W obliczu globalnych wyzwa?, takich jak technologiczna rywalizacja mi?dzy Chinami a Stanami Zjednoczonymi, Polska stoi przed konieczno?ci? zdefiniowania swojej pozycji na mi?dzynarodowej arenie AI. W rozmowie z dr hab. Piotrem Sankowskim, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego i prezesem IDEAS NCBR, omawiamy tematy dotycz?ce przysz?o?ci sztucznej inteligencji, startupów i innowacji w Polsce. Dr Sankowski podkre?la, ?e mimo istniej?cych barier, takich jak ograniczone finansowanie czy “wieczne startupy”, istniej? szanse na rozwój i komercjalizacj? innowacyjnych technologii.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Zastanawiaj?c si? nad tematem tej rozmowy, oczywi?cie w pierwszej kolejno?ci na my?l przysz?y mi tematy startupów oraz interakcji mi?dzy nauk? a biznesem w Polsce. Komentowany równie? szeroko temat sztucznej inteligencji wydaje si? by? kluczowy. Jednak dostrzegam równie? miejsce dla dyskusji na temat geopolityki, poniewa? uwa?am, ?e trudno jest szeroko omawia? tematyk? AI bez uwzgl?dnienia aspektów geopolitycznych. Jestem ciekaw pana opinii w tej kwestii.
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Oczywi?cie, z pewno?ci? znajdujemy si? w pewnym oddaleniu od g?ównego nurtu, zarówno z powodu trwaj?cych od kilku lat zmian w ?rodowisku politycznym, jak i innych czynników. Mam nadziej?, ?e ta sytuacja ulegnie zmianie dzi?ki inicjatywom Ministra Cyfryzacji. Licz? równie?, ?e sztuczna inteligencja zyska na znaczeniu w polskiej nauce.
“Przede wszystkim jednak pozycja Polski na mi?dzynarodowej scenie AI jest s?absza z powodu braku inwestycji finansowych, które standardowo wspieraj? startupy w innych krajach.”
Przede wszystkim jednak pozycja Polski na mi?dzynarodowej scenie AI jest s?absza z powodu braku inwestycji finansowych, które standardowo wspieraj? startupy w innych krajach. Startup poszukuj?cy inwestycji w Polsce zwykle znajduje znacznie mniej kapita?u, nawet 10-krotnie, ni? analogiczne projekty w Stanach Zjednoczonych czy w Europie Zachodniej. Taka dysproporcja finansowa sprawia, ?e rywalizacja na rynku mi?dzynarodowym staje si? wyj?tkowo trudna.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Czy realistyczne jest pojawienie si? w Polsce postaci na miar? Billa Gatesa, wizjonera zdolnego stworzy? firm? porównywaln? z Microsoftem, w ?wietle obietnic i polityki rz?du Mateusza Morawieckiego?
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Realizacja takiego scenariusza wydaje si? ma?o prawdopodobna, bior?c pod uwag? dotychczasowe do?wiadczenie, to w Polsce cz?sto ko?czy si? na obietnicach, np. takich jak plany dotycz?ce elektrycznych samochodów, które okaza?y si? nierealne. Zastanawia mnie, na jakiej podstawie formu?owane by?y te zapowiedzi i jak one by?y kszta?towane. Obecna retoryka, nowej administracji, wydaje si? by? równie? prowadzona z wielkim rozmachem, co rodzi pewne obawy. Na przyk?ad, wizja przedstawiona na stronie aidla.pl sugeruje, ?e mamy sta? si? ?wiatow? pot?g?, co budzi pytania o realizm takich deklaracji. Fajnie jakby za takimi deklaracjami posz?y zapowiedzi realnych dzia?a?.
Istnieje równie? problem z naszym podej?ciem do nauki i innowacji. W Polsce mamy tendencj? do przeceniania naszych osi?gni??, jak w przypadku grafenu, oczekuj?c, ?e ka?de z nich b?dzie prze?omowe i zyska globalnie uznanie. Taka perspektywa rzadko jest jednak konfrontowana z mi?dzynarodowymi standardami, co utrudnia realistyczn? ocen? naszego miejsca w ?wiecie nauki i innowacji. Poprawa tej sytuacji wymaga?aby realistyczniejszego spojrzenia na nasze mo?liwo?ci i osi?gni?cia.
