Wzrost ?wiatowy wchodzi w trudn? faz? w zwi?zku z utrzymuj?cym si? wysokim poziomem niepewno?ci wynikaj?cej z ryzyk geopolitycznych.

W zwi?zku z szybszym zaostrzaniem polityki monetarnej i pogarszaj?c? si? sytuacj? geopolityczn? rosn? ryzyka dla rynków wschodz?cych

W Allianz Trade przewidujemy wzrost ?wiatowego PKB na poziomie +2,9% w tym roku oraz +2,5% w roku 2023, co stanowi? b?dzie spadek o odpowiednio -0,4pp i -0,3pp w porównaniu do ostatniej prognozy Allianz Trade z marca. Zmiana ta wynika ze zwi?kszenia bezpo?redniego i po?redniego wp?ywu wojny na Ukrainie oraz d?u?szych ni? przewidywano lockdownów w Chinach, które obni?? poziom produkcji o 1,2pp i -0,6pp odpowiednio w roku 2022 i 2023. Poziom handlu ?wiatowego najprawdopodobniej skurczy? si? w Kw II (-1,3% kwarta? do kwarta?u). Ponowne otwarcie gospodarki chi?skiej pomo?e troch? nadrobi? handlowi, a przez to i wzrostowi ?wiatowego PKB, szczególnie wraz z rozpocz?ciem lata, ale spodziewane o?ywienie b?dzie raczej nie?mia?e. Prognozujemy wzrost handlu ?wiatowego w uj?ciu wolumenowym o +3,5% w roku 2022 i +3,6% w roku 2023, czyli znacznie poni?ej uzgodnie?. W uj?ciu warto?ciowym, si?a dolara i wysoka inflacja w 2022 r. popchn? wzrost nominalny do +10,4%, po czym jednak spadnie on do +4,2% w 2023 r.

Cho? scenariusz bazowy Allianz Trade na rok 2022 nadal zak?ada mi?kkie l?dowanie, ryzyko recesji szybko ro?nie. Tym razem jednak obawy dotycz? nie tylko rozmiaru recesji, ale te? efektu dystrybucyjnego. Gdy rekordowo wysoka inflacja (8,1% w 2022 r. na poziomie ?wiatowym) obni?a realny dochód rozporz?dzalny, gospodarstwa domowe i firmy wykazuj? tendencj? do obni?ania odpowiednio ich konsumpcji i inwestycji. Cho? nastroje konsumenckie pikuj?, w?ród przedsi?biorstw utrzymuj? si? one na wysokim poziomie. Tym niemniej ni?szy planowany CAPEX sugeruje, ?e firmy b?d? przyjmowa? bardziej ostro?n? postaw?. Przed?u?aj?ca si? wysoka inflacja (4,7% w 2023 r. na ?wiecie; powy?ej 3% w USA, strefie euro, Wlk. Brytanii) powoduje wzrost ryzyka spirali p?acowo-cenowej. Pe?ne i nieuporz?dkowane zawieszenie importu ropy i gazu z Rosji przez UE do ko?ca roku mo?e spowodowa? zmaterializowanie si? “niekorzystnego” scenariusza (40% prawdopodobie?stwo), w którym wi?kszo?? gospodarek popada w recesj?. W tym scenariuszu politykom nie uda?oby si? uratowa? sytuacji jak mia?o to miejsce 2020 r., poniewa? pocz?tkowa fiksacja banków centralnych na zwalczaniu inflacji ograniczy?aby dost?pne opcje polityki fiskalnej. Natomiast przewidywany zwrot w 1. po?owie 2023 r., w tym agresywne ci?cie stóp, nast?pi?by zbyt pó?no. Przewiduje si?, ?e zawieszenie importu ropy i gazu z Rosji do UE b?dzie kosztowa? -1,6pp wzrostu unijnego PKB w zwi?zku z szacowanym niedoborem energii po wprowadzeniu rozwi?za? zak?adaj?cych zast?powanie i samo-racjonowanie na poziomie ok. 4% ko?cowego zu?ycia energii w porównaniu do 10% w marcu. Generalnie, maj?c na wzgl?dzie dodatkowy wp?yw pogarszaj?cych si? warunków monetarnych i finansowych, przewidujemy skurczenie si? ?wiatowego PKB o -2,8pp w 2023 r. do -0,2% w niekorzystnym scenariuszu (po spowolnieniu o -0,3pp do +2,6% w 2022 r.). Wskazuje to na recesj? na poziomie -1,4% w USA i -2,5% w strefie euro i Wlk. Brytanii, co daje ok. 1,5 odchylenia standardowego od dwuletniego trendu wzrostowego w zakresie strat w produkcji globalnej. Wzrost w Chinach spowolni?by do +2,5% w 2023 r.

