Konferencja Premiera Mateusza Morawieckiego z 2 czerwca br. na temat Polskiego ?adu przynios?a nowe wskazówki odno?nie zmiany zasad opodatkowania jednoosobowych dzia?alno?ci gospodarczych od 2022 roku. Z zapowiedzi wynika, ?e promowan? przez rz?dz?cych form? opodatkowania zarobków przedsi?biorców podatkiem PIT b?dzie rycza?t.
Pierwsze przes?anki pojawi?y si? na pocz?tku tego roku – 1 stycznia 2021 zacz??y obowi?zywa? nowe przepisy dotycz?ce rycza?tu. Znacznie rozszerzono katalog zawodów, które mog? korzysta? z takiej formy opodatkowania, zwi?kszy? si? te? limit przychodów, do których mo?na j? stosowa? (od 2021 roku to 2 mln euro). Jednocze?nie obni?ono stawki dla niektórych grup.
Na konferencji Premier Morawiecki wyra?nie zaakcentowa? korzy?ci z opodatkowania rycza?tem. Z pewnymi argumentami mo?na polemizowa? – jak cho?by tymi o pozbyciu si? przez firmy „bólu g?owy” zwi?zanego z fakturami kosztowymi i kwestionowaniem ich przez urz?d podatkowy. Wi?kszo?? przedsi?biorców oprócz PIT i ZUS rozlicza bowiem podatek VAT, dla którego faktura kosztowa nadal b?dzie wa?na. Rycza?t rzeczywi?cie upraszcza rozliczenie podatku PIT. Jest te? bardziej przewidywalny pod k?tem planowania przep?ywów podatkowych, zw?aszcza dla firm, których zarobki s? powtarzalne. Zmniejsza si? wi?c ryzyko szukania kosztów „na si??”. Wszystkie te elementy nie s? jednak nowo?ci? i nie wynikaj? z za?o?e? Polskiego ?adu.
Zapowied? obni?ki stawek zach?t? dla przedsi?biorców
Tym, co od roku 2022 mo?e sk?oni? przedsi?biorców do uznania rycza?tu za najkorzystniejsz? form? opodatkowania podatkiem PIT, jest zapowied? kolejnego obni?enia stawek. Premier wskaza? m.in., ?e dla podatników p?ac?cych aktualnie 17% rycza?tu stawka obni?y si? do poziomu 14%. Zyska wi?c szeroko rozumiana grupa tzw. wolnych zawodów: lekarzy, ksi?gowych, prawników, architektów itp. Dla osób pracuj?cych w sektorze kreatywnym, marketingowym, twórczym czy innowacyjnym nowa stawka ma zosta? obni?ona z obecnych 15% na 12%.
Rycza?t mo?e sta? si? najcz??ciej wybieran? przez firmy form? opodatkowania PIT. Rodzi si? jednak pytanie, czy b?dzie to faktyczna korzy??, czy wybór tzw. „mniejszego z?a”. Rycza?t b?dzie si? przedsi?biorcom op?aca?, je?eli nie zmieni si? sposób ustalania dla niego sk?adki zdrowotnej. Wydaje si? to jednak ma?o prawdopodobne. Wi?ksze s? szanse na wprowadzenie rozwi?zania po?redniego: zostawienie sk?adki zdrowotnej w formie wy?szej ni? obecnie sta?ej kwoty, której nie mo?na odliczy? od podatku. Dzi? sk?adk? oblicza si? na podstawie 75% ?redniego miesi?cznego wynagrodzenia w sektorze przedsi?biorstw z IV kwarta?u poprzedniego roku. Po zmianach punktem odniesienia by?oby 100%.
