Pierwszy dzwonek us?yszany na ?ywo w szkolnych murach – co oznacza to dla dzieci? Dla wielu z nich to rado?? ze spotkania z kolegami i kole?ankami z klasy, wspólne sp?dzanie przerw, zabawy na szkolnym podwórku. Dla niektórych jednak powrót na szkolne korytarze mo?e by? trudny. Co powinno zaniepokoi? rodziców w zachowaniu dziecka, jak mo?emy je wspiera? w powrocie do stacjonarnej nauki – radzi terapeuta ?rodowiskowy z EZRA UKSW w Warszawie.

Brak motywacji do nauki, szczególnie przy du?ej ilo?ci materia?u do nadrobienia, brak zainteresowania przedmiotami, lekcjami, brak czasu wolnego i przestrzeni na beztrosk?, konieczno?? na nowo zaplanowania sobie dnia. A w przypadku dzieci z podwy?szonym poziomem l?ku – dodatkowo l?k przed ocen? i spo?eczn? ekspozycj? – z tym ponownie b?dzie mierzy?a si? cz??? uczniów. Ale nie tylko z tym, bo po d?ugim czasie nauki zdalnej, izolacji w domu, dochodz? do tego trudno?ci w ponownej adaptacji do ?rodowiska szkolnego: Po pandemii obserwujemy, ?e zdecydowanie wi?cej dzieci ma problemy z powrotem do szko?y, który wymaga? b?dzie ponownego wej?cia w jej rytm i struktur? oraz odnowienia kontaktów rówie?niczych – mówi Anna Czerniawska, terapeuta ?rodowiskowy ze ?rodowiskowego Centrum Zdrowia Psychicznego dla dzieci i m?odzie?y Warszawa-Bielany.

Emocje st?umione i schowane za maseczk?

Powrót do szko?y po roku nauki zdalnej to dla dzieci czas szczególnie wra?liwy. One, podobnie jak doro?li, s?uchaj?c doniesie? mediów o pandemii, mog? odczuwa? l?k o zdrowie czy ?ycie w?asne i najbli?szych. Wysoki poziom l?ku z regu?y mo?e powodowa? rozdra?nienie, rozkojarzenie, wycofanie z kontaktów spo?ecznych oraz z innych aktywno?ci, które do tej pory sprawia?y przyjemno??. W takiej sytuacji trudno skupi? si? na lekcjach albo na czynno?ciach przynosz?cych rado??. Jak zauwa?a terapeutka: Cz??? dzieci nie chce zdj?? maseczki, nawet je?eli otoczenie na to pozwala. Dzieci cz?sto stosuj? maseczk? jako „zakrycie twarzy”, dzi?ki niej znajduj? sposób na pewien rodzaj izolacji przed otoczeniem.

Okres dorastania jest czasem, kiedy szczególna uwaga jest przywi?zana do oceny spo?ecznej. Nierzadko nasila si? l?k przed krytyk? ze strony rówie?ników czy autorytetów: Czas izolacji sprawi?, ?e u cz??ci dzieci, które mia?y trudno?ci w nawi?zywaniu relacji czy do?wiadcza?y sytuacji l?kotwórczych w szkole, nauczanie zdalne s?u?y?o. Jednak to nie rozwi?zywa?o ich problemów, gdy? l?k mo?na zmniejszy? tylko poprzez codzienne mierzenie si? z sytuacjami go wywo?uj?cymi. Teraz dla tych uczniów „komfort” bycia poza szko?? dobiega ko?ca, wi?c ich problem powraca – na nowo musz? oswaja? si? z otoczeniem, na nowo podejmowa? próby nawi?zania kontaktu z kolegami. Dziecko koncentruje si? na tym, a to zabiera mu du?o energii i powoduje, ?e jednocze?nie nie ma ju? miejsca na nic innego. Uwa?a, ?e nic przyjemnego i ciekawego w szkole go ju? nie spotka. Przekonania te mog? by? wzmacniane poprzez negatywne do?wiadczenia z grup? rówie?nicz? czy nauczycielami. Utrzymuj?ce si? napi?cie mo?e sta? si? przyczyn? ró?nych zachowa? – od wycofania, poprzez reakcje l?kowe do agresji i autoagresji. Z regu?y w sytuacji nasilaj?cego si? l?ku dziecko niech?tnie wstaje rano do szko?y, szuka powodów, aby zosta? w domu, nie chce rozmawia? z rodzicami na temat relacji z rówie?nikami, zamyka si? w pokoju, w swoim ?wiecie, nie dopuszcza najbli?szych do siebie. Jest smutny, przygn?biony, ma?omówny, a czasem wybuchowy czy agresywny w stosunku do rodziców – podkre?la terapeuta ?rodowiskowy Anna Czerniawska.

