Najwa?niejszym priorytetem dla dyrektorów dzia?u zakupów (CPO) w Polsce i na ?wiecie pozostaje redukcja kosztów oraz zarz?dzanie ryzykiem ?a?cucha dostaw. Mo?e to by? jednak trudne, bior?c pod uwag?, ?e prawie dwie trzecie z nich przyznaje, ?e ?a?cuchom tym w ich organizacji brak przejrzysto?ci lub wyst?puje ona w niewielkim stopniu. Jak wynika z globalnego badania firmy doradczej Deloitte „Leadership: Driving innovation and delivering impact. The Deloitte Global Chief Procurement Officer Survey 2018” pod wp?ywem nowoczesnych technologii model zakupów przechodzi intensywny okres zmian.

W ci?gu ostatnich dwunastu miesi?cy najwi?kszy wzrost zainteresowania w?ród mened?erów odpowiedzialnych za zakupy zanotowa?a automatyzacja z wykorzystaniem robotów. Badanie zosta?o przeprowadzone w?ród mened?erów kieruj?cych dzia?em zakupów (CPO) z 504 firm, maj?cych siedzib? w 39 krajach, w tym równie? w Polsce. ??czne obroty tych przedsi?biorstw wynosz? 5,5 biliona dolarów.

?a?cuch dostaw bez kontroli

Zaskakuj?cym wnioskiem z tegorocznego badania jest, ?e a? 65 proc. ankietowanych mened?erów zakupów kontroluje jedynie poziom swoich bezpo?rednich dostawców i nie wie co dzieje si? w kolejnych ogniwach.

Ma to istotne konsekwencje dla wszystkich organizacji i bran?, w szczególno?ci w zakresie spe?niania wymogów prawnych i korporacyjnych, odpowiedzialno?ci spo?ecznej oraz identyfikacji potencjalnych ryzyk – mówi Micha? Syga, starszy konsultant w Dziale Konsultingu Deloitte. – Jest to tym bardziej niepokoj?ce, ?e ponad po?owa ankietowanych upatruje w zarz?dzaniu ryzykiem ?a?cucha dostaw jedn? z trzech czo?owych strategii zakupowych – dodaje.

Osi?gniecie jak najwi?kszej przejrzysto?ci mo?e mie? pozytywny wp?yw na realizacj? g?ównych priorytetów zakupowych wynikaj?cych z badania, czyli redukcji kosztów (78 proc.) oraz rozwoju nowych produktów i rynków (58 proc.). Pozwoli to tak?e zwi?kszy? pewno??, ?e strategiczni dostawcy s? gotowi sprosta? i wesprze? plany rozwoju firmy. Obecnie przekonanych o tym jest jedynie 52 proc. ankietowanych.

Co wa?ne wspó?praca z dostawcami z roku na rok spada na li?cie priorytetów ankietowanych mened?erów. W tym roku wskaza?o na ni? jedynie 23 proc. badanych, podczas gdy rok temu by?o to 26 proc., a w 2016 roku 39 proc.

Trudne do osi?gni?cia oszcz?dno?ci

Mened?erowie kieruj?cy dzia?em zakupów byli równie? pytani o to, jak radz? sobie z osi?ganiem stawianych przed nimi celów oszcz?dno?ciowych. 61 proc. badanych zadeklarowa?o, ?e w ci?gu ostatniego roku uda?o si? im osi?gn?? wy?szy poziom oszcz?dno?ci ni? rok wcze?niej. To o 3 pp. wynik lepszy ni? rok temu. Co ciekawe tylko 13 proc. polskich CPO zadeklarowa?o, ?e uda?o im si? w ci?gu ostatniego roku poprawi? poziom oszcz?dno?ci. Jedna pi?ta przyzna?a, ?e rezultat ten by? gorszy, a 53 proc., ?e by? bez zmian.

Gorsze wyniki deklarowane przez polskich mened?erów mog? wynika? z kilku powodów. Po pierwsze, jeste?my krajem niskich kosztów, które nie jest ?atwo ci?? w niesko?czono??. Po drugie, co wa?niejsze, polscy mened?erowie zakupów, w przeciwie?stwie do reszty ?wiata wci?? w wi?kszym stopniu wykorzystuj? tradycyjne d?wignie zakupowe takie jak cena zakupu, a w mniejszym te wymagaj?ce bardziej strategicznego spojrzenia – mówi Jakub Rosiecki, starszy mened?er w Dziale Konsultingu Deloitte.

Koncentracj? na konsolidacji wydatków deklaruje 50 proc. polskich respondentów wobec 37 proc. globalnie, prace nad usprawnieniem specyfikacji produktów i us?ug deklaruje 50 proc. wobec 24 proc. kolegów na ?wiecie, a zwi?kszanie konkurencji planuje 44 proc. polskich CPO wobec 31 proc. globalnie.

Jednocze?nie zyskuj?ce na znaczeniu globalnie, redukcja ca?kowitego kosztu posiadania ca?kowitego kosztu dobra w jego cyklu ?ycia (32 proc.) oraz zwi?kszanie wspó?pracy z dostawcami (23 proc.) uzyska?y jedynie po 13 proc. wskaza? polskich mened?erów.

Niewystarczaj?ce kompetencje

Przedsi?biorstwa musz? dostosowa? si? do nowego ?rodowiska niepewno?ci gospodarczej, jednak tegoroczna edycja pokaza?a pewne uspokojenie nastrojów makroekonomicznych. Poziom ryzyka zwi?zanego z zakupami, cho? wci?? wysoki, wydaje si? by? pod kontrol?. Wskazuje na nie 47 proc. respondentów. Rok temu by?o to 50 proc.