Przestrze? polityczna na ograniczenie ryzyka spadku szybko si? kurczy. Banki centralne w gospodarkach rozwini?tych sta?y si? bardziej zdeterminowane, by agresywnie zwalcza? inflacj? w zwi?zku z utrzymuj?c? si? siln? presj? cenow? po stronie dostaw. Przewidujemy, ?e Rezerwa Federalna zwi?kszy stopy procentowe do przynajmniej 3,5% do ko?ca 2022 r., a Europejski Bank Centralny do 0,75%. Tym niemniej ?rubowane warunki finansowe maj?ce na celu st?umienie ??cznego popytu mog? ?atwo spowodowa? recesj?, szczególnie w krajach, w których nie dosz?o jeszcze do pe?nej odbudowy po kryzysie Covidowym. Polityka fiskalna mo?e pomóc w ograniczeniu niekorzystnego efektu dystrybucyjnego, ale nie wystarczy by zapobiec spowolnieniu wzrostu i mo?e przed?u?y? utrzymywanie si? wysokiej inflacji. W niekorzystnym scenariuszu Allianz Trade zak?ada zaostrzanie skoncentrowanej na zwalczaniu inflacji polityki monetarnej, które spowoduje znaczny spadek popytu, co za? spowoduje ogólno?wiatow? recesj? na pocz?tku 2023 r., wzmocnion? dodatkowo spadaj?cymi cenami aktywów. W tej sytuacji przewidujemy spadek wzrostu ?wiatowego PKB o -2,6pp w 2023 r. do -0,1% (po spowolnieniu o -0,3pp do +2,6% w tym roku).

Co to oznacza dla firm? Wysoka presja kosztowa hamuje perspektywy inwestycyjne, ale w 2. po?owie roku mo?e doj?? do pewnej konwergencji w zwi?zku ze znacznym obni?eniem poziomu niedoborów i normalizacj? dostaw, przy jednoczesnym dalszym spadku popytu. Tym niemniej takie problemy natury strukturalnej jak wy?sze ceny energii (przy ?redniej cenie kosztu ropy wynosz?cej 105 USD/bbl w pozosta?ej cz??ci 2022 r. i znacznie powy?ej 90 USD/bbl w kolejnym roku), czy te? rosn?ce stopu procentowe i przyspieszenie wzrostu p?ac b?d? wywiera? ci?g?? presj? na mar?e firm. Symulacja wp?ywu wzrostu o 200bp na korporacyjne stopy procentowe wskazuje, ?e rentowno?? najbardziej zagro?ona jest w sektorach budowlanym, energii, transportowym oraz komputerowym i telekomunikacyjnym, gdzie wp?yw ten po up?ywie jednego roku widoczny b?dzie w zakresie od -5,7pp do -2pp utraty mar?y w USA i ponad -7pp do -3pp w strefie euro, zale?nie od sektora. Po dwóch latach spadku przewidujemy odbicie w zakresie ?wiatowego wska?nika niewyp?acalno?ci firm o +10% w roku 2022 i +145 w roku 2023, tym samym zbli?aj?c si? do poziomów sprzed pandemii. Jeden na trzy kraje powróci do poziomów sprzed pandemii w 2022 r., a jeden na dwa kraje w 2023 r.