Ministerstwo Cyfryzacji podj??o kroki w tym kierunku, anga?uj?c ekspertów z mi?dzynarodowym do?wiadczeniem, aby pomogli oceni? nasz? sytuacj? z szerszej perspektywy. Takie podej?cie jest widoczne równie? w dzia?alno?ci IDEAS NCBR, gdzie staramy si?, aby Rada Naukowa oceniaj?ca badania mia?a mi?dzynarodowy sk?ad. D??yli?my do tego, aby wi?kszo?? cz?onków pochodzi?a z zagranicy, co ma zapewni? globalne spojrzenie na prowadzone u nas innowacje i badania. Zmiana mentalno?ci w kierunku otwarto?ci na mi?dzynarodow? ocen? i wspó?prac? wydaje si? kluczowa dla przysz?ego sukcesu w dziedzinie nauki i innowacji.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Obserwujemy obecnie technologiczn? rywalizacj? mi?dzy Chinami a Stanami Zjednoczonymi. W jakim miejscu znajduje si? Polska w tym wy?cigu, szczególnie w kontek?cie sztucznej inteligencji?
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Mam nadziej?, ?e podj?te zostan? strategiczne dzia?ania, aby Polska w ogóle zaistnia?a na globalnej mapie sztucznej inteligencji w znacz?cy sposób. Jak wcze?niej wspomnia?em, jeste?my obecnie na marginesie – polscy naukowcy rzadko s? widoczni na mi?dzynarodowej scenie w dziedzinie AI, a publikacje na presti?owych konferencjach s? wci?? nieliczne. Musimy wi?c podj?? wysi?ki, by zwi?kszy? nasz? widoczno??.
Polska stoi przed powa?nymi wyzwaniami, równie? w obszarze startupów, z których wiele przenosi si? za granic? w poszukiwaniu lepszego finansowania. Przyk?adowo, za?o?yciele ElevenLabs tworz? swoj? firm? poza Polsk?. Powinni?my zatem walczy? o to, by tworzy? korzystne warunki dla rozwoju tych przedsi?wzi?? w kraju. Póki co, jeste?my daleko za liderami.
“Polska stoi przed powa?nymi wyzwaniami, równie? w obszarze startupów, z których wiele przenosi si? za granic? w poszukiwaniu lepszego finansowania.”
Nadchodz? jednak zmiany. Na przyk?ad IDEAS NCBR zyskuje mi?dzynarodowe uznanie, jeste?my cz?onkiem sieci ELLIS, co ?wiadczy o naszym wk?adzie w rozwój europejskiego ekosystemu AI. Dzi?ki tej wspó?pracy b?dziemy mogli aktywniej uczestniczy? w pozyskiwaniu grantów w ramach projektów UE, korzysta? z wymian akademickich na wi?ksz? skal? – to wymierne korzy?ci, które w perspektywie d?ugoterminowej poprawi? sytuacj?.
Niemniej, je?li poziom finansowania bada? nad AI pozostanie niezmieniony, nadal b?dziemy pozostawa? na peryferiach. Konieczne s? wi?ksze inwestycje pa?stwowe w infrastruktur? i badania. Powo?anie rz?dowej agencji z bud?etem porównywalnym do takich jak np. NCBiR mog?oby znacz?co poprawi? nasz? pozycj?. Umo?liwi to Polsce zaj?cie znacz?cego miejsca w gronie liderów w Europie i skuteczne wspó?tworzenie europejskiego systemu innowacji w dziedzinie AI.
Polska jednak nie ma szans na samodzielne konkurowanie z takimi gigantami jak USA czy Chiny. Chiny inwestuj? ogromne ?rodki w badania, podobnie prywatne firmy w Stanach Zjednoczonych. Europa mo?e konkurowa? na tym poziomie, ale wymaga to zdecydowanych dzia?a? rz?dowych i mi?dzynarodowej wspó?pracy.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Jakie s? kluczowe innowacje technologiczne wspierane przez IDEAS NCBR?
