Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów, o blisko 8% spad?a liczba blokad STIR w pierwszym kwartale br. w porównaniu z analogicznym okresem ub.r. Z kolei zablokowana kwota wzros?a rdr. o ponad 5,5%. Natomiast liczba zablokowanych rachunków zmniejszy?a si? o 31%. Ostatnio szacowane uszczuplenia przekroczy?y 66 mln z?. I by?y one o przesz?o 61% mniejsze ni? rok wcze?niej. Wed?ug ekspertów, STIR wci?? b?dzie wykorzystywany. I nie jest wykluczone, ?e zostanie u?yty przeciwko mniejszym podmiotom.
Blokady w akcji
Wed?ug danych udost?pnionych przez Ministerstwo Finansów, w pierwszym kwartale br. liczba blokad STIR wynios?a 59 (Szef KAS – 28, naczelnicy urz?dów celno-skarbowych – 31), a podmiotów nimi obj?tymi by?o 58 (Szef KAS – 28, NUCS – 30). To nieznacznie mniej ni? w analogicznym okresie ubieg?ego roku, kiedy by?o to odpowiednio 64 (Szef KAS – 43, NUCS – 21) oraz 63 (Szef KAS – 42, NUCS – 21).
– Nieznaczny spadek blokad STIR mo?e oznacza?, ?e organy zapozna?y si? z tym narz?dziem, potrafi? z niego efektywnie korzysta? i nadal ch?tnie po nie si?gaj?. Zainteresowanie ze strony fiskusa kontrolami dotycz?cymi tzw. karuzel w podatku VAT jest mniejsze, ale blokady s? wykorzystywane równie? pr??nie do ró?nych dzia?a?. Dane potwierdzaj?, i? narz?dzie to sprawdza si? w walce z nieuczciwym podatnikiem, st?d liczba blokad utrzymuje si? aktualnie na w miar? sta?ym poziomie – komentuje prof. Adam Maria?ski, przewodnicz?cy Krajowej Izby Doradców Podatkowych i Komisji Podatkowej BCC.
Jak informuje biuro prasowe Ministerstwa Finansów, liczba blokad Szefa KAS i naczelników urz?dów celno-skarbowych jest na porównywalnym poziomie. Kwestia, który organ dokona? blokady, jest drugorz?dna. Istotne pozostaje osi?gni?cie celu, jakim jest zapobieganie wykorzystywaniu systemu bankowego do wy?udze? skarbowych. Dzia?ania KAS w tym obszarze s? nadzorowane i koordynowane, a poszczególne organy ?ci?le ze sob? wspó?pracuj?. Ponadto z blokad? wi??e si? szereg innych dzia?a?, tj. czynno?ci analitycznych, dochodzeniowo-?ledczych, kontroli celno-skarbowych czy post?powa? zabezpieczaj?cych, które równie? wykonywane s? w ramach wzajemnej wspó?pracy.
– Liczb? zablokowanych podmiotów mo?na uzna? za stosunkowo ma??. W listopadzie 2021 roku zarejestrowanych by?o 4,6 mln podmiotów gospodarczych. Nale?y stwierdzi?, ?e relatywnie w niewielu przypadkach Szef KAS i NUCS maj? przes?anki wynikaj?ce z ustawy do zablokowania – analizuje doradca podatkowy Ewa Flor.
Miliony na celowniku
W pierwszym kwartale br. ??cznie zablokowana kwota po przeliczeniu na PLN wynios?a 15,92 mln z? (Szef KAS – 7,3 mln z?, NUCS – 8,62 mln z?). W analogicznym okresie ub.r. by?o to 15,08 mln z? (Szef KAS – 10,1 mln z?, NUCS – 4,98 mln z?). Ponadto widzimy ostatnio 267 zablokowanych rachunków (Szef KAS – 129, NUCS – 138), a wcze?niej – 387 (Szef KAS – 243, NUCS – 144). Wed?ug prof. Maria?skiego, wzrost zablokowanych kwot potwierdza, i? narz?dzie jest stosowane umiej?tnie i organy ucz? si? je wykorzystywa? bardziej precyzyjnie. Nie s? to ju? dzia?ania przypadkowe, a system jest coraz bardziej sprawny.
