Raport NBP dotycz?cy sytuacji na rynku kredytowym nie pozostawia z?udze? – zasady, na jakich banki udzielaj? kredytów firmom b?d? ulega? dalszemu zaostrzeniu. Dotknie to w szczególno?ci sektor MSP, który stanowi 99,8 proc. wszystkich przedsi?biorstw w Polsce. Z odmow? przyznania kredytu mog? spotka? si? zw?aszcza firmy dzia?aj?ce w bran?ach zagro?onych kryzysem wywo?anym przez pandemi? lub takie, które ju? odczu?y finansowe skutki koronawirusa. Co przes?dza o negatywnej decyzji banku i na jakie alternatywy wzgl?dem kredytu mog? liczy? ma?e i ?rednie przedsi?biorstwa?
Zaostrzenie kryteriów przyznawania kredytów, które obserwujemy od kilku miesi?cy, osi?gn??o skal? najwi?ksz? od czasów kryzysu z 2009 roku. Dotyczy to przede wszystkim kredytów d?ugoterminowych dla ma?ych i ?rednich przedsi?biorstw. Cz??? firm, które jeszcze przed wybuchem pandemii rozpocz??y proces pozyskiwania kredytu, spotka?o si? z informacj? o zawieszeniu procedury z uwagi na wstrzymanie akcji kredytowej. Inne od razu czeka?a odmowna decyzja. Niepewno?? w gospodarce spowodowa?a jednocze?nie os?abienie popytu na kredyty ze strony samych firm, które wstrzymuj? si? z decyzjami dotycz?cymi nowych inwestycji.
Dlaczego bank nie chce przyzna? firmie kredytu?
Kryteria przyznawania kredytów to ustalane przez bank minimalne standardy zdolno?ci kredytowej, jakie powinien spe?nia? kredytobiorca, aby uzyska? kredyt. Ich zaostrzenie mo?e polega? w szczególno?ci na takich dzia?aniach jak: obni?enie maksymalnej kwoty kredytu, podniesienie wymaga? odno?nie zabezpieczenia, skrócenie maksymalnego okresu kredytowania, zwi?kszenie pozaodsetkowych kosztów kredytu, zwi?kszenie wymaga? odno?nie poziomu zysku generowanego przez firm? czy te? dopuszczalnego poziomu zad?u?enia.
Je?eli chodzi o sytuacj? firmy, to dla banku dyskwalifikuj?cy mo?e by? spadek przychodów i niepewno?? co do ich wysoko?ci w kolejnych miesi?cach, wygenerowana strata, potencjalna utrata nale?no?ci, ryzyko danej bran?y.
– Rozpatruj?c wniosek o kredyt, bank szacuje ryzyko transakcji, tj. niebezpiecze?stwo niewywi?zania si? kredytobiorcy ze sp?aty swoich zobowi?za?. W zwi?zku z pandemi? pogorszy?a si? ogólna sytuacja gospodarcza w kraju oraz w niektórych bran?ach i istnieje ryzyko, ?e mo?e ona ulec dalszemu pogorszeniu lub d?ugo nie wróci? do stanu wyj?ciowego. Mo?e to mie? równie? wp?yw na obni?enie jako?ci istniej?cego portfela kredytowego banków. To sprawia, ?e ryzyko banku staje si? wy?sze, a dost?pno?? kredytów spada – t?umaczy Krystyna Kalinowska, dyrektor inwestycyjny w Podlaskim Funduszu Kapita?owym.
Raport NBP potwierdza, ?e w?ród przyczyn zaostrzenia polityki kredytowej przez banki, ju? w pierwszym kwartale 2020 roku znalaz?y si?: pogorszenie si? sytuacji gospodarczej, niezadowalaj?ce wyniki finansowe przedsi?biorstw czy dzia?alno?? w zagro?onych bran?ach. Na decyzj? banków wp?yw maj? równie? czynniki wewn?trzne, takie jak udzia? kredytów zagro?onych w obecnym portfelu kredytowym lub sytuacja kapita?owa banku.
