Open source, czyli otwarte oprogramowanie rozwijane przez spo?eczno?ci, obchodzi w tym roku swoje 21-lecie. Cho? na pocz?tku kojarzony by? g?ównie ze s?abo dzia?aj?cymi pakietami biurowymi i nie wró?ono mu sukcesu, z czasem zyska? zwolenników, a jego globalna warto?? ma – wed?ug prognoz – osi?gn?? w 2022 r. kwot? nawet 32,95 mld. dolarów. Ma?o kto wie, ale obecnie programi?ci pracuj?cy nad rozwojem nowych aplikacji nawet w 80-90 proc. bazuj? na otwartych komponentach. Z kompletnych rozwi?za?, zaprojektowanych w duchu „wolnego oprogramowania”, korzystaj? dzi? tak?e np. administracje Rzymu czy Barcelony. A ?wiadomie lub nie z oprogramowania typu open source korzystamy wszyscy. Jak jednak pokazuje badanie OVH – mimo ?e polscy programi?ci s? ?wiadomi zalet rozwi?za? open source, to osoby decyzyjne w a? co pi?tym polskim przedsi?biorstwie s? nadal na nie oboj?tne lub ich nie?wiadome.
Open source, czyli know-how wystawione na kradzie?
Nazw? „open source” okre?lamy oprogramowanie, którego kod ?ród?owy jest udost?pniony do powszechnego u?ytku, dzi?ki czemu mog? nad nim pracowa? programi?ci z ca?ego ?wiata. Do powstania tej filozofii przyczyni?o si? ponad dwie dekady temu upublicznienie przez firm? Netscape kodu ?ród?owego bardzo popularnej przegl?darki internetowej Netscape Navigator. To by? prawdziwy wstrz?s. W tamtych czasach bowiem du?e firmy trzyma?y kody swoich sztandarowych rozwi?za? pod kluczem, pilnie strzeg?c przed konkurencj? i przest?pcami. Pocz?tkowe obawy o ujawnianie swojego know-how stopniowo jednak mala?y. Stopniowo do grona wspieraj?cego open source zacz?li do??cza? tak?e inni globalni gracze, w??czaj?c do wspólnej puli, jak OVH, autorskie patenty. Trend ten wci?? jest rozwojowy i niedawno jeden z gigantów uwolni? oko?o 60 tysi?cy patentów zwi?zanych z Linuksem.
Koncepcji open source uda?o si? w ci?gu dwóch dekad rozkwitn??, poniewa? okaza?o si?, ?e zalet spo?eczno?ciowego opracowywania oprogramowania jest znacznie wi?cej ni? wad. W efekcie, za po?rednictwem samego GitHub’a i w samym tylko 2018 roku, nad setkami tysi?cy projektów pracowa?y ponad 24 miliony programistów z ponad 200 krajów. Niektóre z tych projektów s? dopracowywane do ko?ca, a cz??? s?u?y jako element sk?adowy wi?kszych lub bardziej zaawansowanych rozwi?za?. Dzi?ki open source powsta?o ponadto wiele popularnych programów, takich jak pakiet biurowy LibreOffice, legendarny edytor grafiki GIMP czy najpopularniejszy darmowy edytor audio – Audacity. Prace na otwartym kodzie doprowadzi?y te? do powstania systemu operacyjnego Ubuntu oraz elementów innego – Android OS, z którego korzysta oko?o 2 miliardów u?ytkowników smartfonów. Wreszcie przyj??o si? uwa?a?, ?e open source jest jednym z motorów rozwoju innowacji w IT.
Otwarte oprogramowanie, niesko?czone mo?liwo?ci
Open source to jednak nie tylko aplikacje dla konsumentów. Otwarte oprogramowanie to przede wszystkim spektrum niesko?czonych mo?liwo?ci rozwoju kodu ?ród?owego przez programistów w skali globalnej. Z rodowodem otwartego oprogramowania funkcjonuje wi?c te? bardzo wiele krytycznych obecnie rozwi?za? IT. Obecnie korzystanie z otwartego oprogramowania deklaruje a? 9 na 10 polskich firm z sektora technologii. Jak pokaza?o badanie przeprowadzone przez OVH – specjali?ci, in?ynierowie i osoby zarz?dzaj?ce projektami IT najwi?kszych przewag open source upatruj? w niskich kosztach zakupu i utrzymania tego typu rozwi?za?. Doceniaj? te? niezale?no?? od wielkich dystrybutorów, a tak?e elastyczno?? w tworzeniu oprogramowania na w?asne potrzeby.
