wdro?enia obowi?zkowego e-fakturowania, jest bardzo istotna, natomiast nie wp?ywa na nasz? prac?. Kontynuujemy rozwój naszego produktu i przygotowania do wdro?e? docelowego systemu u klientów. KSeF obejmuje tak wiele aspektów w firmach, ?e zmiana terminu pozwala tylko na lepsze i dok?adniejsze przygotowanie si? w tym zakresie – mówi Micha? Sosnowski, Business Development Director z Exorigo-Upos.
Rol? KSeF jest przede wszystkim uszczelnienie systemu podatkowego, usprawnienie przep?ywu dokumentów, zmniejszenie kosztów ich procesowania i zwi?kszenie bezpiecze?stwa. Dla firm oznacza to przewrót nawet wi?kszy ni? przy wdro?eniu JPK. B?d? one musia?y zmodyfikowa? sposób obiegu dokumentów wewn?trz i na zewn?trz przedsi?biorstwa, a tak?e integracj? innych systemów informatycznych i ksi?gowych z KSeF. Na ten moment nie jest jasne, kiedy zostanie wprowadzony obowi?zek korzystania z systemu. Ministerstwo Finansów poinformowa?o, ?e obecny stan przygotowa? technicznych nie pozwala na jego bezpieczne wdro?enie nawet do ko?ca 2024 r. Wykryto problemy w kodzie, systemie, jego funkcjonalno?ci oraz wydajno?ci KSeF. Ministerstwo planuje przeprowadzenie zewn?trznego audytu, który umo?liwi wykrycie pozosta?ych b??dów, a po nim zaproponuje nowy termin wdro?enia. Równolegle b?d? przeprowadzane konsultacje z przedsi?biorstwami w tym zakresie.
W po?owie roku na tapet wróci? tak?e temat elektronicznych dowodów zakupu. E-paragony, bo o nich mowa, od 2020 r. mog? wystawia? przedsi?biorcy zobligowani do ewidencji sprzeda?y na kasie fiskalnej, którzy korzystaj? z kasy online lub wirtualnej. Do tej pory nie istnia?o jednak ogólnodost?pne rozwi?zanie, które umo?liwi?oby zarz?dzanie nimi. Sytuacja ta zmieni?a si? 15 wrze?nia, kiedy to Ministerstwo Finansów udost?pni?o HUB paragonowy, czyli system teleinformatyczny, s?u??cy do przechowywania elektronicznych dowodów zakupu wystawianych przez sprzedawców, który jest dost?pny z poziomu aplikacji e-Paragony 2.0. Ju? w ci?gu pierwszego miesi?ca rozwi?zanie zosta?o pobrane przez blisko 20 tys. u?ytkowników. Du?e zainteresowanie kupuj?cych potwierdzaj? równie? badania, które wskazuj?, ?e a? 70 proc. z nich jest otwartych na korzystanie z e-paragonów, co stwarza korzystne warunki dla powszechnej adopcji rozwi?zania. Jak si? jednak okazuje, na ten moment kupuj?cy nie mog? w pe?ni korzysta? z HUB’u. Problem wynika z faktu, ?e nie wszyscy przedsi?biorcy posiadaj? kasy kompatybilne z nowym rozwi?zaniem.
Od tego roku najwi?ksze przedsi?biorstwa, czyli oko?o 4-5 tys. podmiotów, podlegaj? obowi?zkowemu raportowaniu ESG w czterech kluczowych obszarach: ?rodowiska, spo?ecze?stwa, praw cz?owieka i ?adu korporacyjnego. W przysz?ym roku obowi?zek ten obejmie pozosta?e firmy, a nast?pnie – ma?e i ?rednie spó?ki. W zwi?zku z t? regulacj?, a tak?e rosn?c? presj? ze strony klientów, blisko jedna trzecia retailerów wskazuje, ?e d??enie ku zrównowa?onemu rozwojowi i zasadom ESG jest istotnym trendem w bran?y.
– Na pocz?tku naszej dzia?alno?ci Donateo by?o dla bran?y retail do?? nowatorskim rozwi?zaniem, pozwalaj?cym spe?nia? cele CSR i ESG. Obecnie zauwa?amy pozytywny trend polegaj?cy na tym, ?e podobne opcje wsparcia coraz cz??ciej pojawiaj? si? w sklepach, rozwijane przez same firmy czy dostawców. W zwi?zku z Dyrektyw? CSRD b?dzie to prawdopodobnie jeszcze powszechniejsze. Raportowanie ESG to bardzo wa?ny krok w kierunku zwi?kszenia odpowiedzialno?ci przedsi?biorstw za wp?yw na ?rodowisko i spo?ecze?stwo. Przygotowanie do tych zmian jest dzisiaj kluczowe dla utrzymania konkurencyjno?ci i spe?nienia oczekiwa? klientów czy samych pracowników – mówi Krzysztof Adamski, za?o?yciel BetterPOS i pomys?odawca Donateo.
Jak bumerang wróci? równie? temat systemu kaucyjnego. W jego wyniku, przedsi?biorstwa na wi?ksz? skal? b?d? zobowi?zane do finansowania procesów, takich jak selektywna zbiórka opakowa?, odbiór ich od punktów detalicznych, transport do zak?adów przetwarzania, prowadzenie ewidencji i sprawozdawczo?ci, a tak?e finansowanie kosztów zbiórki przez sklepy czy hurtownie. Na przygotowania maj? jeszcze kilkana?cie miesi?cy – dok?adnie do 1 stycznia 2025 r. Ju? na tym etapie pojawiaj? si? jednak obawy, co do krótkiego okresu przygotowawczego. Najwi?kszym wyzwaniem wydaje si? konieczno?? b?yskawicznego zbudowania ca?ego ekosystemu kaucyjnego – od rozwi?za? fiskalnych przez infrastruktur? techniczn?, po system odbiorów i recyklingu. Dodatkowo, retailerzy wskazuj?, ?e uchwalona ustawa, cho? stanowi ramy dla systemu to jest obarczona b??dami, co rodzi ryzyko zniszczenia dobrowolnie prowadzonych i skutecznych systemów dla butelek zwrotnych. Ostatnio wiceminister klimatu i ?rodowiska poinformowa?a, ?e przeprowadzone zostan? dodatkowe konsultacje z bran?? na temat szczegó?ów wprowadzenia nowego obowi?zku.
