Bez pomocy finansowej przed ko?cem maja wi?kszo?? linii lotniczych na ?wiecie b?dzie zmuszona og?osi? bankructwo – prognozuje specjalizuj?ca si? w analizach rynku lotniczego CAPA – Centre for Aviation. Wiele z nich ju? teraz jest na etapie bankructwa technicznego i nie obs?uguje zobowi?za?, a ich rezerwy gotówkowe szybko si? wyczerpuj?, poniewa? floty s? uziemione. O wsparcie dla przewo?ników, którzy walcz? o przetrwanie po za?amaniu rynku wywo?anym przez SARS-CoV-2, apeluje te? IATA. Wed?ug danych Eurocontrol od pocz?tku kryzysu spowodowanego przez koronawirusa ruch lotniczy w Polsce spad? o blisko 90 proc., ale cz??? rynków znalaz?a si? w jeszcze gorszej sytuacji.
W Polsce od po?owy marca zawieszone s? krajowe i mi?dzynarodowe pasa?erskie po??czenia lotnicze, z wyj?tkiem lotów cargo, bez za?adunków i pasa?erów, lotów pa?stwowych i lotów wykonywanych w celu ochrony ratowania ?ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ochrony porz?dku publicznego. Wed?ug danych Eurocontrol ograniczenia w transporcie i kryzys zwi?zany z koronawirusem przyczyni?y si? do dramatycznych spadków na europejskim rynku lotniczym. W?ród pa?stw Unii Europejskiej najbardziej ucierpia?y Malta (-94,9 proc.), S?owacja (-94,2), S?owenia (-92,2), W?ochy (-92,2), ?otwa (-91,6), Austria (-89,2), Polska (-88,1) czy Cypr (-87,1). Cierpi? tak?e du?e rynki: Hiszpania (-83,9 proc.), Francja (-77,4 proc.), Niemcy (-70,1 proc.) czy Wielka Brytania (-64,2 proc.).
Skala obecnego kryzysu jest znacznie gorsza i wi?ksza ni? po 11 wrze?nia, podczas SARS czy globalnego kryzysu finansowego. Linie lotnicze walcz? o przetrwanie. Europejski ruch lotniczy do?wiadczy? bezprecedensowych spadków. Stawk? s? miliony miejsc pracy. Linie lotnicze potrzebuj? pilnych dzia?a? rz?dowych, je?li maj? wyj?? z tego kryzysu i by? gotowe do dzia?ania po pokonaniu SARS-CoV-2 – podkre?li? w ubieg?ym tygodniu cytowany w komunikacie IATA dyrektor generalny tej organizacji Alexandre de Juniac.
Ograniczenia w transporcie mi?dzynarodowym i regionalnym zmniejszy?y liczb? operacji pasa?erskich, wi?c przychody linii lotniczych gwa?townie spadaj?. ?eby za?agodzi? finansowe skutki SARS-CoV-2, przewo?nicy tn? koszty, ale IATA podkre?la, ?e przy ?rednich rezerwach gotówkowych na oko?o dwa–trzy miesi?ce linie lotnicze stoj? w obliczu kryzysu p?ynno?ci. Organizacja szacuje, ?e bran?y potrzeba pomocy finansowej w wysoko?ci ok. 200 mld dol., ?eby zapobiec przemys?owej katastrofie i pomóc liniom przetrwa? kryzys.
Co istotne, jeszcze na pocz?tku marca organizacja podawa?a, ?e pandemia koronawirusa zmniejszy tegoroczne przychody linii lotniczych o 113 mld dol. Teraz podkre?la, ?e te szacunki s? ju? znacznie zani?one, bo w mi?dzyczasie wiele pa?stw wprowadzi?o kolejne ograniczenia w podró?owaniu, a skala kryzysu okaza?a si? du?o wi?ksza. Upad?o?? ze skutkiem natychmiastowym ju? na pocz?tku marca og?osi?y linie Flybe, które obs?ugiwa?y oko?o po?owy krajowych po??cze? lotniczych w Wielkiej Brytanii, przewozi?y ok. 9 mln pasa?erów rocznie i zatrudnia?y 2 tys. pracowników. Upadek Flybe – najwi?kszego przewo?nika regionalnego w Europie – by? pochodn? pandemii koronawirusa, która wp?yn??a na poziom rezerwacji (cho? linia problemy mia?a ju? wcze?niej).
Ograniczenia w przewozach pasa?erskich powa?nie ograniczy?y te? dost?pno?? przewozów cargo, które – jak podkre?la IATA – maj? przecie? kluczowe znaczenie dla transportu mi?dzynarodowego, w tym równie? leków, sprz?tu medycznego, ?ywno?ci czy innych wra?liwych na up?yw czasu materia?ów, w po?redni sposób wspieraj?c walk? z pandemi? SARS-CoV-2. Agencja apeluje wi?c, by operacje cargo by?y wykluczone z regulacji ograniczaj?cych podró?e, a tak?e by likwidowa? przeszkody ekonomiczne, takie jak op?aty lotniskowe czy ograniczenia slotowe.
