Pokrzywdzenie wierzycieli to spenalizowane w art. 301 § 1 – 3 Kodeksu karnego przest?pstwo d?u?nika polegaj?ce na podejmowaniu przez niego dzia?a? maj?tkowych celem ograniczenia, lub ca?kowitego udaremnienia mo?liwo?ci zaspokojenia wierzycieli z tego maj?tku. Podmiotem tego przest?pstwa mo?e by? jedynie d?u?nik, a by wype?ni?y si? jego znamiona, pokrzywdzonych, czy te? potencjalnie pokrzywdzonych, musi by? co najmniej kliku. Udaremnianie lub uszczuplanie zaspokojenia jednego wierzyciela penalizuje art. 300 § 1 i 2 KK.

Przeniesienie maj?tku na now? firm?

Zgodnie z art. 301 § 1 kto b?d?c d?u?nikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich nale?no?ci przez to, ?e tworzy w oparciu o przepisy prawa now? jednostk? gospodarcz? i przenosi na ni? sk?adniki swojego maj?tku, podlega karze pozbawienia wolno?ci od 3 miesi?cy do lat 5.

Przedmiotem tego przest?pstwa jest wi?c tworzenie przez d?u?nika nowej jednostki gospodarczej i przenoszenie na ni? sk?adników swojego maj?tku. Zgodnie z definicj? Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsi?biorców, przedsi?biorc? jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieb?d?ca osob? prawn?, której odr?bna ustawa przyznaje zdolno?? prawn?, wykonuj?ca dzia?alno?? gospodarcz?. S? nimi tak?e wspólnicy spó?ki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dzia?alno?ci gospodarczej. Jednostka gospodarcza w rozumieniu art. 301 § 1 K.k. to równie? ka?dy inny podmiot prowadz?cy zorganizowan? dzia?alno?? zarobkow?, wykonywan? we w?asnym imieniu w sposób ci?g?y. B?d? to wi?c jednostki prowadz?ce dzia?alno?? gospodarcz? w formie pozosta?ych rodzajów spó?ek, fundacji, stowarzysze?, spó?dzielni, czy osób prawnych ko?cio?a lub zwi?zku wyznaniowego. Poniewa? przepis wyra?nie stanowi o tworzeniu nowej jednostki, znamion omawianego przest?pstwa nie wype?ni np. przekszta?cenie spó?ek.

Co do zasady ten rodzaj przest?pstwa d?u?nika na szkod? wierzycieli wyró?nia si? na tle innych brakiem konieczno?ci wyst?pienia przes?anki bezpo?redniego zagro?enia niewyp?acalno?ci? lub upad?o?ci? d?u?nika. Warunkiem wype?nienia jego znamion jest istnienie zobowi?zania wzgl?dem kliku wierzycieli jeszcze zanim sprawca (d?u?nik) powo?a do ?ycia now? jednostk? gospodarcz? i przeniesie na ni? sk?adniki swojego maj?tku.

Doprowadzenie do swojej upad?o?ci lub niewyp?acalno?ci

Przes?anka doprowadzenia przez d?u?nika do w?asnej niewyp?acalno?ci lub upad?o?ci ustanowiona zosta?a w art. 301 § 2. Przepis ten stanowi, ?e dzia?anie takie z pokrzywdzeniem kliku wierzycieli równie? podlega karze pozbawienia wolno?ci od 3 miesi?cy do lat 5. Do wype?nienia znamion tego przest?pstwa koniecznym jest zamierzone trwonienie maj?tku, udaremniaj?ce lub utrudniaj?ce zaspokojenie wierzycieli. Przypisanie odpowiedzialno?ci za ten czyn mo?liwe wi?c b?dzie w przypadku doprowadzenia do skutku w postaci upad?o?ci lub niewyp?acalno?ci d?u?nika.

Niedba?e, lekkomy?lne rozporz?dzenie maj?tkiem przez d?u?nika maj?cego zobowi?zania wobec kilku wierzycieli, którego skutkiem b?dzie doprowadzenie do swojej niewyp?acalno?ci lub upad?o?ci, zosta?o spenalizowane w § 3: „Kto b?d?c d?u?nikiem kilku wierzycieli w sposób lekkomy?lny doprowadza do swojej upad?o?ci lub niewyp?acalno?ci, w szczególno?ci przez trwonienie cz??ci sk?adowych maj?tku, zaci?ganie zobowi?za? lub zawieranie transakcji oczywi?cie sprzecznych z zasadami gospodarowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno?ci albo pozbawienia wolno?ci do lat 2”.

Do oceny s?du nale?e? b?dzie, czy konkretne dzia?ania d?u?nika w danych okoliczno?ciach mo?na uzna? za oczywi?cie sprzeczne z zasadami gospodarowania.

Autor: Robert Nogacki, partner zarz?dzaj?cy Kancelarii Prawnej Skarbiec specjalizuj?cej si? w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsi?biorców