Rosn?c? rol? dzia?ów zakupów potwierdza fakt, ?e 73 proc. badanych ma poczucie bycia wspieranym przez zarz?d swojej organizacji. Jednocze?nie jedynie jeden na czterech mened?erów jest postrzegany jako silny partner biznesowy przynosz?cy istotn? warto?? firmie

Jest to wyzwanie dla liderów dzia?ów zakupów, którzy, aby odgrywa? wi?ksz? rol? w strategiach biznesowych swoich firm, musz? uzyskiwa? lepsze wyniki. Na przeszkodzie staje liderom czynnik ludzki – 49 proc. liderów uwa?a ze ich zespo?om brakuje kompetencji, aby zrealizowa? strategie zakupowe. Mimo spadku o 9 pp. rok do roku odsetek ten wci?? jest wysoki – mówi Jakub Rosiecki. – W?ród polskich mened?erów 69 proc. ma w?tpliwo?ci co do kompetencji swojego zespo?u w tym zakresie – dodaje.

Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w inwestycjach w szkolenia. 15 proc. polskich mened?erów nie planuje wcale szkole? w kolejnym roku, a 38 proc. przyznaje, ?e wydaje na szkolenia wi?cej ni? 1 proc. swojego bud?etu  (podczas gdy na ?wiecie jest to 66 proc). Podobnie ma si? sytuacja w zakresie szkole? zwi?zanych z kompetencjami cyfrowymi (synteza danych, kompetencje analityczne) – w Polsce w takie szkolenia chce inwestowa? 8 proc. respondentów, dwa razy mniej ni? na ?wiecie.

To niezrozumia?e z kilku powodów. Po pierwsze 85 proc. rodzimych mened?erów wskazuje narz?dzia analityczne jako technologi?, która b?dzie mia?a najwi?kszy wp?yw na ich prac? w kolejnych 2 latach, a po drugie to w?a?nie technologie cyfrowe daj? nam du?? szans? na szybkie dogonienie liderów w zakresie efektywno?ci zakupów – mówi Jakub Rosiecki.

Coraz wa?niejsze  - automatyzacja i robotyzacja

Nadal wysoko na li?cie priorytetów CPO znajduj? si? nowoczesne technologie. Ponad jedna trzecia liderów zakupów uwa?a, ?e dzi?ki digitalizacji b?d? w stanie zrealizowa? cele zakupowe i dostarczy? warto?? biznesow?. Cyfryzacja zakupów jest równie? wymieniana jako kluczowy czynnik w ich strategii.

Istot? cyfryzacji podkre?la fakt, ?e trzecim najwa?niejszym obszarem szkole? dla zespo?ów zakupów, obok szkole? technik negocjacyjnych i kompetencji mi?kkich, s? w?a?nie umiej?tno?ci cyfrowe – mówi Jakub Rosiecki.

Jednocze?nie 17 proc. ankietowanych firm nie ma strategii cyfryzacji zakupów. A spo?ród tych, które maj? j? wypracowan?, mniej ni? jedna trzecia wierzy, ?e znacz?co podniesie ona szanse zrealizowania celów zakupowych.

W zakresie technologii, które najbardziej wp?yn? na biznes w kolejnych dwóch latach na uwag? zas?uguj? zaawansowana analityka (54 proc. wskaza?). Eksperci Deloitte wskazuj? te? na rosn?c? rol? automatyzacji procesów z wykorzystaniem robotów. Jej popularno?? w ci?gu roku wzros?a prawie dwukrotnie, z 13 do 24 proc., co zwi?zane jest z korzystnym poziomem zwrotu z inwestycji oraz du?? skalowalno?ci? tej technologii.

?aden z polskich dyrektorów nie wskaza? na robotyzacj? jako technologi? mog?c? mie? zastosowanie w zakupach, co jest wa?nym sygna?em wskazuj?cym na du?y potencja? optymalizacji rodzimych przedsi?biorstw. Temat ten powinien jak najszybciej trafi? na agend? dyrektorów zakupów, gdy? pozwala przynie?? istotne oszcz?dno?ci w operacyjnych procesach zakupowych. – Robotics Process Automation (RPA) cieszy si? bardzo du?ym zainteresowaniem – dodaje Pawe? Zarudzki, lider robotyki procesowej w Dziale Konsultingu Deloitte – Robotyzacja pozwala na automatyzacj? np. wymagaj?cych logowania si? do ró?nych rozproszonych systemów informatycznych, uspójniania danych, przetwarzania zapotrzebowa?, zamówie? czy obróbki faktur. Zakupy operacyjne s? obszarem, który bardzo dobrze poddaje si? robotyzacji – dodaje.

G?ównymi barierami digitalizacji, których pokonanie mog?oby usprawni? proces zakupów s? brak integracji danych w ?a?cuchu dostaw (46 proc.) a tak?e niska jako?? samych danych (45 proc.).

S? to rzeczywi?cie problemy które napotykamy na co dzie? w trakcie projektów zakupowych. Paradoksalnie, cyfryzacja mo?e pomóc pokona? te bariery. Automatyzacja procesów w zakupach z pomoc? robotów mo?e poprawi? istotnie przep?yw i jako?? danych nawet w sytuacji niepe?nej integracji systemów – przekonuje Jakub Rosiecki.