W zwi?zku z szybszym zaostrzaniem polityki monetarnej i pogarszaj?c? si? sytuacj? geopolityczn? rosn? ryzyka dla rynków wschodz?cych Rynki wschodz?ce (RW) otrzyma?y podwójne uderzenie – ze strony rosn?cej inflacji spowodowanej wzrostem cen energii i produktów spo?ywczych na ca?ym ?wiecie oraz wycofaniem kapita?u w perspektywie zaostrzania polityk monetarnych w gospodarkach rozwini?tych (GR), szczególnie agresywnego podnoszenia stóp procentowych przez Fed w USA. Oba te czynniki zmusi?y RW do znacznego zwi?kszenia stóp procentowych celem wyhamowania inflacji i utrzymania atrakcyjno?ci w oczach zagranicznych inwestorów. W tym kontek?cie s?absze RW b?d? bardziej nara?one na problemy z p?ynno?ci?, a niektóre kraje mog? mie? si? z trudno?ciami w zakresie finansowania zad?u?enia w zwi?zku z rosn?cymi kosztami kredytów i presj? w zakresie walut udzielanych kredytów. Sri Lanka jako pierwsza pad?a ofiar? pogorszaj?cych si? warunków ogólno?wiatowych dla RW, poniewa? szybki wzrost cen ?ywno?ci przyczyni? si? do uszczuplenia rezerw walutowych, co ostatecznie doprowadzi?o do pierwszego bankructwa pa?stwa w jego historii w maju 2022.

Czy czeka to tak?e kolejne rynki wschodz?ce? Zaktualizowali?my w Allianz Trade analiz? wra?liwo?ci RE pod k?tem ostrego zaostrzania polityk monetarnych w GR w odniesieniu do ryzyka p?ynno?ci (saldo na rachunku bie??cym, nale?ny zewn?trzny d?ug krótkoterminowy, pokrycie kosztów importów, wzrost zad?u?enia kredytowe w sektorze prywatnym) i ryzyka cyklicznego (ryzyko walutowe, inflacja, uzale?nienie towarowe, kapita?y w?asne, obligacje). Ustalili?my w Allianz Trade grup? 10 najwa?niejszych RW, które wykazuj? w tym zakresie szczególn? wra?liwo??. Poza Argentyn? i Turcj? – gdzie wyst?puj? ryzyka idiosynkratyczne spowodowane powtarzaj?cymi si? b??dami polityki od 2018 r. – grupa ta obejmuje Pakistan, Chile, trzy kraje afryka?skie (Egipt, Kenia, Tunezja), a tak?e rynki Europy ?rodkowo-Wschodniej (W?gry, Polska, Rumunia).  Sze?? z tych 10 krajów (Egipt, Tunezja, Pakistan, Argentyna, Turcja, Kenia) nale?? równie? do grupy 25 najbardziej wra?liwych RW w odniesieniu do utrzymania bezpiecznego poziomu d?ugu publicznego. W zwi?zku z tym kraje te mog? mierzy? si? z kryzysem zwi?zanym z d?ugiem publicznym na przestrzeni kolejnych dwóch lat lub w zbli?onym okresie. W przypadku czterech kolejnych wra?liwych RW (Chile, W?gry, Polska, Rumunia) prawdopodobie?stwo problemów z d?ugiem publicznym w najbli?szej przysz?o?ci jest ni?sze ni? w przypadku ryzyka p?ynno?ci w sektorze prywatnym w zwi?zku z ogólno?wiatowym ograniczeniem p?ynno?ci i presj? walutow?. W?gierski forint ju? straci? -8% w stosunku do euro w uj?ciu rok do roku, a kraj do?wiadcza rosn?cego deficytu w rachunku bie??cym przy niskim poziomie rezerw walutowych (2,2 miesi?ca pokrycia kosztów importu). Ponadto nieustaj?cy spór W?gier z UE nie pomaga w wysi?kach na rzecz przywrócenia ufno?ci inwestorów.

S?abn?cy popyt ?wiatowy tym razem nie pomo?e RW w wyj?ciu z kryzysu, szczególnie je?li utrzymaj? si? zagro?enia dla wzrostu ?wiatowego: nieustanne w?skie gard?a w ?a?cuchach dostaw, zak?ócenia na rynkach towarowych i zaostrzone polityki anty-Covidowe, gdzie cz??? tych czynników pogarsza jest sytuacja wojenna na Ukrainie.

