Komisja Europejska, uwa?a, ?e recesja w Polsce b?dzie najp?ytsza spo?ród wszystkich krajów Unii. Sektor bankowy by? zdecydowanie najwa?niejszym z kana?ów, za po?rednictwem których rz?d stara? si? z?agodzi? skutki pandemii, ale te? poniós? najwi?ksze koszty. Kryzys gospodarczy nie powinien rozla? si? na kryzys finansowy i kryzys instytucji finansowych. To najwa?niejsze w?tki, które zosta?y poruszone podczas debaty zorganizowanej przez firm? doradcz? Deloitte „Reakcja banków centralnych, nadzorców i regulatorów na kryzys a wiarygodno?? systemu finansowego” w ramach wirtualnego X Europejskiego Kongresu Finansowego. Deloitte by? partnerem Kongresu.
W reakcji na kryzys wi?kszo?? dzia?a? regulatorów by?a nastawiona na wzmocnienie pozycji kapita?owej i p?ynno?ciowej sektora bankowego, by w ten sposób umo?liwi? finansowanie dla gospodarstw domowych i przedsi?biorstw – mówi Pawe? Sp?awski.
Zalicza si? do nich m.in. z?agodzenie wymaga? kapita?owych i p?ynno?ciowych, w tym umo?liwienie bankom przez Europejski Bank Centralny funkcjonowania poni?ej wymaganego w Filarze II poziomu wymogów kapita?owych oraz przesuni?cie wdro?enia cz??ci wymogów CRD5. Kolejnym krokiem s? tzw. wakacje kredytowe i przeciwdzia?anie skutkom wzrostu odpisów z tytu?u utraty warto?ci portfela kredytowego. Trzeba te? pami?ta? o innych dzia?aniach regulacyjnych i nadzorczych, które mia?y odci??y? banki oraz o krokach podejmowanych przez rz?d w postaci Tarczy antykryzysowej. Chodzi tu o bezzwrotn? pomoc w postaci odroczenia zobowi?za? p?atno?ci ?wiadcze? ZUS czy sk?adek emerytalnych. By?y to równie? po?yczki dla poszczególnych grup przedsi?biorców.
Szczególn? uwag? warto zwróci? na element najnowszej tarczy 4.0 zwi?zany z wprowadzeniem dodatkowych wakacji kredytowych dla klientów, którzy utracili zatrudnienie w okresie epidemii. To pierwszy taki przypadek w Polsce, kiedy elementy zwi?zane z pakietami os?onowymi i z wakacjami kredytowymi wchodz? w formie wymogów obligatoryjnych, a nie w formie dobrowolnych dzia?a? sektora bankowego – mówi Pawe? Sp?awski, partner w zespole ryzyka finansowego, Deloitte, gospodarz i moderator debaty.
Warto te? odnotowa? dzia?ania zwi?zane z polityk? pieni??n?. W kwietniu 2020 r. NBP rozpocz?? program skupu aktywów (obligacji rz?dowych oraz innych instrumentów d?u?nych gwarantowanych przez Skarb Pa?stwa) na rynku wtórnym. Program ten jest stosowany przez banki na ca?ym ?wiecie. To co wyró?nia nasz rynek to trzy obni?ki stóp procentowych, które mia?y miejsce w ostatnich miesi?cach. W sumie obni?ka stóp procentowych od pocz?tku pandemii wynios?a 140 pb. Dla porównania Czechy obni?y?y 26 marca stawk? repo o 0,75 p.p. do 1 proc, a nast?pnie 7 maja o kolejne 0,75 p.p. do poziomu 0,25 proc. rocznie. Natomiast Rada Monetarna W?gierskiego Banku Narodowego w ca?ym okresie pandemii pozostawi?a stop? bazow? na niezmienionym poziomie 0,9 proc.
Impuls fiskalno-monetarny
Zdaniem Piotra Bujaka, Dyrektora Departamentu Analiz Ekonomicznych i G?ównego Ekonomisty PKO Banku Polskiego, na skuteczno?? dzia?a? antykryzysowych wskazuje mi?dzy innymi sytuacja na rynku pracy. Skala i tempo wzrostu bezrobocia s? s?absze ni? zapowiada?y prognozy wi?kszo?ci ekonomistów. Pomimo tej pozytywnej oceny, gospodarka polska, podobnie jak gospodarki wi?kszo?ci pa?stw do?wiadcz? spowolnienia.