Specjalizuj?ca si? w analizach rynku lotniczego CAPA (Centre for Aviation) spodziewa si?, ?e bez rz?dowego wsparcia i pomocy finansowej przed ko?cem maja wi?kszo?? linii lotniczych na ?wiecie b?dzie zmuszona og?osi? bankructwo. Wiele ju? teraz jest na etapie bankructwa technicznego i nie obs?uguje zobowi?za?, a ich rezerwy gotówkowe szybko si? wyczerpuj?, poniewa? floty s? uziemione.
O pomoc rz?dów i instytucji mi?dzynarodowych apeluje te? IATA, która podkre?la, ?e sektor lotniczy ma olbrzymie znaczenie dla globalnej gospodarki. W ca?ej Europie wspiera 12,2 mln miejsc pracy, generuj?c PKB w wysoko?ci 823 mld dol. Linie lotnicze przewo?? oko?o 35 proc. ?wiatowego handlu, a ka?de stanowisko w transporcie lotniczym wspiera kolejne 24 w ?a?cuchu warto?ci w bran?y turystycznej i turystycznej – w sumie prawie 70 mln miejsc pracy.
?wiat przetrwa ten kryzys. A kiedy to nast?pi, b?dzie potrzebowa? funkcjonuj?cego sektora transportu lotniczego. Bez wsparcia finansowego nie jest to zagwarantowane – wskaza? Brian Pearce, g?ówny ekonomista IATA.
Organizacja wskazuje trzy formy pomocy dla przewo?ników. Pierwsza to bezpo?rednie wsparcie finansowe dla linii lotniczych, które ma wspomóc ich p?ynno?? i zrekompensowa? utracone dochody. Druga to po?yczki, gwarancje kredytowe i wsparcie rynku obligacji korporacyjnych przez rz?d lub banki centralne, a trzecia – ulgi podatkowe, odroczenie lub wyd?u?enie terminów p?atno?ci podatków dochodowych i innych op?at nak?adanych przez rz?dy do ko?ca roku. IATA wskazuje, ?e rz?dy pa?stw UE nie mog? czeka?, bo pomoc dla lotnictwa jest potrzebna „na ju?” i w ka?dej formie, na przyk?ad w postaci obni?enia op?at, które linie lotnicze ponosz? na lotniskach, czy z?agodzenia wymogów wynikaj?cych z unijnego rozporz?dzenia UE 261 (dotyczy praw pasa?erów – prawa do opieki i odszkodowania, kiedy lot zosta? opó?niony lub odwo?any).
Bez pomocy linie lotnicze nie b?d? w stanie wznowi? operacji. Wiele z nich mo?e w ogóle przesta? istnie?. Wsparcie pozwoli utrzyma? podstawowe us?ugi cargo, zachowa? jak najwi?ksz? liczb? miejsc pracy oraz zapewni szybkie przywrócenie ?a?cuchów dostaw i turystyki – powiedzia? cytowany w komunikacie wiceprezes regionalny IATA na Europ? Rafael Schvartzman.
Organizacja na pocz?tku marca zwróci?a si? ju? do Komisji Europejskiej o czasowe zawieszenie zasady 80–20 „wykorzystuj albo tracisz”. Linie lotnicze maj? przydzielony okre?lony czas na start lub l?dowanie na danym lotnisku, ale ryzykuj? jego utrat?, je?li nie utrzymaj? minimum 80 proc. slotów w ci?gu roku kalendarzowego. Dlatego te? s? zmuszone do latania pustymi „lotami widmo” w celu utrzymania slotów. Komisja Europejska wyrazi?a ju? zgod? na odst?pienie od tej zasady, ale IATA obawia si?, ?e ma to nast?pi? dopiero od czerwca, i apeluje o przyspieszenie.
Wed?ug opublikowanego w ubieg?ym tygodniu raportu S&P Global Ratings kryzys wywo?any koronawirusem ma przyczyni? si? do spadku liczby pasa?erów linii lotniczych o ?rednio 70 proc. w okresie trzymiesi?cznym i oko?o 20–30 proc. na koniec tego roku w regionach najbardziej dotkni?tych epidemi?. Z kolei w 2021 roku spodziewany jest wzrost o ok. 15–20 proc. wzgl?dem obecnego, a w 2022 roku – dalszy, 10-proc. wzrost. Analitycy podkre?lili jednak, ?e obecny kryzys b?dzie mie? bezprecedensowy wp?yw na globalne podró?e lotnicze, a wzrost liczby pasa?erów mog? spowolni? obawy zwi?zane z podró?ami nawet po ustaniu rozprzestrzeniania si? koronawirusa
