COVID-19 zdemolowa? sposób, w jaki dzia?a spo?ecze?stwo i gospodarka. Gro?ny wirus ma równie? wp?yw na nasz? interakcj? ze ?wiatem zewn?trznym. Eksperci z firmy Symetria UX przeprowadzili badanie, maj?ce sprawdzi?, jak korzystamy z urz?dze? znajduj?cych si? w przestrzeni publicznej. Okazuje si?, ?e strach skutecznie zniech?ci? nas do wyp?acania pieni?dzy z bankomatów, kupowania kawy w automatach czy korzystania z samoobs?ugowych kas biletowych.
Symetria UX, pozna?ska agencja badawczo-projektowa, która dla firm z ca?ego ?wiata ?wiadczy us?ugi z zakresu user i customer experience, zrealizowa?a badanie, które obj??o ??cznie 230 Polaków. 193 osoby uczestniczy?y w badaniu ilo?ciowym metod? CAWI, natomiast 37 wzi??o udzia? w zdalnych badaniach jako?ciowych w narz?dziu RespoTeam. Wszystko po to, aby zrozumie?, jak korzystamy z ekranów dotykowych oraz innych urz?dze? samoobs?ugowych, do niedawna ciesz?cych si? ogromn? popularno?ci?. Badacze zadali sobie podstawowe pytanie: jak koronawirus wp?ywa na nasz? interakcj? z otoczeniem?
Zrozumie? strach
Naukowcy z ameryka?skiego Narodowego Instytutu Alergii i Chorób Zaka?nych (NIAID) po licznych badaniach ustalili, ?e czas pó?trwania wirusa na urz?dzeniach wykonanych ze stali nierdzewnej wynosi blisko 6 godzin, natomiast w przypadku powierzchni plastikowych mo?emy mówi? nawet o 7 godzinach. Jednak nie oznacza to, ?e po up?ywie tego czasu mo?emy czu? si? bezpieczni, poniewa? w poszczególnych próbach COVID-19 wykryto najpó?niej po up?ywie trzech dni.
– Choroba ta wci?? skrywa przed nami wiele tajemnic, a te budz? obawy i w konsekwencji strach. Ludzie, podobnie jak zwierz?ta, unikaj? tego, co wywo?uje w nich l?k lub niepewno??. Ten mechanizm pozwoli? nam przetrwa?, a teraz, jako projektanci, musimy stawi? mu czo?a – zauwa?a Piotr Chwiedziewicz, Marketing Manager w Symetria UX.
Nim stanie si? w szranki z takim przeciwnikiem, nale?y dobrze si? przygotowa?, poznaj?c go na wskro?. Dlatego zespó? Symetrii postanowi? wzi?? pod lup? nasze dotychczasowe przyzwyczajenia zwi?zane z obs?ug? ekranów dotykowych zlokalizowanych w przestrzeni publicznej, jak i tych osobistych, które zazwyczaj nosimy w kieszeniach.
– Wyniki tej analizy skonfrontowali?my ze zmianami wywo?anymi wybuchem epidemii, aby zidentyfikowa? nowe zachowania u?ytkowników oraz g?ówne obawy zwi?zane z korzystaniem z dotykowych interfejsów – t?umaczy Monika Banach, UX Team Leader w Symetrii.
Unikamy nie tylko ludzi, ale i urz?dze?
Na pocz?tek Symetria UX postanowi?a sprawdzi?, z jakich urz?dze? dotychczas korzystali?my najch?tniej. ?ó?ty plastron lidera otrzyma? bankomat (78%), na podium znalaz?y si? równie? kasa samoobs?ugowa (65%) i paczkomat (52%). Nieco mniej popularne by?y biletomaty (32%), automaty do pobierania numerków kolejkowych (22%) oraz ekspresy do kawy usytuowane w miejscach publicznych, np. na stacjach benzynowych (7%).
– Pog??biona analiza wykaza?a ciekaw? korelacj?. Mianowicie korzystanie z poszczególnych urz?dze? z ekranami dotykowymi uzale?nione jest od wieku badanych. W?ród osób starszych, czyli takich, które osi?gn??y minimum 50 lat, wi?ksz? popularno?ci? ciesz? si? bankomaty oraz automaty do pobierania numerka kolejkowego. Natomiast im m?odsze osoby badali?my, tym wykazywa?y one wi?ksz? ch?? do korzystania z paczkomatów – dodaje Monika Banach.
Pojawienie si? koronawirusa drastycznie wp?yn??o nie tylko na to, jak pracujemy czy wypoczywamy, lecz równie? na sposób wykonywania przez nas podstawowych czynno?ci. Doskonale wida? to w raporcie Symetrii.