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: IDEAS NCBR skupia si? przede wszystkim na adresowaniu fundamentalnej s?abo?ci polskiego systemu naukowego, która dotyka szczególnie informatyków. Mamy problem z ich kszta?ceniem na etapie studiów doktoranckich. Oferta finansowa studiów doktoranckich jest nieatrakcyjna w porównaniu z tym, co oferuje rynek pracy, co sprawia, ?e niewiele osób decyduje si? na pe?noetatow? karier? naukow?.
Trudno oczekiwa?, ?e kto? po?wi?ci swoje ?ycie nauce, anga?uj?c si? w badania na pe?en etat za bardzo niskie wynagrodzenie.
Rzeczywiste innowacje i wysokiej jako?ci badania wymagaj? pe?nego zaanga?owania i czasu. Je?li nie zreformujemy doktoratów i nie umo?liwimy m?odym naukowcom skupienia si? na badaniach trudno w przysz?o?ci oczekiwa? spektakularnych rezultatów.
Pierwszym krokiem do generowania innowacji i tworzenia startupów AI jest wykszta?cenie odpowiednich ludzi. Dotychczas w Polsce etap wczesnej kariery naukowej nie by? odpowiednio wspierany. Ambitni ludzie cz?sto nie mieli mo?liwo?ci rozwoju z powodu barier finansowych i braku dost?pu do interesuj?cych projektów oraz wsparcia ze strony uznanych naukowców.
Sytuacja ta jest szczególnie trudna w informatyce, gdzie ró?nica w wynagrodzeniach mi?dzy nauk? a przemys?em jest ogromna, a praca w przemy?le cz?sto oferuje równie interesuj?ce projekty.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Czy nie jest tak, ?e firmy, które chc? wprowadzi? jaki? nowy innowacyjny produkt czy us?ug? na rynek funkcjonuj? od dotacji do dotacji? Jest kilka takich projektów w Polsce, które mog?y odnie?? sukces. Natomiast zarz?dy tych startupów silnie skupia?y si? na pozyskiwaniu dotacji, zamiast na komercjalizacji. Po jakim? czasie na przyk?ad ameryka?skie firmy tworzy?y podobn? technologi?, i te przedsi?biorstwa by?y w stanie du?o szybciej wprowadzi? produkt na rynek, odnosz?c przy tym sukces. U nas w tym czasie pionierzy – firmy, które jako pierwsze podj??y prób? wprowadzenia tych technologii na rynek, wiecznie boryka?y si? z problemami.
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR:To skomplikowana kwestia. Zgadzam si?, ?e istnieje problem z tzw. “wiecznymi startupami” w Polsce, gdzie dla niektórych firm celem nie jest stworzenie innowacyjnego produktu, lecz zdobycie kolejnej dotacji. Jest to pewnego rodzaju mentalny problem, poniewa? brakuje osób zdolnych do przeprowadzenia startupów przez proces badawczy do etapu komercjalizacji. Przej?cie to wymaga innej wiedzy, kompetencji, nastawienia i pe?nego zaanga?owania.
Wiele innowacyjnych projektów, o których Pan mówi, to cz?sto dodatkowe zadania dla akademików lub firmy, które skupiaj? si? wy??cznie na rozliczaniu dotacji. Musimy zmieni? podej?cie ludzi do innowacji, promuj?c zasad? “fail fast” – szybkie doprowadzenie pomys?ów do etapu, gdzie mog? by? testowane na rynku i weryfikowane przez klientów.
“Wiele innowacyjnych projektów (…) to cz?sto dodatkowe zadania dla akademików lub firmy, które skupiaj? si? wy??cznie na rozliczaniu dotacji.”
W Polsce panuje przekonanie, ?e innowacje powinny by? zarz?dzane przez ekspertów, a decyzje o nowych projektach powinny podejmowa? rady lub agencje. Potrzebujemy zmiany sposobu my?lenia, aby innowacje finansowane przez nas by?y jak najszybciej wprowadzane na rynek i przez niego weryfikowane. W Dolinie Krzemowej innowacje s? szybko konfrontowane z inwestorami i rynkiem ju? na wczesnym etapie, a kolejne rundy finansowania zale?? od realnej sprzeda?y produktu.