RW wkroczy?y na ?cie?k? zaostrzania polityki monetarnej ju? oko?o rok temu, by powstrzyma? wzrost inflacji oraz problemy zwi?zane z ogólno?wiatowym spadkiem p?ynno?ci i b?d? musia?y te dzia?ania kontynuowa?. Szczyt inflacji na wi?kszo?ci rynków przewiduje si? na III Kw 2022 r., ale wzrost stóp procentowych najprawdopodobniej utrzyma si? przynajmniej do ko?ca roku – po pierwsze dlatego, ?e GR równie? zaostrz? swe polityki, a po drugie poniewa? wiele RW nadal posiada znacznie ujemne realne stopy procentowe, szczególnie w Europie Wschodz?cej. Rynki regionu Europy Wschodz?cej, a tak?e Ameryki Po?udniowej, Afryki i krajów Bliskiego Wschodu, które nie eksportuj? ropy do?wiadcz? ?rednio dwucyfrowej inflacji w roku 2022, a w konsekwencji jeszcze wy?szych skoków stóp procentowych. Natomiast rynki Azji Wschodz?cej i GCC do?wiadcz? znacznie ni?szej inflacji w przedziale 3-4% w roku 2022.

Tymczasem eksporterzy towarów skorzystali na efekcie “rozlania si?” cen w zwi?zku z wojn? na Ukrainie. Nasze analizy wskazuj?, i? rynki te s? obecnie mniej wra?liwe na zaostrzanie polityki monetarnej w GR. Sytuacja ta powinna utrzyma? si? przynajmniej do ko?ca roku 2022. Tym niemniej s?abszy popyt ?wiatowy i ryzyka recesji na pocz?tku 2023 r., potencjalnie jeszcze pogorszone wp?ywem chi?skiej polityki zero Covid, mog? ostatecznie doprowadzi? do poluzowania cen towarowych (poza rop?) i os?abienia obecnej pozycji krajów b?d?cych eksporterami netto tych towarów. Prognozy wskazuj? jednak, ?e ceny ropy i gazu utrzymaj? si? do ko?ca 2023 r.

Scenariusz “niekorzystny” (40% prawdopodobie?stwo) zak?ada kompletne i nieuporz?dkowane zawieszenie importu ropy i gazu z Rosji przez UE do ko?ca roku, co popchn??oby najwi?ksze gospodarki w recesj?. Politykom nie uda?oby si? uratowa? sytuacji jak mia?o to miejsce 2020 r., poniewa? pocz?tkowa fiksacja banków centralnych na zwalczaniu inflacji ograniczy?aby dost?pne opcje polityki fiskalnej. Natomiast przewidywany zwrot w 1. po?owie 2023 r., w tym agresywne ci?cie stóp, nast?pi?by zbyt pó?no. W szczególno?ci przyjrzawszy si? perspektywie pe?nego embarga na import energii z Rosji, szacujemy niedobory energii po wprowadzeniu rozwi?za? zak?adaj?cych zast?powanie i samo-racjonowanie na poziomie ok. 4% ko?cowego zu?ycia energii w porównaniu do 10% w marcu. W typowym roku kraje UE 27 importuj? oko?o 170.00 mln m3 gazu ziemnego z Rosji. USA eksportuj? oko?o 100.000 mln m3 LNG rocznie. Tradycyjnie UE przyjmuje ok. 30% tego wolumenu, ale od stycznia przyj??a prawie 75% wolumenu ameryka?skiego. Nale?y przewidywa?, ?e ta preferencja europejska utrzyma si? przez ca?y czas trwania wojny, co oznacza dodatkowe 45.000 mln m3 rocznie dla UE. Cho? Katar równie? przeorientowa? swój eksport, jest on zwi?zany umowami d?ugoterminowymi z kupcami azjatyckimi, przez co prawdopodobie?stwo dostarczenia przez tej kraj wi?kszych dodatkowych wolumenów jest niskie. Tym niemniej mo?emy oczekiwa? dodatkowych 15.000 mln m3 rocznie. W zwi?zku z tym zostaje 110.000 mln m3 do pozyskania, co odpowiada ok. 1.050.000 GWh/rok. Je?li UE uda si? otworzy? ponownie cz??? opalanych w?glem elektrowni (70% których zosta?o wy??czonych z eksploatacji w roku 2018), uda si? wygenerowa? dodatkowe 100.000 GWh/rok. Dla przyk?adu Niemcy posiadaj? rezerw? 4,3 GWh z elektrowni w?glowych. W konsekwencji UE “brakowa?oby” jedynie 950.000 GWh/rok, co stanowi ok. 8% ko?cowego zu?ycia energii (co stanowi spadek z 10% szacowanych w lutym).