W?a?nie ta ostatnia zdaje si? przemawia? najg?o?niej do innowatorów IT. Open source dostarcza bowiem doskona?e, ?atwo dostosowywalne komponenty do budowy w?asnych, oryginalnych rozwi?za?. Kto? opar? na otwartym oprogramowaniu mobilny system operacyjny, kto? inny rozwi?zania cloud.
Jak mówi Robert Paszkiewicz, dyrektor sprzeda?y OVH Polska: open source to model, który si? nie starzeje, dlatego jest tak?e g??boko wpisany w DNA firmy OVH. Opieramy na nim m.in. nasz? chmur? publiczn? czy us?ug? zarz?dzania kontenerami. Lata praktyki pokazuj?, ?e moc tkwi w kooperacji i wspó?dzieleniu wiedzy, dlatego ch?tnie w??czamy si? w dzia?ania propaguj?ce ruch na rzecz otwartego programowania. Wierzymy, ?e to podej?cie definiuje przysz?o?? innowacji IT.
Otwarty, czyli niebezpieczny?
Idea open source ma te? jednak grono przeciwników. Jednym z argumentów, który cz?sto pojawia si? w ustach krytyków jest ten, ?e otwarto?? mo?e u?atwia? hakowanie. Jak t?umaczy Robert Paszkiewicz, OVH: Ju? samo s?owo „otwarty” mo?e sugerowa?, ?e kod dost?pny do wgl?du dla ka?dego ?atwo mo?e sta? si? po?ywk? tak?e dla przest?pców. W praktyce jednak to w?a?nie w otwarto?ci tkwi si?a open source – dzi?ki temu, ?e kod jest wci?? rozwijany i maj? do niego dost?p u?ytkownicy z ca?ego ?wiata, a nie tylko zamkni?ta grupa programistów, jak ma to miejsce w przypadku rozwi?za? komercyjnych. Wszelkie luki mog? zosta? ?atwiej znalezione i – co za tym idzie – szybciej za?atane. Nie jest tak?e prostym wprowadzenie tzw. „backdoor’a” (luka w zabezpieczeniach systemu utworzona umy?lnie w celu pó?niejszego wykorzystania) w?a?nie z uwagi na monitoring wielu osób.
Jako najpowa?niejsz? wad? otwartego oprogramowania ankietowani przez OVH wymienili brak gwarancji profesjonalnego wsparcia technicznego – sytuacja ta jednak odchodzi do lamusa. Pocz?tkowo u?ytkownicy open source rzeczywi?cie mogli liczy? g?ównie na pomoc spo?eczno?ci, co jednak sukcesywnie zmienia si? wraz z anga?owaniem si? w ruch otwartego oprogramowania du?ych korporacji. Niektórzy z zapytanych przez OVH jako wad? open source wymieniali tak?e problemy z kompatybilno?ci? wsteczn?.
Zamkni?ci na otwarte, zamkni?ci na przysz?o??
Jak pokazuj? do?wiadczenia z ca?ego ?wiata, oprogramowanie bazuj?ce na wolnej licencji to ju? rzeczywiste poligony do?wiadczalne, generuj?ce impuls rozwojowy dla takich kluczowych ga??zi, jak data science czy uczenie maszynowe (przyk?adowo na GitHub’ie znajduje si? ju? 295 repozytoriów). Jak natomiast wynika z bada? OVH, polskie firmy IT wci?? stroni? od korzystania z open source, i to kieruj?c si? powielanymi, stereotypowymi argumentami – prawie 19 proc. zapytanych przez OVH specjalistów IT uwa?a, ?e firma, w której pracuje, nie korzysta w sposób ?wiadomy z tego modelu. Wiele jest wi?c jeszcze do zrobienia.