W Polsce nie adaptujemy tego modelu m.in. z powodu ?atwego dost?pu do ?rodków pa?stwowych i przekonania, ?e projekty nie mog? si? nie powie??. Wierzymy zbyt d?ugo w s?owa naukowców o warto?ci ich innowacji, zamiast pozwoli? na ich weryfikacj? przez rynek. Musimy nauczy? si? akceptowa? negatywny feedback rynkowy, zamyka? nieudane projekty i wykorzystywa? t? wiedz? do tworzenia lepszych rozwi?za?, bardziej dopasowanych do realnych potrzeb.
“W Dolinie Krzemowej innowacje s? szybko konfrontowane z inwestorami i rynkiem ju? na wczesnym etapie, a kolejne rundy finansowania zale?? od realnej sprzeda?y produktu.”
Bartosz Martyka, BrandsIT: Czy problem mo?e wynika? z braku umiej?tno?ci pracy zespo?owej? Mo?na zada? pytanie, czy Wo?niak potrzebowa? Jobsa, czy Jobs Wo?niaka. W Polsce wydaje si? powszechne przekonanie, ?e ka?dy chce lub powinien pe?ni? rol? lidera – Wo?niak musi by? jednocze?nie Jobsem, a Jobs Wo?niakiem. Wydaje mi si?, ?e ??czenie tych dwóch ról jest niemo?liwe, nie tylko z psychologicznego punktu widzenia. Osoba tworz?ca technologi? i osoba zajmuj?ca si? jej sprzeda?? musz? przyj?? ró?ne podej?cia.
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Zgadzam si? z Pana punktem widzenia. Innowator, odpowiedzialny za tworzenie technologii, cz?sto nie powinien zajmowa? si? jej sprzeda??. Przywo?uje to s?ynne wyst?pienie Steve’a Jobsa, w którym odpowiada na nieco krytyczne pytanie, podkre?laj?c, ?e nie pyta “wo?niaków” o to, jakie maj? technologie, poniewa? ci nie rozumiej? potrzeb klientów. Potrzeby rynku powinny kszta?towa? produkt, a in?ynierowie cz?sto nie s? w stanie w?a?ciwie prowadzi? dialogu z rynkiem ani przewidzie? jego potrzeb.
“Innowator, odpowiedzialny za tworzenie technologii, cz?sto nie powinien zajmowa? si? jej sprzeda??.”
Cz?sto nadmiernie skupiamy si? na twórcach technologii, zamiast na tych, którzy j? sprzedaj?. Jak Pan wspomnia?, pomys?y na startupy pojawiaj? si? na ca?ym ?wiecie, nie tylko w Polsce. Grafen, na przyk?ad, nie jest odkryciem wy??cznie polskim; powsta? w wielu miejscach. Sukces komercjalizacji technologii zale?y od procesu sprzeda?y i osób, które nawi?zuj? kontakt z rynkiem.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Problem polega na tym, ?e o?rodki naukowe finansowane s? z bud?etu pa?stwa i w pewnym sensie w?asno?? intelektualna nale?y do pa?stwa. W USA sytuacja wydaje si? inna.
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: W rzeczywisto?ci, w wielu miejscach przepisy s? bardziej restrykcyjne ni? w Polsce. Polskie prawo jest stosunkowo liberalne, szczególnie w porównaniu z prawem ameryka?skim.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Chodzi mi o Stany Zjednoczone.