Bran?e, które mog? mie? najwi?ksze problemy
Ostatni raport o stanie sektora ma?ych i ?rednich przedsi?biorstw w Polsce, opublikowany przez PARP mówi, ?e w 2019 roku najwi?cej firm powsta?o w dzia?ach gospodarki takich jak: Budownictwo (20,9 proc. ogó?u nowo powsta?ych firm), Handel (16,1 proc.), a nast?pnie w Dzia?alno?? profesjonalna, naukowa i techniczna (10,7 proc.) oraz Przetwórstwo przemys?owe (7,2 proc.). Dzi? cz?sto s? to jednocze?nie bran?e uznawane za najbardziej nara?one na kryzys. Dla banków ryzykowne s? zw?aszcza: bran?a budowlana, gastronomiczna, hotelarska, transportowa, meblarska, automotive, obszary takie jak handel detaliczny, kultura i rozrywka. Z wysokim poziomem ryzyka zwi?zane s? równie? bran?e i firmy uzale?nione w znacznym stopniu od importu z Chin.
Obecne po?o?enie wielu firm pogarsza fakt, ?e jeszcze przed wybuchem pandemii ich sytuacja by?a niepewna. Wed?ug raportu opublikowanego przez PARP, spo?ród przedsi?biorstw utworzonych w 2018 roku najni?sze wska?niki prze?ycia pierwszego roku odnotowano w sekcjach takich jak Kultura i rekreacja (59,6 proc.) oraz Zakwaterowanie i gastronomia (60,9 proc.). Negatywne skutki pandemii, jakie odczuwa sektor us?ug i handlu mog? by? dla gospodarki dotkliwe tym bardziej, ?e zgodnie z danymi PARP, w obszarze tym dzia?a ponad 75 proc. polskich MSP.
Jakie s? alternatywy i perspektywy na III kwarta??
Wyniki ankiety przeprowadzonej przez NBP w?ród banków wskazuj?, ?e ?aden z nich nie przewiduje ?agodzenia polityki kredytowej. Nieco optymizmu wnosz? rz?dowe zapowiedzi, zgodnie z którymi nawet przy wzro?cie liczby zaka?e?, nie zostan? wprowadzone tak silne restrykcje, jak na pocz?tku pandemii. Ratunkiem dla firm maj? by? z kolei programy pomocowe realizowane w ramach rz?dowej tarczy antykryzysowej. Aktualnie BGK uruchamia program kredytów z dop?at? do oprocentowania. Kredyty b?d? udzielane przez banki komercyjne, które podpisz? z BGK umow? i przyst?pi? do programu. Dla sektora MSP przewidziano dop?at? do oprocentowania w wysoko?ci 2 pkt. procentowych.
– Program ten ma na celu ochron? miejsc pracy i utrzymanie p?ynno?ci firm, ale dop?aty b?d? dotyczy?y wy??cznie odsetek. Raty kapita?owe firma b?dzie musia?a sp?aca? samodzielnie. To oznacza, ?e aby uzyska? taki kredyt firma b?dzie musia?a przej?? ocen? zdolno?ci kredytowej. Z tym mo?e by? natomiast coraz trudniej ze wzgl?du na zaostrzaj?ce si? kryteria bankowe. Alternatyw? wzgl?dem kredytu bankowego mog? by? dla firm preferencyjne po?yczki z programów unijnych, dotacje na kapita? obrotowy, ale te? finansowanie ze strony funduszy dysponuj?cych prywatnym kapita?em, które wykazuj? wi?ksz? elastyczno?? w procesie oceny zdolno?ci kredytowej firmy – dodaje Krystyna Kalinowska z Podlaskiego Funduszu Kapita?owego.
W obliczu globalnej recesji trudno oczekiwa? szybkiej zmiany polityki banków w zakresie podej?cia do oceny ryzyka. Ma?e i ?rednie przedsi?biorstwa mog? jednak szuka? opcji innych ni? kredyt.
https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/systemfinansowy/kredytowy.html
https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/raport-o-stanie-sektora-malych-i-srednich-przedsiebiorstw-w-polsce-2020
