W ostatnich latach granice pomi?dzy ?yciem online, a offline coraz cz??ciej si? zacieraj?. Powstaj?ce startupy zmieniaj? dotychczasowy model biznesowy, szczególnie w bran?y finansowej i sektorze fintech. To w?a?nie dzi?ki nim i us?ugom przenoszonym do kana?u mobilnego collaborative economy zyskuje coraz wi?ksz? popularno??. Pieni?dzmi mo?na si? dzieli? na wiele sposobów. Obok dynamicznie rozwijaj?cych si? na ca?ym ?wiecie us?ug takich jak crowdfunding, spo?eczno?ciowa wymiana walut i kryptowalut, szerokie grono zwolenników zdobywa P2P money lending, czyli po?yczki spo?eczno?ciowe. O co w tym chodzi?
Nowe platformy biznesowe
Dzi?ki nowoczesnym technologiom, tradycyjne regu?y prowadzenia biznesu w wielu dochodowych bran?ach uleg?y szybkiej przemianie. Blablacar oferuje u?ytkownikom wygodny transport, Airbnb pokoje do wynaj?cia w ka?dej cz??ci globu, Skillshare umiej?tno?ci oraz szkolenia. Z raportu Accenture Technology Vision wynika, ?e biznes oparty na cyfrowych technologiach b?dzie stanowi? 1/4 ca?ej ?wiatowej gospodarki w 2020 roku. Jednocze?nie najszybciej rozwijaj?cym si? segmentem b?d? platformy biznesowe wykorzystuj?ce nowe mo?liwo?ci oparte na otwartych ekosystemach. Post?puj?ca digitalizacja gospodarki sprawia, ?e zmianie ulegaj? nie tylko warunki prowadzenia biznesu, lecz tak?e sam biznes.
Nie tylko Uber i Airbnb
Koncepcja „gospodarki wspó?dzielenia” jest podobna w ró?nych bran?ach us?ugowych — czy to w przypadku us?ug przewozowych, us?ugowych, czy finansowych. ?otewska Grupa Twino do kwietnia tego roku wyp?aci?a 15,6 tys. inwestorom ponad 5 mln euro odsetek. Ponadto, osobom, które po?yczaj? innym za po?rednictwem platformy gwarantuje zwrot wp?aconych pieni?dzy wraz z odsetkami na poziomie minimum 10 proc. w skali roku.
Trend zwany ekonomi? wspó?dzielenia (sparing economy) to nie chwilowa moda, ale rzeczywisto??. Platforma po?yczek peer-to-peer to przysz?o?? sektora finansowego, która ju? teraz staje si? coraz powa?niejsz? konkurencj? dla banków. Platforma na zasadzie peer-to-peer ??czy po?yczkobiorców z kilkoma inwestorami, którzy dysponuj? odpowiednim kapita?em. W konsekwencji proces otrzymania po?yczki odbywa si? szybciej i na lepszych warunkach – komentuje Micha? Papli?ski, Country Manager w Twino (w?a?ciciel netcredit.pl i incredit.pl).
Alternatywa dla tradycyjnej po?yczki?
Social lending polega na ??czeniu indywidualnych inwestorów z osobami potrzebuj?cymi finansowania. Strony transakcji ??czy wyspecjalizowany serwis internetowy, oferuj?cy system oceny i zarz?dzania ryzykiem kredytowym rozlicze? oraz windykacji niesp?aconych po?yczek, który pobiera z tego tytu?u prowizj?. Platformy nie tylko udost?pniaj? przestrze? do transakcji, ale równocze?nie staraj? si? zapewni? klientom poczucie bezpiecze?stwa oferuj?c dodatkowe us?ugi, takie jak ubezpieczenie sp?aty po?yczek, czy gwarancj? zwrotu zainwestowanego kapita?u. Po?yczki spo?eczno?ciowe rozwijaj? si? szczególnie w tych krajach, w których istniej?ce regulacje prawne sprzyjaj? rozwojowi nowoczesnych us?ug finansowych. Wed?ug PwC, do 2025 roku warto?? tego rynku mo?e wzrosn?? do co najmniej 150 mld USD.
