W du?ej cz??ci Europy ostatnie miesi?ce s? jednymi z najbardziej suchych w historii pomiarów opadów. Niedawne nawa?nice, prowadz?ce nawet do lokalnych podtopie?, nie wp?yn??y na niski poziom wilgotno?ci g??bszych warstw gleby. Intensywne opady w du?ej mierze sp?ywaj? od razu do rzek i rowów melioracyjnych, nawil?aj?c tylko warstw? powierzchniow?. W Wielkiej Brytanii maj by? najbardziej suchym miesi?cem od 124 lat. Po?ary trawi? lasy, ??ki i pola. Wiele rzek ma rekordowo niski poziom wody. Zdj?cia satelitarne pokazuj? skal? problemu i powag? sytuacji.
Obecne wydarzenia zwi?zane z pandemi? przy?mi?y obraz gigantycznych p?omieni, które przetoczy?y si? przez po?udniowo-wschodni? Australi? zaledwie kilka miesi?cy temu. Jednak ca?y czas jeste?my ?wiadkami globalnego ocieplenia, które oddzia?uje coraz bardziej destrukcyjnie na nasze otoczenie. Wed?ug naukowców zajmuj?cych si? klimatem, mo?e to by? niestety nasza nowa rzeczywisto??. Jak dot?d, rok 2020 jest najcieplejszym w Europie od stulecia. Wed?ug danych historycznych, ?rednia temperatura powietrza jest o pó? stopnia Celsjusza wy?sza ni? w roku 1990, który dotychczas by? pod tym wzgl?dem rekordowo ciep?y. Skutkiem jest wyra?nie obni?ona wilgotno?? gleby pól uprawnych, która b?dzie mia?a wp?yw na plony.
Niemieckie problemy z susz?
W przypadku Niemiec, w tym roku kraj wyj?tkowo wcze?nie do?wiadcza „suchej” pogody. Po?ary lasów w Nadrenii Pó?nocnej-Westfalii rozpocz??y si? ju? w kwietniu. Wed?ug krajowych s?u?b meteorologicznych, w tym w?a?nie miesi?cu odnotowano zaledwie 5% zwyk?ych opadów deszczu, a ca?y rok 2020 mo?e by? kolejnym okresem dotkliwej suszy w Niemczech, by? mo?e nawet wi?kszym ni? wyj?tkowo trudne dwa poprzednie lata 2018 i 2019.
Oznaki kolejnego roku suszy mo?na zobaczy? wsz?dzie. We wschodnim Dre?nie poziom wody ?aby wynosi zaledwie 95 cm, podczas gdy jej ?rednia g??boko?? jest dwa razy wi?ksza. ?aba jest jedn? z wielu rzek w Niemczech, na których w dwóch ostatnich latach zawieszono ?eglug? z powodu zbyt niskiego poziomu wody.
Zima bez opadów ?niegu i w?a?ciwie zupe?nie bezdeszczowa wiosna daj? o sobie zna?. Trudn? sytuacj? zwi?zan? z susz? w Niemczech wida? na zdj?ciach z satelity Sentinel-2 (L2A) – mówi Sybrand van Beijma, Earth Observation Data Specialist z firmy CloudFerro, specjalizuj?cej si? w ?wiadczeniu us?ug przetwarzania w chmurze, b?d?cej równie? operatorem platform udost?pniaj?cych wielkie zbiory satelitarnych zdj?? obserwacji Ziemi. Wska?nik wilgotno?ci (moisture index) jest prost? metod? wizualnego porównania danych z ró?nych okresów i zauwa?enia ró?nic w wilgotno?ci gleby. Porównuj?c zdj?cia z maja 2019 i maja 2020, mo?na np. zaobserwowa? spory spadek wilgotno?ci gleby. To bardzo cenna informacja, zw?aszcza w kontek?cie regionalnego zarz?dzania gospodark? wodn?. Je?li dany teren ma alarmuj?co niski poziom wilgotno?ci, lokalna administracja powinna mie? odpowiednie dane, aby podj?? w?a?ciwe ?rodki zaradcze – podkre?la ekspert.