Automatyzuj? na pot?g?
G?ównym trendem, na jaki wskazuj? retailerzy, pozostaje automatyzacja. Jednym z segmentów handlu, w którym jest coraz szerzej wykorzystywana, s? kasy samoobs?ugowe. Przyk?adem jest Decathlon, w którym urz?dzenie dzi?ki technologii RFID samo skanuje produkty znajduj?ce si? w koszyku czy ?abka, która swoje kasy mo?e wykorzystywa? w dwojaki sposób – jako kasy standardowe oraz samoobs?ugowe, w zale?no?ci od potrzeb. W sklepach wdra?ane s? systemy automatycznej analizy danych klientów, przekazuj?ce spersonalizowane oferty i rekomendacje produktów. Takie rozwi?zanie zastosowa? np. kanadyjski Red Bull, który u?ywa sygna?ów nawigacyjnych do dostarczania klientom ukierunkowanych reklam.
– Przysz?o?? retailu to harmonijne po??czenie automatyzacji i personalizacji, z technologiami, które to umo?liwiaj?. Strategi?, która ??czy te trendy jest omnicommerce. W odró?nieniu od strategii omnichannel, która opiera si? na rozpoznaniu preferencji klienta i zapewnieniu harmonijnej obecno?ci marki w ró?nych kana?ach sprzeda?y, celem omnicommerce jest stworzenie spójnego do?wiadczenia zakupowego end-to-end, bez wzgl?du na to, gdzie i w jaki sposób klient dokonuje zakupu lub wchodzi w interakcj? z mark?. Dlatego te?, powinien zajmowa? on centralne miejsce w strategii retailerów na najbli?sze lata – mówi Anna Schabikowska, Doradca Zarz?du z Exorigo-Upos.
Automatyzacja obecna jest na ka?dym etapie ‘?ycia’ produktu: od produkcji, przez magazynowanie, a? po kasy i analiz? zachowa? zakupowych. W bran?y TSL (transport, spedycja, logistyka), kluczow? rol? odrywa wydajno??, która ma bezpo?redni wp?yw na czas realizacji zamówienia. To w?a?nie w tym zakresie nieustannie ulepszane s? procesy i narz?dzia. Mikromobilno??, autonomiczne pojazdy czy integracja procesów magazynowych z roku na rok pozwalaj? na podnoszenie efektywno?ci i, dzi?ki temu, budowanie przewagi konkurencyjnej.
– Z ka?dym rokiem, dzi?ki wykorzystaniu nowych technologii, podnosimy wydajno?? ?wiadczonych przez nas us?ug. Poza usprawnieniem dzia?ania samych procesów prze?adunkowych w magazynach, musimy pami?ta?, ?e w lwiej cz??ci nasza praca opiera si? na zrz?dzaniu trasami dostaw przesy?ek oraz optymalizacji wype?nienia samochodów dystrybucyjnych w czasie rzeczywistym. Nowoczesne narz?dzia IT pomagaj? w analizie tych danych i podejmowaniu decyzji. Czas realizacji dostaw jest nasz? kluczow? przewag?, a jednocze?nie g?ównym przeciwnikiem. Dlatego ka?da zaoszcz?dzona minuta jest na wag? z?ota. Trzeba pami?ta?, ?e takie optymalizacje wp?ywaj? równie? na ?lad w?glowy, który nieustannie redukujemy – mówi Adam Kwiatkowski, Wiceprezes Geis PL.
W segmencie p?atno?ci najwi?ksz? popularno?ci? ciesz? si? rozwi?zania z segmentu BNPL (ang. Buy Now, Pay Later), czyli system p?atno?ci odroczonych. W 2023 r. korzysta?o z niego 64 proc. Polaków. Z jednej strony wynika? to mo?e z wysokiego stopnia dost?pno?ci integracji rozwi?za? BNPL na platformach e-commerce; z drugiej, rosn?cego zainteresowania klientów nowinkami finansowo-technologicznymi. Przek?ada si? to na zmiany w preferencjach konsumentów – od pocz?tku roku rynek BNPL sukcesywnie ro?nie, podczas gdy równolegle spada poziom finansowania zakupów za pomoc? po?yczek pozabankowych, czyli tzw. „chwilówek”.
Nowy rok, nowe wyzwania
2024 rok mo?e przynie?? wiele zmian dla sektora retail – pierwszy miesi?c przyniós? odroczenie KSeF, wci?? jednak nie wiadomo w jakim kierunku zmierza? b?dzie projekt Ministerstwa Finansów. Retail b?dzie musia? przygotowa? si? do procesu raportowania ESG, czekamy tak?e na rozwi?zania w zakresie e-paragonów i wytyczne dot. systemu kaucyjnego. Zdaje si? jednak, ?e zmiany legislacyjne nie b?d? znacz?co wp?ywa?y na najwi?ksze trendy, a bran?a skupi si? na automatyzacji rozwi?za? w ró?nych segmentach swojej dzia?alno?ci.