Sytuacja prawna w Polsce
W Polsce social lending jest zjawiskiem marginalnym, nie cieszy si? popularno?ci? m.in. ze wzgl?du na bezkonkurencyjn? dla social lendingu ofert? internetowych instytucji po?yczkowych. Na przeszkodzie w rozwoju platform social lending stoj? tak?e przepisy prawa. Zgodnie z ustaw? o kredycie konsumenckim – pozabankowego kredytu konsumenckiego udziela? mog? tylko instytucje po?yczkowe, a tego rodzaju firma musi spe?ni? szereg wymogów organizacyjno-prawnych m.in. posiada? co najmniej 200 tys. z? kapita?u w?asnego w ca?o?ci pokrytego ze ?rodków pieni??nych oraz dzia?a? w formie spó?ki akcyjnej lub spó?ki z.o.o. Prócz tego konieczne jest uzyskanie wpisu do rejestru instytucji po?yczkowych prowadzonego przez Komisj? Nadzoru Finansowego. Social lending pierwotnie polega? mia? na udzielaniu incydentalnych po?yczek przez osoby fizycznie. W toku rozwoju tego rodzaju platform okaza?o si?, ?e tzw. incydentalni po?yczkodawcy stanowi? tylko niewielki odsetek po?yczkodawców. Wi?kszo?? stanowi?y osoby fizyczne, które prowadzi?y dzia?alno?? po?yczkow? w sposób ci?g?y, a to oznacza, ?e zgodnie z liter? prawa konieczne by?oby sprofesjonalizowanie ich dzia?alno?ci polegaj?ce na spe?nieniu wymogów prawa zawartych w przepisach dotycz?cych instytucji po?yczkowych. Te niejasno?ci sprawi?y, ?e np. Kokos.pl prowadzona przez Blue Media – chyba najs?ynniejsza platforma social lendingowa w Polsce, która dzia?a?a od 2008 roku, pod koniec 2017 roku postanowi?a zmieni? profil dzia?alno?ci i w zasadzie przekszta?ci?a si? w normaln? instytucj? po?yczkow?. Z mo?liwo?ci udzielania finansowania ca?kowicie odci?to osoby fizyczne. Obecnie w rejestrze instytucji po?yczkowych przy Komisji Nadzoru Finansowego zarejestrowanych jest ok. 400 podmiotów. Prawdopodobnie 3/4 z nich to w?a?nie podmioty, które przekszta?ci?y si? w instytucje po?yczkowe tzn. spe?ni?y wymogi ustawowe, o których by?a mowa wy?ej, w?a?nie na potrzeby prowadzenia dzia?alno?ci po?yczkowej na platformach social lendingowych. Niemniej, ich udzia? w rynku pozabankowego kredytu konsumenckiego jest niski, nie przekracza w sumie 8 proc. – 10 proc.
Social lending, a po?yczki przez Internet
Social lending nie mia? specjalnie szans na rozwój na polskim rynku ze wzgl?du na równolegle rozwijaj?cy si? rynek internetowych po?yczek, który stosunkowo szybko zdoby? znacz?c? przewag?. W istocie w 2017 roku warto?? rynku po?yczek spo?eczno?ciowych szacowano na ok. 100 mln z?, a profesjonalny rynek internetowych po?yczek pozabankowych na ok. 3 mld z?. W du?ej mierze wynika?o to z prostego, zrozumia?ego i profesjonalnego procesu obs?ugi klienta. Do tego dochodzi?a kwestia kosztu kredytu i ca?kowitej jego ceny, który w przypadku regulowanego kredytu konsumenckiego jest okre?lony w sposób transparentny i zrozumia?y dla klienta– czego nie zawsze mo?na powiedzie? o po?yczkach udzielanych na podstawie kodeksu cywilnego. Dodaj?c do tego ta?sz? ofert?, w ko?cowym rozrachunku okazuje si?, ?e przewagi regulowanego rynku pozabankowych kredytów konsumenckich nad platformami social lending by?y wr?cz mia?d??ce. Warto zwróci? uwag?, ?e w innych pa?stwach sytuacja wygl?da inaczej – tam, gdzie nie ma rozwini?tego rynku pozabankowych kredytu konsumenckiego, tam rozwijaj? si? platformy peer-to-peer lending, które cechuje stosunkowo rozdrobniony i zdywersyfikowany portfel po?yczkodawców.