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: W Polsce prawo pracy jest bardziej liberalne ni? w USA. Nasze prawo mo?na porówna? do tego jakie jest w najbardziej liberalnej pod tym wzgl?dem Kalifornii, tzn. realnie nie ma u nas mo?liwo?ci wprowadzania zakazu konkurencji w umowach o prac?. W Polsce mamy tak?e bardziej elastyczne zasady pod wzgl?dem w?asno?ci intelektualnej (IP). W USA cz?sto jakikolwiek wytwór intelektualny pracownika akademickiego, niezale?nie od tego czy tworzy co? w godzinach pracy na uczelni czy poza nimi, nale?y do uczelni. W Polsce sytuacja jest inna. Jako pracownik uczelni, mog? anga?owa? si? w dodatkowe projekty poza jej murami..To restrykcyjne podej?cie w USA mo?e zmusza? naukowców do podejmowania decyzji o odci?ciu si? od uczelni, aby móc rozwija? w?asne projekty. Liberalne prawo dotycz?ce IP w Polsce i w Europie umo?liwia równoczesne prowadzenie projektów naukowych i komercyjnych. Sam mia?em tak? mo?liwo??.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Zgadzam si? z Pana punktem widzenia dotycz?cym perspektywy naukowców. Jednak, je?li chodzi o wprowadzenie wyników bada? na rynek i ich komercjalizacj?, sytuacja wydaje si? by? inna. Przyk?ad z grafenem pokazuje, ?e polski naukowiec opracowa? najta?sz? metod? produkcji grafenu, jednak projekt ten nie zosta? skutecznie skomercjalizowany przez w?adze. Zostali?my wyprzedzeni przez innych, podczas gdy w sektorze prywatnym prawdopodobnie nast?pi?aby szybsza monetyzacja.
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: To w?a?nie mówi?em. To rynek, a nie np. pa?stwo powinno weryfikowa? innowacje. Ca?kowicie si? z tym zgadzam.
“To rynek, a nie np. pa?stwo powinno weryfikowa? innowacje.”
Bartosz Martyka, BrandsIT: Jakie sukcesy osi?gn??o IDEAS NCBR do tej pory?
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Po pierwsze, potrzeba istnienia naszej inicjatywy zosta?a dostrze?ona przez ?rodowiska akademickie, co zaowocowa?o podpisaniem 11 umów ze szko?ami doktorskimi. W ramach tych porozumie? wspó?pracujemy nad prowadzeniem programów doktorskich skoncentrowanych na sztucznej inteligencji, co znacz?co zwi?kszy?o liczb? doktorantów w tej dziedzinie.
M?odzi ludzie w pe?ni po?wi?caj? si? badaniom w tym obszarze, co przek?ada si? na wzrost liczby publikacji na presti?owych konferencjach mi?dzynarodowych takich jak NeurIPS czy ICLR. Liczba tych publikacji ro?nie, a oczekujemy, ?e trend ten utrzyma si? w nadchodz?cych latach.
Nasza obecno?? jest równie? zauwa?alna na arenie mi?dzynarodowej. Przy IDEAS NCBR powsta? ELLIS Unit Warsaw, pierwszy oddzia? sieci ELLIS w Polsce. To wymaga?o spe?nienia wysokich standardów naukowych, które zosta?y pozytywnie zweryfikowane przez sie?, otwieraj?c nam drog? do rekrutacji doktorantów na poziomie europejskim.
Uda?o nam si? równie? zainicjowa? kilka projektów z potencja?em komercyjnym. Pracujemy nad ich rozwojem, aby wkrótce mog?y one zaistnie? na rynku jako spó?ki córki IDEAS NCBR. To s? pierwsze kroki w kierunku komercjalizacji technologii rozwijanych pod naszym patronatem. Trzeba jednak pami?ta?, ?e proces ten jest czasoch?onny i mimo ?e IDEAS NCBR istnieje dopiero od trzech lat, pierwszy okres dzia?alno?ci po?wi?cili?my na organizacj? i rozwój bada? naukowych.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Jakie b?d? d?ugoterminowe efekty waszej dzia?alno?ci dla Polski?
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Uwa?am, ?e najistotniejszym skutkiem b?dzie wykszta?cenie nowej generacji innowatorów skupionych na sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej, którzy znajd? swoje miejsce poza strukturami IDEAS NCBR. Nie kszta?cimy ich wy??cznie dla naszych potrzeb, ale zgodnie z modelem zachodnim, gdzie wi?kszo?? absolwentów studiów doktoranckich wchodzi na rynek pracy poza akademi?.
