W przestrzeni publicznej od ju? d?u?szego czasu pojawiaj? si? zapowiedzi wzmo?onych kontroli podatkowych w firmach. I z tego te? wzgl?du niezwykle istotny jest niedawny wyrok NSA. Fiskus kwestionowa? realno?? faktur pochodz?cych od podzleceniodawców, a przede wszystkim marginalizowa? inicjatyw? dowodow? przedsi?biorcy. Natomiast podatnik w toku tego typu post?powa? musi mie? zapewnione prawo udowodnienia swoich racji. Eksperci uwa?aj?, ?e orzeczenie mo?e stworzy? bufor ochronny przed zbyt du?? uznaniowo?ci? fiskusa. Ale te? przestrzegaj? przed zbyt du?ym optymizmem i zarzucaniem organów wnioskami dowodowymi.

W Centralnej Bazie Orzecze? S?dów Administracyjnych ukaza? si? kolejny wa?ny wyrok NSA w sprawie tzw. pustych faktur. Uchylono orzeczenie s?du ni?szej instancji oraz obu instancji organów podatkowych. Jak wynika z wyroku S?du I Instancji, sprawa dotyczy?a przedsi?biorcy, który realizowa? kontrakt budowlany w ramach zamówie? publicznych na obiekt u?yteczno?ci publicznej. Fiskus zakwestionowa? realno?? faktur pochodz?cych od podzleceniodawców.

– Z wyroku WSA w Gliwicach wynika, ?e organy konsekwentnie twierdzi?y, i? przedsi?biorca nie mo?e odliczy? podatku VAT od faktur pochodz?cych od jego podzleceniodawców. I to pomimo tego, ?e budynki zosta?y w ca?o?ci postawione i oddane do u?ytkowania. Je?li zasadnicz? podstaw? uchylenia wyroku by?o zaakceptowanie przez S?d oddalenia przez organy wniosków dowodowych skar??cego, to mo?e to mie? znaczenie dla innych podatników uwik?anych w spory podatkowe – komentuje dr Remigiusz Stanek, Partner w STANEK Legal, ekspert BCC ds. post?powa? podatkowych.

Eksperci przewiduj?, ?e w najbli?szym czasie nale?y si? spodziewa? wzmo?onych kontroli dotycz?cych prawid?owo?ci rozlicze? podatkowych. Jak podkre?la Marek Niczyporuk, doradca podatkowy i radca prawny z Kancelarii Ars AEQUI, wyrok NSA jest istotny równie? z tego powodu. Poziom skomplikowania przepisów prawa podatkowego oraz zakres nak?adanych nowych obowi?zków pozostaje wci?? wysoki. Organy skarbowe raczej nie b?d? mie? problemów ze znalezieniem pola sporu z podatnikami. A je?li pojawi? si? zarzuty niezachowania zasad nale?ytej staranno?ci w kontaktach z kontrahentami, wówczas konieczno?ci? b?dzie sk?adanie wniosków dowodowych, aby wykaza? swoj? racj?.

– Kwestia narusze? proceduralnych dotycz?cych oddalenia wniosków dowodowych obejmuje nie tylko obszar tzw. pustych faktur. To orzeczenie NSA mo?e mie? wp?yw tak?e na wszystkie inne post?powania, które tocz? si? w stosunku do podatników. A tych, jak wiemy, jest coraz wi?cej. To dotyczy np. obszaru pozbawienia podatników mo?liwo?ci odliczenia kosztów uzyskania przychodów od równie? nierzetelnych faktur czy innych transakcji, które s? kwestionowane przez organy podatkowe  – dodaje dr Stanek.

Jak wychodzi z orzeczenia WSA w Gliwicach, ?l?ski przedsi?biorca stara? si? udowodni?, i? us?ugi podzlecone zosta?y faktycznie wykonane. Jednak konsekwentnie oddalano zg?aszane przez niego wnioski dowodowe dotycz?ce przes?uchania ?wiadków, którzy uczestniczyli w procesie budowlanym. A oni przecie? mieli wiedz? na temat realizacji kwestionowanych przez organy oraz S?d I instancji transakcji skar??cego. W tym przypadku by?y to wnioski dowodowe kluczowe dla obrony stanowiska przedsi?biorcy.

