Niespe?na jeden na trzech Polaków dostrzega, ?e ceny w sklepach zmniejszy?y si? przez ustawow? obni?k? VAT-u na ?ywno??. Ponad dwa razy wi?cej rodaków jest przeciwnego zdania. O spadku cen mówi? g?ównie osoby z najwi?kszych miast. Z kolei nie zauwa?aj? go przede wszystkim mieszka?cy wsi i najmniejszych miejscowo?ci. Ci, którzy dopatruj? si? wspomnianej zmiany, twierdz? przewa?nie, ?e ona jest raczej symboliczna.
Niewidoczny spadek
Wed?ug sonda?u, przeprowadzonego przez UCE RESEARCH i SYNO Poland dla Grupy BLIX, 29,6% rodaków zauwa?a, ?e ceny w sklepach spad?y przez ustawow? obni?k? VAT-u na ?ywno??. Natomiast zupe?nie przeciwnego zdania jest 61,5% uczestników badania. Z kolei 7,9% ankietowanych w nie potrafi tego okre?li?. 1% respondentów ta kwestia w ogóle nie interesuje. Odpowiedzi zebrano od 1040 doros?ych Polaków w wieku 18-80 lat.
– To s? raczej opinie bardziej zwi?zane z sympatiami politycznymi ni? wynikaj?ce z obserwacji sklepowych pó?ek. Spadek cen jest bardzo ma?o zauwa?alny. Je?li w ogóle wyst?pi?, to na poziomie 1% lub mo?e troch? wy?szym. Wiele firm wykorzysta?o ustawow? obni?k? VAT jako okazj? do podbudowania w?asnej mar?y, bo przecie? rosn?ca inflacja zjada wszystko, równie? mar?? – komentuje dr Andrzej Maria Fali?ski, wiceprezes Stowarzyszenia Forum Dialogu Gospodarczego.
Jak zaznacza prof. Stanis?aw Gomu?ka, g?ówny ekonomista BCC i by?y wiceminister finansów, wyniki ankiety nie s? zaskoczeniem. W ostatnich kilku miesi?cach znacznie wzros?y ceny niektórych artyku?ów kupowanych przez gospodarstwa domowe. Zmiany by?y tak du?e, ?e Rz?dowa Tarcza Antyinflacyjna odgrywa?a w zasadzie niewielk? rol?. Ekspert podkre?la, ?e jest nieznaczny spadek cen, ale prawdopodobnie respondenci uznali to za dzia?anie nieistotne.
– Zmiany mo?na zauwa?y? w sklepach, które wyra?nie zakomunikowa?y obni?k? VAT. Cz??? sieci uczyni?a z tego element kampanii marketingowych. Takie dzia?ania podj??y przede wszystkim dyskonty, hipermarkety i po cz??ci równie? supermarkety. Mniejsze sieci oraz placówki niezrzeszone albo nie zmieni?y cen w ogóle, albo nie zadba?y o odpowiedni? komunikacj?. W efekcie du?y odsetek Polaków nie dostrzega obni?ek – mówi dr Krzysztof ?uczak z Grupy BLIX.
Znaczenie lokalizacji
Spadek cen zauwa?aj? g?ównie osoby w wieku 23-35 lat (w?ród nich – 32,5%), z miesi?cznymi dochodami netto 7000-8999 z? (43,2%) i z wykszta?ceniem podstawowym lub gimnazjalnym (34,6%). Z kolei patrz?c na wielko?? miejsca zamieszkania, ww. zmian? wskazuj? przede wszystkim respondenci z miast licz?cych od 500 tys. mieszka?ców – 33,2%. Minimalnie mniejszy odsetek widzimy w?ród badanych z miejscowo?ci maj?cych od 200 tys. do 499 tys. ludno?ci – 33,1%. Z kolei na drugim ko?cu zestawienia znajduj? si? ankietowani ze wsi i z miejscowo?ci, w których mieszka do 5 tys. osób – 22,1%.
– W wi?kszych miastach jest konkurencja, która sk?ania do proaktywnych dzia?a? marketingowych. Handel jest w wi?kszym stopniu zrzeszony oraz dominuj? du?e sieci handlowe, które odpowiednio zadba?y o komunikacj? spadku cen w?ród konsumentów – podkre?la dr ?uczak.
Natomiast spadku cen nie dostrzegaj? najcz??ciej osoby w wieku 36-55 lat (w?ród nich – 64,3%), z miesi?cznymi dochodami netto – 3000-4999 z? (65,6%) i z wykszta?ceniem ?rednim (63,6%). Z kolei patrz?c na wielko?? miejsca zamieszkania, mo?na stwierdzi?, ?e takiej zmiany nie do?wiadczaj? respondenci ze wsi i z miejscowo?ci licz?cych do 5 tys. mieszka?ców – 64,4%. Dalej s? ankietowani z o?rodków, w których mieszka od 5 tys. do 15 tys. osób – 63,1%.
– Najmniejsze miejscowo?ci z regu?y s? ubo?sze, a poziom ?ycia tam jest ni?szy. I nawet je?li ceny w tych o?rodkach troszk? spad?y, to mieszka?cy i tak niewiele mog? kupi?. Ponadto, w tych lokalizacjach jest najmniej sieci handlowych. Nie ma konkurencji mi?dzy tymi nisko cenowymi formatami, g?ównie dyskontami. Tam funkcjonuje raczej tradycyjny handel. I takie placówki musz? zarobi? na siebie. Je?li nawet obni?aj? ceny, to ruch ten jest praktycznie niezauwa?alny dla klientów – dodaje dr Fali?ski.
Ocena zmian
Respondenci, którzy zauwa?aj? spadek cen, najcz??ciej wskazuj?, ?e raczej nast?pi? on symbolicznie – 36%. I ta odpowied? jest wybierana przede wszystkim przez osoby w wieku 56-80 lat (w?ród nich – 43,4%), z wykszta?ceniem wy?szym (38%) i z miast licz?cych co najmniej 500 tys. mieszka?ców (44,9%).
– Spadek cen tylko w niewielkim stopniu b?dzie odczuwalny dla przeci?tnej rodziny. Obecna obni?ka VAT wyhamuje na jaki? czas wzrost cen. Jednak nie nale?y si? spodziewa?, ?e w tym roku nie b?dzie ju? podwy?ek. Sytuacja na rynku jest niepewna. Pot?guj? ten stan wysokie ceny surowców energetycznych i wahania kursów walutowych, co z kolei wp?ywa na to, ile p?acimy w sklepach za poszczególne towary. Do tego doszed? konflikt militarny na Ukrainie, który z pewno?ci? w nied?ugiej przysz?o?ci równie? skomplikuje sytuacj? na naszym rynku – analizuje ekspert z Grupy BLIX.
Na kolejnych miejscach w zestawieniu respondenci wskazali, ?e ceny spad?y w sposób niezadawalaj?cy (23,7%) i praktycznie niezauwa?alny dla ich portfeli (20,5%). Dalej pada?y stwierdzenia, ?e zmniejszy?y si? zadawalaj?co (12,7%) i wida? du?e ró?nice (3,6%). Wed?ug dr. Fali?skiego, powy?sze wyniki pokazuj?, ?e dzia?anie z VAT-em jest po prostu nieskuteczne i rozczarowuj?ce. Zreszt? nie mo?e by? inaczej, bo ruch zwi?zany z tym podatkiem nie jest w stanie zatrzyma? procesu makroekonomicznego kszta?towania cen. Tego nie zadekretuje si? administracyjnie, a z czym? takim mamy w?a?nie do czynienia.