“Najistotniejszym skutkiem b?dzie wykszta?cenie nowej generacji innowatorów skupionych na sztucznej inteligencji i ekonomii cyfrowej, którzy znajd? swoje miejsce poza strukturami IDEAS NCBR.”
Ci absolwenci b?d? dysponowa? g??bok? wiedz? o sztucznej inteligencji i nowych technologiach, co umo?liwi im prowadzenie zaawansowanych bada? naukowych w ró?nych instytucjach lub zak?adanie innowacyjnych firm i wspó?tworzenie przemys?owych innowacji. Oczekujemy, ?e ten wp?yw b?dzie mia? istotne znaczenie, stanowi?c zmian?, której dotychczas nie obserwowali?my w Polsce.
W przesz?o?ci polskie uczelnie wykszta?ci?y wybitnych naukowców, ale wielu z nich wyjecha?o za granic?. W ostatnich latach obserwujemy spowolnienie w liczbie kszta?conych specjalistów, co doprowadzi?o do pokoleniowej luki w?ród naukowców. Nie chodzi tylko o informatyków czy programistów, ale o naukowców w szerokim zakresie. Liczymy, ?e IDEAS NCBR skutecznie wype?ni t? luk?, przyczyniaj?c si? do tworzenia nowych, interesuj?cych rozwi?za? zarówno w nauce, jak i w przemy?le.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Jakie plany ma IDEAS NCBR dotycz?ce wsparcia sektora IT w Polsce?
dr hab. Piotr Sankowski, prof. UW, prezes IDEAS NCBR: Nasze plany wsparcia dla sektora IT opieraj? si? na otwarto?ci na wspó?prac?. Ju? teraz wspó?dzia?amy z ró?nymi instytucjami, zarówno publicznymi, jak i prywatnymi. Z naszej strony anga?ujemy naukowców, a ze strony naszych partnerów cz?sto s? to programi?ci oraz osoby z naukowym podej?ciem, które aspiruj? do tworzenia innowacyjnych i unikatowych produktów. Wspó?praca ta opiera si? na potrzebie wsparcia w zakresie nowoczesnych technologii, gdzie zaanga?owanie do?wiadczonych naukowców, ?ledz?cych globalne innowacje, jest kluczowe.
“Nasze plany wsparcia dla sektora IT opieraj? si? na otwarto?ci na wspó?prac?. Ju? teraz wspó?dzia?amy z ró?nymi instytucjami, zarówno publicznymi, jak i prywatnymi.”
Realizujemy kilka takich wspó?prac, w tym bardziej znane projekty, jak wspó?praca ze Stra?? Ochrony Kolei, gdzie wspieramy ich w implementacji nowych systemów zarz?dzania bezpiecze?stwem z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. S? równie? inne, mniej medialne projekty, o których rzadziej wspominamy publicznie, skupiaj?c si? na ich efektywno?ci i konkretnych rezultatach, a nie na promocji tych dzia?a?.
Bartosz Martyka, BrandsIT: Bardzo dzi?kuj? za rozmow?.
Piotr Sankowski – Prezes IDEAS NCBR – jest profesorem w Instytucie Informatyki na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 2009 r. otrzyma? habilitacj?, a w 2005 r. doktorat z informatyki. Jego zainteresowania badawcze koncentruj? si? na problemach praktycznego wykorzystania algorytmów, poczynaj?c od zastosowa? ekonomicznych, poprzez ucz?ce si? struktury danych, na równoleg?ych algorytmach dla data science ko?cz?c. W 2009 r. Piotr Sankowski otrzyma? tak?e doktorat z fizyki w dziedzinie teorii cia?a sta?ego. Jest pierwszym Polakiem, który otrzyma? cztery granty Europejskiej Rady ds. Bada? Naukowych (ERC – European Research Council): ERC Starting Independent Researcher Grant (2010), ERC Proof of Concept Grant (2015, 2023), ERC Consolidator Grant (2017). Jest równie? wspó?za?o?ycielem spin-offu MIM Solutions.