Reakcja banków centralnych, nadzorców i regulatorów na kryzys a wiarygodno?? systemu finansowego Pobierz prezentacj?
Mix dzia?a? rz?du i banku centralnego ma pozytywny wp?yw na gospodark?, ale struktura tych dzia?a? nie jest optymalna. Na przyk?ad obni?ki stóp procentowych uderzaj? w obecny model funkcjonowania sektora bankowego i wp?ywaj? na jego rentowno??. Trudno mówi? o zagro?eniu kryzysem rynku finansowego, ale o jego niestabilno?ci ju? mo?na. Uwa?am, ?e ostatnia obni?ka stóp procentowych to ju? krok za daleko – mówi Piotr Bujak, Dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych i G?ówny Ekonomista PKO Banku Polskiego.
Ekspert dodaje, ?e ostatnia obni?ka niewiele da?a gospodarce, w nieznacznym stopniu obni?y?a koszt obs?ugi d?ugu publicznego i koszt obs?ugi sektora prywatnego, za to bardzo mocno wp?yn??a na zdolno?? absorbowania szoku przez sektor bankowy. Obni?ki stóp mog? zmniejszy? wynik finansowy sektora bankowego rok do roku nawet o po?ow?.
Mniejsze zainteresowanie kredytami
Eksperci spodziewaj? si?, ?e w obliczu pogorszenia sytuacji na rynku pracy popyt na kredyty b?dzie mniejszy o kilkana?cie, a nawet kilkadziesi?t procent. Wynika to g?ównie z ostro?no?ci klientów w sytuacji zwi?kszonej niepewno?ci gospodarczej. Równocze?nie przez podwy?szon? percepcj? ryzyka kredytowego banki b?d? ogranicza? poda?. ?rodowisko niskich stóp to novum dla banków, ale tak?e dla klientów. Inaczej odnajduj? si? w nim instytucje, a inaczej klienci detaliczni.
Niestety, niskie stopy wp?ywaj? na rentowno?? banków, co mo?e sk?oni? banki do przegl?du cenników. Ju? teraz wi?kszo?? ?rodków klientów w niektórych bankach le?y na lokatach z zerowym oprocentowaniem. Ci?cia stóp przyspiesz? trend coraz mniejszego zainteresowania lokatami – mówi Kamil Stolarski, CFA, Head Of Equity Research w Santander Bank Polska.
Zdaniem ekspertów kolejne obni?ki stóp procentowych nie pomog? gospodarce, wci?? jednak mo?na wiele zrobi?, np. ?agodzi? obci??enia dla banków i w ten sposób zwi?ksza? ich zdolno?? do absorbcji szoku i do kredytowania gospodarki czy zmodyfikowa? lub zlikwidowa? podatek bankowy.
W Polsce w obszarze polityki fiskalnej jest du?a przestrze? do dzia?ania, wi?ksza ni? w wi?kszo?ci krajów Unii.
Nie zostali?my zupe?nie bez amunicji na wypadek kolejnej fali pandemii i kryzysu – dodaje Piotr Bujak
Ryzyka i szanse
Eksperci s? zgodni, ?e w kryzysie banki okaza?y si? by? niezast?pione i to za spraw? ich nowoczesnej infrastruktury i technologii Tarcza Antykryzysowa zadzia?a?a tak szybko i sprawnie. Sektor poniós? du?y wysi?ek i koszty ?eby przygotowa? systemy informatyczne, przez które p?ynie pomoc do gospodarki, co pokazuje, ?e banki s? cz??ci? rozwi?zania i to buduje ich wiarygodno??. Z drugiej strony poniewa? zmieni si? struktura dochodów banków, zmieni si? te? struktura kosztów ponoszonych przez klientów. Ci mog? nie rozumie?, ?e wzrost niektórych op?at jest wynikiem kosztów jakie ponosz? banki lub cho?by obni?enia stóp procentowych. Mo?e to wp?yn?? na poziom zaufania klientów, a w konsekwencji zwi?ksza? niech?? do sektora.
Ogóln? sytuacj? i wiarygodno?? polskiego systemu bankowego mog? te? pogorszy? potencjalne turbulencje s?abszych podmiotów, które nie poradz? sobie ze wzrostem kosztów ryzyka kredytowego i ze spadkiem mar?y odsetkowych – mówi Piotr Bujak.