Powrót do szko?y – 8 rzeczy, które powinny zaniepokoi? rodziców w zachowaniu dziecka

1. Unikanie rozmów o szkole i na temat sp?dzonego dnia – reagowanie wycofaniem. Dziecko po powrocie ze szko?y zamyka si? w swoim pokoju i ucieka przed domownikami, a w szkole wykazuje niech?? do kontaktu z rówie?nikami.
2. Wybuchy z?o?ci, kiedy pytamy o szko??, wydarzenia z dnia. Buntowanie si? rano przeciwko wstaniu z ?ó?ka i wyj?ciu do szko?y. Rozdra?nienie i zwi?kszona k?ótliwo??.
3. Stany przygn?bienia – dziecko wycofuje si? z aktywno?ci, które jeszcze chwil? temu sprawia?y mu przyjemno?? lub by?y jego pasj?.
4. Agresja s?owna czy fizyczna w trakcie rozmowy.
5. Postawa oboj?tna, pozbawiona emocji, kiedy próbujemy si? czego? dowiedzie?. U?ywanie zwrotów typu: „wszystko mi jedno”, „by?o tak sobie”, „nie obchodzi mnie to”, „to bez sensu”.
6. Postawa pe?na poczucia niesprawiedliwo?ci, nieuczciwego traktowania, zignorowania potrzeb, pomini?cia czy odsuni?cia.
7. Utrata lub nadmierny apetyt.
8. Symulowanie ró?nego rodzaju dolegliwo?ci lub nasilenie objawów somatycznych, np. bóle g?owy, bóle ?o??dka.

Jak rodzic mo?e wspiera? dziecko w powrocie do szko?y?

Kluczowa jest obecno??. Wa?ne, by by? blisko dziecka, by? cz??ci? jego uczniowskiego ?ycia, istnie? w ?yciu szko?y jako rodzic, mie? kontakt z nauczycielami, pomaga? w nauce, ale te? pami?ta? o dawaniu samodzielno?ci i egzekwowaniu obowi?zków, które ma ka?dy ucze?. Motywowa? do nauki, poprzez rozmow? pokazuj?c? perspektyw? nauki i jej braku. Rozmowa o konsekwencjach decyzji czy postawy jest wa?na, poniewa? dzieci i nastolatkowie rozwojowo maj? ograniczone mo?liwo?ci przewidywania rezultatów swoich dzia?a? w odleg?ej przysz?o?ci.

– Kiedy nasze dziecko wraca do domu rozmawiajmy o tym, jak min?? dzie?, co fajnego go spotka?o, ale te? co trudnego si? wydarzy?o.Wa?ne, by pyta? delikatnie, z wyczuciem, bo dzieci nie lubi? by? „przes?uchiwane”. Nie oczekujmy te?, ?e nasze dzieci z u?miechem na twarzy, pe?ne energii wyskocz? z ?ó?ka o 7 rano, by biec do szko?y. Wi?kszo?? naszych pociech szko?? traktuje jak przymus. Dlatego szczególnie teraz, w czasie pandemii, powinni?my wspiera? je w tym powrocie – dodaje Anna Czerniawska, terapeuta ?rodowiskowy z EZRA UKSW.

Wsparcie specjalistów i wspólna troska o dziecko

W pierwszym okresie powrotu do szko?y powinni?my by? szczególnie wyczuleni na zachowania dziecka. W niektórych przypadkach, gdy czujemy, ?e nie mo?emy sami sobie poradzi? – warto szuka? pomocy u specjalistów. Takich znajdziemy w poradniach EZRA UKSW, która ?wiadczy pomoc równie? w przypadkach, kiedy rodzice maj? trudno?ci we wspieraniu dziecka w powrocie do szko?y. Form? oddzia?ywania mog? by? psychoedukacje czy spotkania z terapeut?, na których mo?na rozmawia? o pojawiaj?cych si? trudno?ciach, a przede wszystkim – ze wsparciem specjalisty – wspólnie szuka? ich rozwi?zania.