Polityka izolacji spo?ecznej ma jeden podstawowy cel – to ograniczenie mobilno?ci mieszka?ców danego terenu, dzi?ki czemu mo?emy zahamowa? rozprzestrzenianie si? wirusa. Poniewa? taka praktyka stosowana jest równie? w Polsce, gdzie dodatkowo wspierana jest systemem kontroli publicznej i srogimi karami finansowymi, tak?e i tu zaowocowa?o to spadkiem mobilno?ci. Cierpi? na tym wszelkie urz?dzenia, które znajduj? si? w przestrzeni publicznej i wyposa?one s? z ekran do obs?ugi dotykowej. Jak twierdz? eksperci Symetria UX, ogólnie mo?na przyj??, ?e cz?stotliwo?? korzystania z urz?dze? ogólnodost?pnych spad?a o ponad po?ow?.
Dotychczas tak popularne we wszelkich miejscach publicznych, tj. na dworcach, w centrach handlowych czy stacjach paliwowych, ekspresy do kawy, odnotowa?y spadek zainteresowania o 14%. Podobnie w przypadku automatów do pobierania numerków (17%) czy bankomatów (23%),.
Czas epidemii to równie? doskona?e ?rodowisko do rozwoju fobii spo?ecznych. Ludzie, obawiaj?c si? zara?enia, unikaj? kontaktu, np. z obs?ug? sklepu, zamieniaj?c kasjera na samoobs?ugow? kas?. Dzi?ki temu zjawisku nieco mniejszy regres zaobserwowano w przypadku wspomnianych kas samoobs?ugowych czy biletomatów.
– Przesta?em z nich korzysta? poniewa? nie mam zaufania, ?e s? dezynfekowane. Brakuje im rozwi?za? technicznych, np. takich, by automatycznie dezynfekowa?y ekran, np. poprzez jonizowanie go – przyznaje ?ukasz, uczestnik zdalnego badania fokusowego w RespoTeam.
Osoby, które korzystaj? obecnie z urz?dze? z ekranami dotykowymi w przestrzeni publicznej, zachowuj? wi?ksze ?rodki ostro?no?ci ni? mia?o to miejsce przed pojawieniem si? wirusa.
W przypadku wci?? ma?o znanej nam choroby najskuteczniejszym sposobem na zachowanie bezpiecze?stwa jest izolacja. Nie zawsze jednak jest ona mo?liwa. Jakie dzia?ania prewencyjne podejmuj? Polacy, korzystaj?c z urz?dze? samoobs?ugowych? Najwi?cej, bo niemal 7 na 10 respondentów, wskaza?o na zachowanie wi?kszej odleg?o?ci od osób stoj?cych w kolejce do urz?dzenia. Na drugim miejscu uplasowa?a si? natychmiastowa dezynfekcja r?k (55%). – W dobie epidemii staram si? u?ywa? r?kawiczek jednorazowych podczas korzystania z pinpadów, bankomatów, ekranów – przyznaje Joanna, uczestniczka zdalnego badania fokusowego.
Do niedawna niewiele osób, stoj?c np. w kolejce do bankomatu, zachowywa?o si? inaczej ni? wcze?niej. Trzy czwarte respondentów przyzna?o, ?e korzystaj?c z urz?dze? dotykowych w przestrzeni publicznej nie stosowa?o takich ?rodków bezpiecze?stwa jak teraz. Tylko 17% uczestników badania zachowuje je na takim samym poziomie, co przed epidemi?.
Obecna sytuacja zwi?zana z dynamicznym rozwojem pandemii i wynikaj?ce z tego ograniczenia, których ?ród?em jest presja spo?eczna, czy dzia?ania legislacyjne, podejmowane przez rz?d, wp?yn??y w znacznym stopniu na ograniczenie korzystania z urz?dze? dotykowych w przestrzeni publicznej.
– Z urz?dze? dotykowych korzystamy dzi? du?o rzadziej, lecz nie wynika to wy??cznie z obaw przed zaka?eniem koronawirusem. Do takiego stanu rzeczy przyczynia si? równie? fakt, ?e mniej wychodzimy z domu. Ch?tnie korzystamy równie? z alternatywnych us?ug, odpowiadaj?cych na t? sam? potrzeb?. Kurierzy zast?pili paczkomaty, a zamiast p?aci? gotówk?, pos?ugujemy si? p?atno?ciami zbli?eniowymi, nie ma wi?c potrzeby chodzi? do bankomatu. A je?eli ju? musimy si? tam wybra?, to podejmujemy wi?ksze kwoty – t?umaczy Rados?aw Pawlak, UX Researcher z Symetrii.
Brudna prawda o smartfonach
Jak podaje ameryka?ski tygodnik spo?eczno-polityczny Time, powo?uj?c si? na naukowców z University of Arizona, telefon komórkowy jest 10 razy brudniejszy ni? deska sedesowa. Mimo to uczestnicy badania Symetrii bardziej obawiaj? si? zaka?enia koronawirusem podczas korzystania urz?dze? znajduj?cych si? w miejscach publicznych (87%). W przypadku urz?dze? osobistych takie obawy wyrazi?o zaledwie 49% respondentów.