– ??danie strony dotycz?ce przeprowadzenia dowodu nale?y uwzgl?dni?, je?eli przedmiotem dowodu s? okoliczno?ci maj?ce znaczenie dla sprawy, chyba ?e okoliczno?ci te stwierdzone s? wystarczaj?co ju? innym dowodem. Inaczej naruszenia doznaje zasada wynikaj?ca z art. 188 ordynacji podatkowej – podkre?la ekspert BCC ds. post?powa? podatkowych.

Zdaniem Marka Niczyporuka, organ rozstrzygaj?cy post?powanie podatkowe stoi przede wszystkim na stra?y wp?ywów bud?etowych. W zwi?zku z tym nie powinno dziwi?, ?e zwalczane s? przejawy inicjatywy dowodowej podatników, które mog?yby zaburzy? wyniki zbierania dowodów maj?cych ?wiadczy? o nieprawid?owo?ciach po stronie kontrolowanego. Niestety dzieje si? tak z ogromn? szkod? dla podatników. To wzmaga w nich przekonanie, ?e w ramach tego typu post?powa? nie chodzi o poznanie prawdy. Zdaniem eksperta, wyrok porusza w du?ej mierze problemy sygnalizowane od lat przez ?rodowisko przedsi?biorców oraz prawników.

– Wnioski dowodowe na ogó? s? oddalane. Organy wskazuj?, ?e np. przes?uchanie ?wiadków nie jest konieczne, poniewa? zgromadzony materia? pozwala ju? na ustalenie stanu faktycznego, który nie budzi w?tpliwo?ci. To takie dosy? ogólnikowe stwierdzenie. Cz?sto te? nie jest w ogóle uzasadniany powód oddalenia tego rodzaju wniosku. To wszystko nie tylko ogranicza inicjatyw? dowodow? podatnika, ale te? powoduje, ?e materia? zebrany przez organ w?a?nie jest niedostatecznie obiektywny – twierdzi prawnik z Kancelarii STANEK Legal.

Natomiast radca prawny Niczyporuk podkre?la, ?e post?powania dowodowe inaczej odbywaj? si? przed organami podatkowymi ni? w sprawach cywilnych czy karnych. W tych ostatnich oczywistym jest, ?e bezpodstawne zignorowanie inicjatywy dowodowej strony jest powa?nym uchybieniem. To prowadzi w sposób oczywisty do wzruszenia orzeczenia s?dowego. Wynika to jednak w du?ej mierze z samej konstrukcji procedur podatkowych.

– Cz?sto widzimy nierówn? walk? pomi?dzy podatnikiem a fiskusem. Ostatecznie sam organ decyduje o tym, w jaki sposób b?dzie toczy?o si? post?powanie. I mo?na powiedzie?, ?e jest to taki rodzaj uznania administracyjnego. Nale?y mie? jednak nadziej?, ?e to orzeczenie stworzy bufor ochronny przed zbyt du?? uznaniowo?ci? organu w toku prowadzonych post?powa? podatkowych – dodaje dr Remigiusz Stanek.

Jak zaznacza ekspert z Kancelarii Ars AEQUI, poruszona przez NSA kwestia dotyczy spraw proceduralnych odnosz?cych si? do przebiegu konkretnej sprawy. Zatem trudno si? spodziewa? tzw. ugruntowanej linii orzeczniczej czy te? stosowania powo?anej wyk?adni w sposób automatyczny w znacznej liczbie post?powa?. Jednak z zadowoleniem nale?y przyj?? to, ?e podatnik w toku post?powa? podatkowych musi mie? zapewnione prawo udowodnienia swoich racji. Ekspert przestrzega jednak przed nadmiernym optymizmem czy te? przyjmowaniem taktyki polegaj?cej na zarzucaniu organów wnioskami dowodowymi, tylko w celu uzyskania efektu w postaci ich oddalenia. Takie dzia?ania nie b?d? chronione i mog? by? traktowane jako swoiste nadu?ycia prawa procesowego.