– Zgodnie z szacunkami MF, w 2021 roku i 2022 roku STIR mia? przynie?? do bud?etu pa?stwa odpowiednio 3,5 oraz 4 mld z?. Analiza przedstawionych danych wskazuje, ?e wyniki te nie zostan? osi?gni?te. Tak by?o te? w 2020 roku, kiedy za?o?enia by?y na 3 mld z? wp?ywów do pa?stwa. Wówczas zablokowano ?rodki na rachunkach w wysoko?ci 96,2 mln z?. Przy tym brakuje danych, czy te blokady skutkowa?y ostatecznie wp?ywem do bud?etu oraz w jakiej wysoko?ci. Wygl?da wi?c na to, ?e system STIR nie dzia?a zgodnie z za?o?eniami resortu – zaznacza doradca podatkowy Emil Paduch.
Jak stwierdza Ewa Flor, znacz?co spad?a rdr. liczba zablokowanych kont przy nieznacznym spadku liczby zablokowanych podmiotów. To mo?e ?wiadczy? o tym, ?e ww. podmioty nie korzystaj? z wielu rachunków bankowych. Tylko transfer ?rodków mi?dzy nimi jest mniej skomplikowany albo mniej czytelny dla systemu. Ponadto z danych resortu wynika, ?e w I kw. br. szacowane uszczuplenia wynios?y 66,34 mln z? (Szef KAS – 43,46 mln z?, NUCS – 22,88 mln z?). W analogicznym okresie ubieg?ego roku by?o to 171,46 mln z? (Szef KAS – 113,76 mln z?, NUCS – 57,7 mln z?).
– Szacowane uszczuplenia spad?y rdr. o 105,12 mln z?. To mo?e wskazywa?, ?e uszczelnienie systemu podatkowego przynosi skutki. Mo?e to tak?e sygnalizowa?, ?e podatnicy próbuj? przechytrzy? organy podatkowe i rozk?adaj? planowane nielegalne zyski na wiele podmiotów lub wykorzystuj? nowe furtki w prawie – dodaje Ewa Flor.
W opinii prof. Maria?skiego, pandemia mog?a wp?yn?? na przekonanie, i? dzia?ania organów b?d? mniej intensywne, przede wszystkim z uwagi na izolacj?. To ??czy si? z tradycyjnym postrzeganiem kontroli, jako czynno?ci dokonywanych g?ównie osobi?cie przed urz?dnikami. Ale organy wykorzystywa?y wówczas nowe narz?dzie, o którego istnieniu wielu podatników nawet nie wiedzia?o. St?d te? mogli oni by? bardziej nierozwa?ni w swoich dzia?aniach.
STIR w przysz?o?ci
– W mojej ocenie, STIR b?dzie nadal wykorzystywany przez organy podatkowe. Pa?stwo ponios?o i ponosi bowiem istotne koszty w tym zakresie, a projekt zosta? zaplanowany na d?u?szy czas. By? mo?e STIR nie wp?ynie istotnie na uszczelnienie systemu. Mo?e jednak by? narz?dziem pomocniczym w procesie typowania podatników do kontroli. Nale?y obserwowa?, w jaki sposób STIR b?dzie si? rozwija? w kolejnych latach – podkre?la doradca podatkowy Emil Paduch.
Jak zaznacza doradca podatkowy Ewa Flor, STIR bez w?tpienia jest narz?dziem, które w znacz?cym stopniu redukuje uszczuplenia bud?etu pa?stwa. Wskazuj? na to raporty NIK chwal?ce ten system i wnosz?ce o dalsze rozwijanie. Zdaniem eksperta, kwota zablokowanych ?rodków b?dzie wzrasta? mimowolnie. Natomiast ogólna liczba blokad prawdopodobnie nieznacznie zwi?kszy si? lub b?dzie na poziomie z ubieg?ego roku. Z kolei liczba zablokowanych podmiotów, a tak?e zablokowanych rachunków i szacowane uszczuplenia powinny zmniejsza? si? rok do roku.
– Obserwowany ostatnio spadek liczby blokad mo?e te? wynika? z coraz lepszej wiedzy podatników, szczególnie tzw. du?ych w zakresie narz?dzi kontroli. Je?li w kolejnych danych pojawi si? taki spadek przy wzro?cie liczby zablokowanych podmiotów i ?rodków, to mo?e ?wiadczy? o przesuwaniu przez organy dzia?a? w kierunku mniejszych podmiotów. Ale mo?e równie? mówi? o bardziej skutecznym i precyzyjnym typowaniu transakcji kwalifikuj?cych si? do zastosowania tego narz?dzia – podsumowuje przewodnicz?cy Krajowej Izby Doradców Podatkowych.