Niemieccy rolnicy obawiaj? si?, ?e po dwóch latach suszy, trzeci rok mo?e by? jeszcze bardziej ci??ki. I cho? problemy w 2018 roku spowodowa?y rekordow? wyp?at? odszkodowa? dla rolników od pa?stwa – by?o to prawie 292 mln euro – to nie pokry?y one wszystkich strat. Tegoroczna susza oznacza kolejne k?opoty.
Nizina, czy mo?e pustynia ?rodkowoeuropejska
Susza w Europie rozci?ga si? od pó?nocnej Francji, przez Europ? ?rodkow? i pó?nocn?, a? po wschodnie granice Polski. We Francji uprawy pszenicy i j?czmienia maj? najsuchsze warunki glebowe od pi?ciu lat. Inni znacz?cy europejscy producenci zbó?, tacy jak Rumunia i Ukraina twierdz?, ?e ich rezerwy wody s? na wysokim poziomie ryzyka. Wed?ug Instytutu Rolnictwa i Ekonomiki ?ywno?ci w Polsce, w tym roku plony z upraw zbó? mog? spa?? nawet ponad 8 proc. Susza, która spala wschodni? cz??? Unii Europejskiej, niszczy zbiory i zaostrza wywo?ane pandemi? koronawirusa spowolnienie gospodarcze, które ju? teraz oceniane jest jako najg??bszy kryzys od upadku komunizmu.
Porównuj?c zdj?cia satelitarne z kolejnych lat mo?na zaobserwowa? wysychanie kontynentu. Widzimy zmniejszaj?ce si? zbiorniki wodne, coraz p?ytsze rzeki, a w niektórych miejscach – nawet zanikaj?ce mniejsze rzeki i jeziora. Sytuacja jest rzeczywi?cie powa?na i nale?y j? dok?adnie monitorowa? – zauwa?a Sybrand van Beijma. Warto podkre?li?, ?e ogrom informacji dotycz?cych pomiarów zwi?zanych z warunkami klimatycznymi i ich zmian? w czasie pozyskujemy dzi?ki europejskiemu programowi obserwacji Ziemi Copernicus, na bazie którego dzia?aj? zbudowane przez nas platformy: CREODIAS, którego jeste?my operatorem i WEkEO, który równie? oparty jest na naszej chmurze obliczeniowej. Produkty informacyjne, oparte na zdj?ciach z satelitów pokazuj? sytuacj? obecn?, a tak?e zmiany, jakie zachodz? w czasie. Mog? z nich korzysta? instytuty naukowe i badacze, ale tak?e firmy, tworz?c aplikacje wspomagaj?ce zarz?dzanie gospodark? wodn? czy symuluj?ce wp?yw suszy na otoczenie – wyja?nia specjalista z CloudFerro.
Wed?ug Centrum Bada? nad ?rodowiskiem Helmholtz, globalne ocieplenie ma bardzo du?y wp?yw na susz? w Europie. Je?li temperatura na Ziemi wzro?nie o trzy stopnie, to obszar obj?ty susz? w Europie powi?kszy si? dwukrotnie i obejmie ponad jedn? pi?t? naszego kontynentu. Natomiast susze b?d? trwa? nawet 3-4 razy d?u?ej. Problem mo?e dotkn?? nawet 400 mln ludzi. Je?li, zgodnie z ustaleniami Traktatu Paryskiego, uda si? ograniczy? wzrost ocieplenia klimatu do 1,5 stopnia, powinno to wp?yn?? na zmniejszenie obszaru dotkni?tego susz?.
Europa stawia sobie za cel aktywn? walk? ze zmianami klimatycznymi i przeciwdzia?anie ich negatywnym skutkom. Potrzebne jest wypracowane mechanizmów zarz?dzania klimatycznego oraz reagowania w przypadku kl?sk ?ywio?owych i katastrof. Dlatego konieczne jest zbieranie szczegó?owych danych na temat sytuacji na Ziemi oraz ich analizowanie. S?u?? do tego m.in. zdj?cia z satelitów Sentinel, dost?pne np. na platformie CREODIAS.eu.