Przy takich za?o?eniach w roku 2021 sk?adka zdrowotna wzros?aby z 381,81 z? do ok. 509 z?. Podwy?ka by?aby jednak realnie du?o wy?sza przez brak mo?liwo?ci odliczenia sk?adki od podatku PIT. Faktyczny miesi?czny wzrost obci??enia daninami publicznymi wynosi?by nie 127, ale ok. 456 z? (127 z? podwy?ki plus 328,78 z? jako cz??? sk?adki odliczanej dot?d od PIT). Takie rozwi?zanie dlarozliczaj?cych si? liniowo lub na zasadach ogólnych mo?e ograniczy? wzrost p?aconych danin, ale go nie wyeliminuje.
Komu rycza?t obni?y podatki?
Dla niektórych bran? pomimo wzrostu sk?adki zdrowotnej ??czne obci??enie mog?oby nawet spa??. Za przyk?ad mo?e pos?u?y? programista z przychodami 18 000 z? netto miesi?cznie, który rozlicza si? 15% rycza?tem i op?aca „du?y ZUS” z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (??cznie 998,37 z? sk?adek spo?ecznych, które pomniejsz? podstaw? opodatkowania).
Wed?ug dotychczasowych zasad przedsi?biorca zap?aci w 2021 roku 2 603,27 z? z tytu?u PIT i sk?adki zdrowotnej: (18 000-998,37) x 15% – 328,78 + 381,81. Po obni?ce rycza?tu z 15% do 12%, podwy?ce sk?adki zdrowotnej do 509,08 z? i braku mo?liwo?ci jej odliczenia zap?aci?by natomiast 2 548,28 z? miesi?cznie: (18 000-998,37) x 12% + 509,08. W przypadku tej grupy podatników im wy?szy przychód, tym wi?ksza b?dzie oszcz?dno?? na rycza?cie.
Jakie by?yby konsekwencje powi?zania rycza?tu z przychodem?
Sytuacja by?aby dla firm znacznie mniej korzystna, gdyby po zmianach w roku 2022 sk?adk? zdrowotn? przy rycza?cie wyliczano podobnie jak przy podatku liniowym i zasadach ogólnych. Nadal nie wiadomo, od jakiego poziomu zarobków trzeba by?oby j? wówczas op?aca?. Je?eli od przychodów, straciliby na tym wszyscy podatnicy rozliczaj?cy si? teraz rycza?tem. Ich realne obci??enia zwi?kszy?yby si? o ok. 9%, czyli o stop? oprocentowania sk?adki zdrowotnej. Je?li najni?sza stawka pozosta?aby na obecnym poziomie 2%, a najwy?sza zmieni?aby si? na 14% lub 15% (o ile obni?enie do 12% nie dotkn??oby wszystkich bran? przyporz?dkowanych do tej stawki), nowy poziom obci??enia PIT wraz ze sk?adk? zdrowotn? wyniós?by w uproszczeniu 11%–24%.
Najwi?ksze obci??enie po zmianach mogliby odczu? przedsi?biorcy niskomar?owi. Wysoki poziom wydatków wzgl?dem przychodów (niskie dochody) oznacza?by p?acenie sk?adki zdrowotnej de facto od poziomu swojej straty. Prawdopodobnie nie zyskaliby te? przedsi?biorcy, którzy wybraliby rycza?t zamiast podatku liniowego – np. tzw. wolne zawody. Obecne dochody ze wzgl?du na wysoki poziom kosztów bardziej op?aca si? rozlicza? na 19% podatku liniowym ni? 17% rycza?cie liczonym od przychodów. W przysz?ym roku po obni?ce rycza?t mia?by wynosi? 14%, ale przez mo?liwe powi?kszenie go o 9% sk?adki zdrowotnej w rezultacie opodatkowanie wzros?oby do 23%.
Wci?? poruszamy si? jednak w sferze domys?ów i hipotez, gdy? nie ma konkretnych projektów ustaw. Pojawiaj? si? odpowiedzi na niektóre w?tpliwo?ci, ale wraz z nimi rodz? si? kolejne pytania. Mo?e to budzi? uzasadniony niepokój i w?tpliwo?ci w?ród przedsi?biorców.
