Rozpowszechnienie si? koronawirusa SARS-CoV-2 uderzy?o w niemal ka?d? ga??? gospodarki, nie pomijaj?c przy tym rodzinnych przedsi?biorstw. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte „Firmy prywatne – wyzwania i mo?liwo?ci 2020”, czynniki zewn?trzne, takie jak brexit czy te? panuj?ca pandemia maj? bezpo?redni wp?yw na decyzje liderów dotycz?ce pozyskiwania dodatkowego kapita?u. Co ciekawe, 36 proc. respondentów wskaza?o utrzymanie maj?tku przedsi?biorstwa, jako g?ówny cel na nast?pne lata. Z kolei dla 49 proc. jednym z priorytetów jest kontynuacja biznesu i wieloletniej tradycji firmy przez kolejne pokolenia.
Podobnie jak wiele innych przedsi?biorstw firmy rodzinne cz?sto potrzebuj? dodatkowego kapita?u, aby rozwija? biznes zarówno w perspektywie krótko-, jak i d?ugoterminowej. Cz??? z nich przeznacza te ?rodki na wzrost organiczny, czyli zatrudnia dodatkowych pracowników i buduje kolejne obiekty. Inni z kolei finansuj? wej?cie firmy na nowe rynki czy te? rozwój produktów. Jak twierdz? eksperci Deloitte, mimo powszechnego przekonania o samofinansowaniu si? przedsi?biorstw rodzinnych, w zakresie rozwoju biznesu tylko 30 proc. z nich stawia na ?rodki wewn?trzne. Wi?kszo?? jednak zastanawia si? nad pozyskaniem kapita?u poprzez prywatnych inwestorów, rynki publiczne czy te? banki.
Na decyzje firm rodzinnych w kontek?cie pozyskania dodatkowych ?rodków du?y wp?yw maj? równie? czynniki zewn?trzne, takie jak brexit czy te? panuj?ca obecnie pandemia koronawirusa. Wi??e si? to z tym, ?e wiele przedsi?biorstw koncentruje si? teraz na zabezpieczeniu kapita?u. Powód jest na ogó? oczywisty – w?a?ciciele chc? mie? pewno??, ?e firma posiada ?rodki, by stawi? czo?o rynkowym wyzwaniom – mówi Robert Uhl, Adwokat, Partner Associate w kancelarii Deloitte Legal.
Istnieje kilka czynników, które definiuj? wiele przedsi?biorstw rodzinnych i kszta?tuj? decyzje dotycz?ce zabezpieczenia kapita?u. Jedn? z nich jest utrzymanie kontroli nad rodzin? i mo?liwo?? wp?ywu na ni?. Kolejna wa?na rzecz to dyskrecja i prywatno??. Dla przyk?adu jednej z japo?skich firm rodzinnych w uzyskaniu kredytu na przeszkodzie stan??a pro?ba banku o przedstawienie dokumentów, które w?a?ciciele trzymali w tajemnicy i traktowali jak osobiste. Du?o przedsi?biorstw koncentruje si? te? na d?ugoterminowym wzro?cie, co mo?e wykluczy? zdobycie dodatkowego kapita?u poprzez np. IPO.
Spo?ecznie odpowiedzialni
Dzia?ania prospo?eczne stanowi? obecnie jeden z priorytetów funkcjonowania wielu firm rodzinnych, co potwierdzi?o a? 19 proc. respondentów badania Deloitte „Global Family Business Survey 2019”. Wiele z przedsi?biorstw wspiera swoje otoczenie poprzez transfer ?rodków na dzia?ania filantropijne. Odmiennym i nowym sposobem wsparcia jest natomiast tzw. inwestowanie zaanga?owane spo?ecznie, czyli wspieranie inicjatyw, które poza korzy?ciami finansowymi maj? te? nie?? pozytywn? zmian? w otoczeniu.
Mimo ?e podej?cie firm rodzinnych do dzia?a? prospo?ecznych nadal ró?ni si? w poszczególnych regionach ?wiata, to w dobie pandemii bardziej ni? kiedykolwiek wcze?niej wiele przedsi?biorstw zdaje sobie spraw? z wp?ywu, jaki wywiera na otoczenie zarówno w wymiarze gospodarczym, jak te? ?rodowiskowym i spo?ecznym. W?a?ciciele firm rodzinnych coraz cz??ciej ??cz? misj? przedsi?biorstwa z dzia?aniami, które pozwalaj? budowa? warto?? dodan?, wzmacnia? dobre relacje z otoczeniem i minimalizowa? negatywny wp?yw na ?rodowisko naturalne – mówi Rafa? Rudzki, Partner Associate w zespole ds. zrównowa?onego rozwoju w Polsce i Europie ?rodkowej.
