Op?ata reprograficzna to op?ata uiszczana w ramach rekompensaty za straty, które ponosz? w?a?ciciele praw autorskich do utworów za mo?liwo?? ich odtworzenia na tzw. prywatny u?ytek. Op?at? uiszczaj? producenci i importerzy sprz?tu mog?cego s?u?y? do kopiowania i odtwarzania tych?e utworów.
W Polsce op?ata reprograficzna funkcjonuje od lat, jednak pobierana jest od sprz?tów, które w pewnej cz??ci wysz?y z u?ytku, jak np. nagrywarka p?yt CD, zestawy wie?owe, magnetowidy. Obecnie jest pobierana w wysoko?ci do 3%, a uprawnione do jej pobierania s? organizacje zrzeszaj?ce artystów: ZAiKS, SAWP oraz ZPAV.
Zmiany
Rz?d planuje zmieni? zapisy ustawy dotycz?cej op?aty reprograficznej. Planowane jest zwi?kszenie ilo?ci sprz?tów, na jakie nak?adana jest op?ata. List? maj? zasili? m.in. komputery stacjonarne, przeno?ne, dyski SSD. Pocz?tkowo do listy by?y dodane smartfony, jednak po czasie zosta?y one usuni?te, przez co popularna nazwa op?aty “podatek od smartfonów” straci?a sens.
Poza tym, w planach rz?du jest zwi?kszenie wysoko?ci pobieranych op?at do najwy?ej 4%. Tutaj tak?e nast?pi?a zmiana. Pierwotnie mówi?o si? o 6% od warto?ci sprz?tu.
Zmieni? ma si? tak?e sposób pobierania op?aty. Zgodnie z nowym rozporz?dzeniem, za ?ci?galno?? op?aty reprograficznej ma by? odpowiedzialny urz?d skarbowy, wskazywany jako instytucja o wi?kszej skuteczno?ci ?ci?galno?ci op?at ni? organizacje zrzeszaj?ce artystów.
Zmianie ma ulec moment uiszczania op?aty reprograficznej. Obecnie obowi?zek uiszczenia op?aty to moment sprzeda?y sprz?tu. W nowym brzmieniu, op?ata reprograficzna ma obj?? “wprowadzenie na rynek krajowy”. To znaczy, ?e nie musi doj?? do sprzeda?y sprz?tu, aby powsta? obowi?zek uiszczenia op?aty. Op?ata obejmie wi?c leasing i dzier?aw?.
Nie tylko producenci i importerzy
Zgodnie z nowymi za?o?eniami ustawy reprograficznej, op?at? maj? uiszcza? nie tylko producenci i importerzy sprz?tu, ale tak?e podmioty, które tej definicji nie spe?niaj?. Oznacza to znaczne powi?kszenie liczby podmiotów, które b?d? mia?y obowi?zek uiszczenia op?aty, do których b?d? si? zalicza?y nawet osoby fizyczne, prowadz?ce dzia?alno?? gospodarcz?, które zakupi? sprz?t na w?asny u?ytek poza granicami Polski.
Op?ata, nie podatek
Rz?d sprzeciwia si? nazywaniu op?aty reprograficznej podatkiem, wskazuj?c na definicj? podatku jako daniny na rzecz bud?etu pa?stwa lub bud?etu samorz?du terytorialnego. Op?ata reprograficzna trafia do organizacji pozarz?dowych, dlatego nie mo?e by? nazwana podatkiem. Jednak warto zaznaczy?, ?e op?ata jest obowi?zkowa, nak?adana przez Pa?stwo, ma by? ?ci?gana przez urz?d skarbowy, a brak jej uiszczenia grozi na?o?eniem kary. Zatem z perspektywy suwerena op?ata jest podatkiem, poniewa? jej op?acenie niczym nie ró?ni si? od innych podatków p?aconych na codzie? przez obywateli, oprócz przeznaczenia. A przeznaczenie op?aty wywo?uje nie mniej kontrowersji ni? sam fakt poszerzenia zakresu op?aty reprograficznej.
Do kogo trafi? pieni?dze?
Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, które jest inicjatorem zmian w zakresie op?aty reprograficznej, chce, aby wp?ywy z op?aty by?y wy?sze i wspar?y polskich artystów, z których, wg danych ministerstwa, 30% zarabia poni?ej najni?szej krajowej. Jak wskazuje MKDNiS, wiele spo?ród nich pracuje w ramach umowy o dzie?o lub “na czarno”. Taka forma pracy uniemo?liwia op?acanie ZUS.
Ministerstwo w projekcie ustawy o zawodzie artysty proponuje, aby utworzony zosta? Fundusz Wsparcia Artystów Zawodowych, który b?dzie mia? na celu m.in. dop?acanie do sk?adek emerytalnych i zdrowotnych artystów. Fundusz ma zosta? zasilony przez zwi?kszone wp?ywy z op?aty reprograficznej, gwarantem dop?at ma by? bud?et pa?stwa. MKDNiS prognozuje, ?e wp?ywy z op?aty do organizacji zrzeszaj?cych artystów nie zmniejsz? si?.
Kontrowersje
Niew?tpliwie op?ata reprograficzna wywo?uje kontrowersje. Sprzeciwia si? jej przede wszystkim bran?a dystrybucji sprz?tu, która wprost mówi o tym, ?e nie poniesie nowych kosztów ze wzgl?du na niewielki poziom mar? na sprz?cie obj?tym op?at?. Oznacza to wprost wzrost cen sprz?tu, któremu z kolei sprzeciwiaj? si? konsumenci.
Najwi?kszym zarzutem dla op?aty reprograficznej w nowym brzmieniu jest pogorszenie sytuacji polskich dystrybutorów sprz?tu na rzecz zagranicznych podmiotów, które docelowo mog? skorzysta? na zmianach w op?acie reprograficznej w Polsce, o czym mówi samo Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu twierdz?c, ?e polscy importerzy nie mog? podnie?? cen w obawie przed ucieczk? polskich konsumentów do zachodnich konkurentów, o czym wi?cej tutaj: https://www.gov.pl/web/kulturaisport/oplata-reprograficzna-rekompensata-na-rzecz-uczciwej-kultury
Czytaj wi?cej o op?acie reprograficznej
Wi?cej na temat op?aty reprograficznej z perspektywy bran?y IT w programie W ogniu pyta?, gdzie go??mi Bartosza Martyka s?: Przemys?aw Ladra – Wiceprezes Zarz?du X-kom; Micha? Kanownik – Prezes Zwi?zku Cyfrowa Polska; Andrzej Przyby?o – Prezes Zarz?du AB S.A. oraz Wojciech Buczkowski – Prezes Zarz?du Komputronik S.A. w restrukturyzacji.