– Mówi?c o strachu, nale?y podkre?li?, ?e osoby starsze, a za takie uwa?amy ludzi, którzy uko?czyli 50. rok ?ycia, maj? nieco mniejsze obawy przed zaka?eniem wirusem, a w zwi?zku z tym przyk?adaj? nieco mniejsz? wag? do ?rodków bezpiecze?stwa podczas korzystania z ekranów dotykowych w miejscach publicznych. Równie? przed epidemi? osoby te rzadziej stosowa?y ?rodki bezpiecze?stwa – zwraca uwag? ekspert Symetrii.
Jakie ?rodki wobec tego podejmuj? Polacy, aby chroni? swoje zdrowie, korzystaj?c z osobistych urz?dze? wyposa?onych w ekrany dotykowe? Okazuje si?, ?e nie robimy zbyt wiele, g?ównie ograniczamy korzystanie ze smartfonów poza domem oraz dezynfekujemy urz?dzenia, a tak?e d?onie. Niemniej ?rodki ostro?no?ci w przypadku urz?dze? osobistych s? rzadziej stosowane ni? w przypadku urz?dze? ogólnodost?pnych.
– Na pewno wp?yw na to ma równie? brak jednoznacznej informacji od producentów urz?dze?, która precyzyjnie okre?la?aby, jak mo?emy je czy?ci?, nie nara?aj?c si? na utrat? gwarancji. Mimo ?e wi?kszo?? sprzedawanych dzi? smartfonów posiada pewne rozwi?zania, które maj? czyni? je wodoodpornymi, to autoryzowane serwisy producenta zastrzegaj?, ?e zachlapanie mo?e grozi? utrat? gwarancji, przez co wspomniana odporno?? na ciecz to czysto teoretyczna zaleta – zauwa?a Rados?aw Pawlak.
Nie bez znaczenia jest równie? aspekty psychologiczny. Wiele osób uwa?a, ?e skoro jeste?my jedynymi osobami, które maj? styczno?? z naszym smartfonem to czy istniej? jakiekolwiek szanse na to, ?e na jego powierzchni znalaz? si? niebezpieczny wirus? – Przeprowadzone badania wykaza?y, ?e powierzchnie smartfonów s? pokryte bakteriami i wirusami, w tym równie? takimi, które mog? powodowa? powa?ne infekcje – mówi Judy Guzman-Cottrill, ekspert od chorób zaka?nych z Oregon Health & Science University. A przecie? telefony s? cz?sto trzymane blisko oczu, nosa i ust, gdzie zarazki mog? ?atwo dosta? si? do organizmu.
Nowa era projektowania
Do niedawna mocnym trendem w projektowaniu by? nacisk na ekologi?, korzystanie z materia?ów przyjaznych ?rodowisku lub pochodz?cych z recyklingu. Kryzys epidemiologiczny przyczyni? si? do powstania nowego kierunku, który w najbli?szych latach b?dzie zyskiwa? na znaczeniu.
– Projektanci stoj? dzi? przed ogromnym wyzwaniem. Wiele produktów i us?ug trzeba wymy?li? od nowa, tak ?eby ich odbiorcy nie bali z nich korzysta?. W niektórych przypadkach wystarczy wdro?enie niewielkich zmian, w innych b?dzie konieczna ca?kowita transformacja. Ogromn? rol? odegraj? tutaj zarówno materia?y, takie jak mied?, które skracaj? ?ycie patogenów, jak i nowe rozwi?zania technologiczne, eliminuj?ce konieczno?? dotykania urz?dze? lub automatyzuj?ce ich dezynfekcj? – t?umaczy Piotr Chwiedziewicz z Symetrii.
Doskona?ym przyk?adem wykorzystania technologii do eliminacji zb?dnego kontaktu z urz?dzeniem jest aplikacja pozwalaj?ca na bezdotykowe otwieranie paczkomatów.
– Korzysta?am z ekranu dotykowego przy odbieraniu paczki za po?rednictwem Inpost, teraz przestawi?am si? na aplikacj? mobiln?, która pozwala odebra? paczk? przy u?yciu telefonu – mówi Anna, uczestniczka badania jako?ciowego.
Pandemia koronawirusa zmusza nas do rewizji nawyków. Wida? to szczególnie w du?ych miastach, gdzie strach przed zaka?eniem jest najwi?kszy. Swoje pi?tno COVID-19 odcisn?? zarówno na gospodarce, jak i spo?ecze?stwie. Firmy, jak i instytucje pa?stwowe, z trwaj?cego kryzysu z pewno?ci? wyci?gn? wa?ne lekcje, a trwa?e zmiany wydaj? si? nieuniknione. Raport Symetrii wskazuje na potrzeb? nowego podej?cia do tworzenia infrastruktury oraz urz?dze? umieszczanych w miejscach publicznych. Nadrz?dnym celem jest niedopuszczenie do wybuchu podobnego kryzysu w przysz?o?ci.