Ekspert zauwa?a te?, ?e ro?nie ?wiadomo?? tego, ?e odpowiedzialne zarz?dzanie przedsi?biorstwem to podstawa sukcesu biznesowego, a celem przedsi?biorstw powinno by? tworzenie d?ugoterminowej warto?ci, w tym proaktywne zarz?dzanie ryzykami i korzystanie z szans, jakie nios? wyzwania zwi?zane z realizacj? Celów Zrównowa?onego Rozwoju (SDGs).
Stworzony przez firm? doradcz? Deloitte we wspó?pracy z European Venture Philanthropy Association (EVPA) oraz Global Social Entrepreneurship Network (GSEN) wska?nik Deloitte Social Investment Leveraging Index (DSILI 2018) pokazuje, ?e inwestycje w rozwój spo?eczny w regionie Europy ?rodkowo-Wschodniej mog? nie?? ze sob? potencjalny zwrot z inwestycji oraz mie? znaczny wp?yw spo?eczny. Aktualnie tylko 7 proc. ?rodków przeznaczonych na inwestycje spo?eczne i tzw. „venture philanthropy” na ?wiecie trafia do krajów naszego regionu. Indeks podpowiada konkretne obszary dzia?ania oraz opisuje istniej?cy ekosystem inwestycji zaanga?owanych spo?ecznie.
Si?a tkwi we wspó?pracy
Nawi?zanie wspó?pracy z partnerami zewn?trznymi mo?e sta? si? dla firm rodzinnych zarówno wyzwaniem, jak i szans?. Wed?ug ekspertów Deloitte, a? 56 proc. tych przedsi?biorstw dostrzega wag? zasobów ekosystemu biznesowego, czyli sieci firm i instytucji, które dzia?aj? na rzecz wspólnego dobra, w rozwoju biznesu. Z kolei 65 proc. respondentów stwierdzi?o, ?e zwi?kszy?y one kontakt z innymi organizacjami w ci?gu ostatnich kilku lat.
Bardzo cz?sto na przeszkodzie sojuszu firm rodzinnych i podmiotów trzecich mo?e sta? niski poziom akceptowanego w?ród tych pierwszych ryzyka biznesowego czy te? brak zaufania do podmiotów spoza rodziny. Do tego dochodzi te? z?o?ono?? potencjalnych partnerów, którzy dzia?aj? na przyk?ad w innym regionie lub na innym kontynencie, co utrudnia nawi?zanie wspó?pracy. Szczególnie trudne jest to w czasie pandemii, kiedy firmy skupiaj? si? na przetrwaniu, a potencjalne sojusze odchodz? na dalszy plan – mówi Fabian Bohdziul, Dyrektor, Doradztwo Finansowe Deloitte.
Nawi?zanie wspó?pracy z zagranicznym dostawc? jest jednym ze sposobów, w jaki firmy rodzinne mog? osi?gn?? sukces bez wi?kszych zmian operacyjnych. Przedsi?biorcom jest dzi? ?atwo okre?li? potencjalnego partnera w Indiach czy Zimbabwe, pozyska? surowce, informacje i tzw. know-how, a to wszystko nawet bez konieczno?ci opuszczania siedziby przedsi?biorstwa. Czas pandemii i konieczno?? zdalnej pracy zapewne jeszcze utwierdzi?y w tym rodzinnych przedsi?biorców.
Maj?tek firm rodzinnych
Dla 49 proc. firm rodzinnych jednym z d?ugoterminowych priorytetów dzia?alno?ci jest kontynuacja biznesu i wieloletniej tradycji przez kolejne pokolenia. Z kolei ponad jedna trzecia respondentów (36 proc.) wskaza?a zachowanie maj?tku przedsi?biorstwa, jako g?ówny cel na nast?pne lata. Jak twierdz? eksperci Deloitte, poszczególni cz?onkowie rodziny cz?sto maj? jednak swoje w?asne wyobra?enia i oczekiwania, co do sposobu wykorzystania dotychczasowego dorobku.
Zarz?dzanie maj?tkiem jest wyzwaniem dla wielu przedsi?biorstw rodzinnych, szczególnie w przypadku m?odych firm. Brak organizacji i wypracowanej struktury mo?e nie?? za sob? powa?ne konsekwencje, a w d?u?szej perspektywie nawet upadek. Pomóc w odpowiednim zarz?dzaniu mo?e na przyk?ad zaanga?owanie zewn?trznych profesjonalistów lub wprowadzenie odpowiednich organów ?adu rodzinnego czy te? systemów sprawowania kontroli – mówi Tadeusz Dulian, Doradca firm rodzinnych, Deloitte.
Wed?ug ekspertów Deloitte odpowiednia dywersyfikacja maj?tku mo?e z?agodzi? obawy poszczególnych cz?onków rodziny dotycz?ce jego zachowania. Mo?e to nie tylko zmniejszy? uzale?nienie przedsi?biorstwa od rynku krajowego, lecz te? ograniczy? negatywny wp?yw zmian gospodarczych czy te? politycznych.