Chiny utrzymaj? polityk? zero Covid w roku 2022, ale najgorsze w ramach ostatniej fali ju? raczej za nami. Prowincje i miasta obj?te cz??ciowymi lub zupe?nymi lockdownami odpowiada?y za niemal?e 25% PKB w okresie od marca do kwietnia (w porównaniu do 18% w najgorszym tygodniu w sierpniu 2021 r. i 63% w ci?gu najgorszych 20 dni 2020 r. w okresie od stycznia do lutego). Tym niemniej udzia? ten spad? do jedynie 9% w maju i 5% w pierwszej po?owie czerwca. Opieraj?c si? o do?wiadczenia dotycz?ce znoszenia lockdownów w roku 2020, powrót do normalno?ci w zakresie mobilno?ci na poziomie krajowym jest prawdopodobny ju? w lipcu, o ile nie dojdzie do nowych zaka?e? Covid-19 na du?? skal? i kolejnych lockdownów.

S?abn?cy wzrost i utrzymuj?cy si? wysoki poziom inflacji na horyzoncie w Europie Wschodz?cej P?d gospodarczy trzyma? si? dobrze na pocz?tku roku. Wzrost PKB w kw I w UE 11 CEE (11 pa?stw cz?onkach UE regionu Europy ?rodkowo-Wschodniej) by? wy?szy ni? przewidywano, osi?gaj?c poziom +2,3% kwarta? do kwarta?u (+6,9% rok do roku). Tym niemniej wczesne wska?niki sugeruj?, ?e dzia?alno?? zacz??a zwalnia? w kw 2. Gospodarska rosyjska jeszcze nie upad?a, wydaje si? te?, i? gospodarka realna Turcji dostosowa?a si? do wysokiej inflacji, przynajmniej na teraz. Je?li chodzi o prognozy na przysz?o??, przewidujemy spadek poziomu dzia?alno?ci w 2. po?owie roku oraz wej?cie cz??ci gospodarek w recesj?, szczególnie w Rosji, która odczuje mocniej skutki wojny i sankcji. Tym niemniej rozlewaj?cy si? wp?yw wojny na Ukrainie mo?e równie? spowodowa? spowolnienie koniunktury w krajach ba?tyckich w zwi?zku z bliskim s?siedztwem Rosji, a tak?e w Czechach i S?owacji, których du?e bran?e samochodowe cierpi? na utrzymuj?cych si? zak?óceniach ?a?cuchów dostaw. Impuls fiskalny i znaczny wzrost p?ac powinny pomóc Polsce, W?grom i Rumunii osi?gn?? wy?szy wzrost w 2022 r., ale rosn?cy brak równowagi makroekonomicznej czyni je bardziej wra?liwymi na silny spadek p?ynno?ci na ?wiecie i presje na ich waluty. Nasz? prognoz? wzrostu realnego PKB w UE 11 CEE aktualizujemy na +3,9% w 2022 r. (w porównaniu do poziomu +3,4% prognozowanego w marcu), a nast?pnie na +2,9% w 2023 r. (bez zmian). Je?li chodzi o Europ? Wschodz?c? jako ca?o?? (wliczaj?c Rosj?, ale wy??czaj?c Ukrain?), przewidujemy recesj? na poziomie -0,7% w 2022% (-1,1% w marcu) oraz umiarkowany wzrost o +0,7% w 2023 r. (+0,9%).